Biến chứng nghiêm trọng của xoang mũi khi trời trở lạnh

Trời trở lạnh khô khiến niêm mạc mũi dễ kích ứng, mất độ ẩm, phù nề, viêm xoang trở nặng. Việc bảo vệ sức khỏe tai mũi họng giai đoạn này rất quan trọng.

16/12/2025 08:53

Thạc sĩ, bác sĩ chuyên khoa II Trần Thị Thúy Hằng phẫu thuật cho người bệnh.

Biến chứng nghiêm trọng do xoang

Bệnh nhân N.M.L, 30 tuổi, được đưa vào bệnh viện cấp cứu trong tình trạng đau đầu dữ dội, nôn ói, nhìn mờ, sưng mắt phải. Anh L. đã điều trị nội khoa 4 ngày với các triệu chứng sốt, nghẹt mũi, đau đầu nhưng không đáp ứng mà diễn tiến nặng hơn.

Thạc sĩ, bác sĩ chuyên khoa II Trần Thị Thúy Hằng, Trưởng khoa Tai Mũi Họng, Trung tâm Tai Mũi Họng, Bệnh viện đa khoa Tâm Anh Thành phố Hồ Chí Minh nội soi tai mũi họng, khám lâm sàng ghi nhận niêm mạc mũi bệnh nhân phù nề, khe giữa xuất tiết dịch nhầy mủ, họng sung huyết, vẹo vách ngăn, polyp mũi, dây thanh phù nề, giới hạn vận nhãn các hướng nhìn lên, trên ngoài và trên trong.

Kết quả chụp CT-Scan ghi nhận dày niêm mạc xoang hàm, sàng, trán, bướm hai bên. Tụ dịch xoang bướm 2 bên và sàng phải; lỗ ngách hai bên bị tắc. Kết quả chụp MRI cho thấy hốc mắt cơ chéo trên bên phải kích thước lớn nhẹ, mô dưới da vùng mí mắt phải dày nhẹ, bắt thuốc cản quang mạnh, khả năng do viêm.

Bác sĩ Hằng chẩn đoán anh L. bị viêm đa xoang nhầy mủ đã biến chứng viêm tổ chức hốc mắt phải, cần theo dõi sát. Anh còn có polyp mũi, vẹo vách ngăn và viêm họng. Bác sĩ chỉ định anh nhập viện theo dõi và điều trị. Sau 1 ngày không cải thiện, bác sĩ Hằng chỉ định phẫu thuật bằng hệ thống định vị (AI Neuro-Navigation Curve BrainLAB) và nội soi để loại bỏ ổ viêm, dẫn lưu mủ, khai thông các xoang bị bít tắc. Nếu không, ổ viêm lan rộng, tiếp tục gây biến chứng ổ mắt, nguy cơ ảnh hưởng nội sọ.

Ê-kíp thấy các xoang đầy dịch mủ và polyp, dẫn lưu sạch mủ, lấy sạch mô viêm, polyp, rửa sạch các xoang. Sau mổ, anh L. cải thiện các triệu chứng, xuất viện sau 3 ngày, tái khám ổn định. Nếu không phẫu thuật kịp thời, nhiễm trùng còn lan rộng, nguy cơ biến chứng áp xe quanh ổ mắt, viêm màng não.

Bà T.T.N., 56 tuổi, có tiền sử viêm xoang mạn tính hơn 10 năm, đồng thời mắc đái tháo đường type 2 kiểm soát không ổn định. Đầu mùa lạnh, bà xuất hiện nghẹt mũi kéo dài, đau nhức vùng trán gò má nên tự mua thuốc xịt co mạch và dùng kháng sinh theo toa thuốc cũ. Sau 5 ngày thời tiết thất thường, trở lạnh đêm và sáng sớm, triệu chứng bà tiến triển nhanh, đau đầu dữ dội, sưng nề vùng mí mắt, sốt cao, nhìn mờ nhẹ.

Khi nhập viện, nội soi tai mũi họng ghi nhận niêm mạc mũi phù nề, nhiều dịch dày. Kết quả CT Scan thấy viêm đa xoang lan rộng, kèm dấu hiệu áp xe dưới màng xương ổ mắt.

Theo bác sĩ Hằng, đây là biến chứng nặng thường gặp ở người bệnh viêm xoang mạn có bệnh nền làm suy giảm miễn dịch. Xét nghiệm ghi nhận đường huyết tăng cao, bạch cầu và CRP (một chất do gan sản xuất khi cơ thể có viêm hoặc nhiễm trùng) tăng, cho thấy tình trạng nhiễm trùng tiến triển.

Bà nhập viện điều trị theo phác đồ tích cực, đa chuyên khoa, kháng sinh tĩnh mạch liều cao, kiểm soát đường huyết chặt, chống viêm, giảm phù nề, kết hợp dẫn lưu mũi xoang. Sau 72 giờ, triệu chứng sưng nề ổ mắt của bệnh nhân mới giảm, thị lực cải thiện dịch mủ được dẫn lưu tốt hơn, tình trạng cải thiện dần được xuất viện.

Phòng bệnh xoang khi thời tiết trở lạnh

Thạc sĩ, bác sĩ chuyên khoa II Trần Thị Thúy Hằng cho biết, thời điểm cuối năm, mùa lạnh, nhiệt độ thấp khiến niêm mạc mũi nhạy cảm hơn, mất độ ẩm, giảm khả năng lọc bụi bẩn, vi khuẩn và các dị nguyên trong không khí. Đây cũng là thời điểm số ca bệnh viêm xoang tăng cao so với nhiều tháng trước đó.

Cùng lúc đó, hệ miễn dịch đường hô hấp hoạt động kém hiệu quả hơn khi trời lạnh, tạo điều kiện vi khuẩn, virus và tác nhân gây dị ứng dễ dàng tấn công khiến viêm xoang bùng phát mạnh, kéo dài.

Ngoài ra, do cơ chế sinh-bệnh lý xảy ra đồng thời khi trời lạnh khiến bệnh diễn tiến nặng và biến chứng nhanh. Lúc này, niêm mạc mũi xoang mất độ ẩm và phù nề nhanh, các lỗ thông xoang hẹp lại, dịch viêm không thể thoát ra ngoài. Vi khuẩn và virus vì thế dễ sinh sôi, phát triển nhanh chóng.

Sự thay đổi nhiệt độ cũng kích hoạt phản xạ co mạch, dòng khí lưu thông bị cản trở. Nồng độ bụi, nấm mốc và dị nguyên tăng cao trong môi trường kín vì thói quen hay đóng cửa trời lạnh, càng khiến nhiễm trùng lặp đi lặp lại. Tất cả các yếu tố này cộng hưởng khiến viêm xoang không chỉ bùng phát mà còn diễn tiến nặng, biến chứng nhanh, ngay cả ở người trẻ, không bệnh nền.

Viêm xoang là một trong những bệnh lý tai mũi họng gây ám ảnh nhất với người bệnh khi trời lạnh. Đây là tình trạng các niêm mạc lót bên trong bị viêm do vi khuẩn, virus, nấm, dị ứng hoặc ô nhiễm môi trường.

Khi bệnh trở nặng, viêm xoang có thể gây biến chứng nguy hiểm ở mắt, tai, nội sọ, mạch máu, thần kinh, xương, đặc biệt ở những người có bệnh nền và dễ bị kích hoạt khi thời tiết lạnh. Nhóm người bệnh này cần thăm khám sớm ngay khi xuất hiện đau nhức xoang tăng, sốt, sưng vùng mắt, chảy mũi mủ kéo dài để tránh diễn tiến nặng.

Ngoài ra, người bệnh có biểu hiện sốt, nghẹt mũi nhiều, sưng trán – mắt, nhìn mờ cần đến ngay chuyên khoa tai mũi họng để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, giảm nguy cơ biến chứng.

Bác sĩ Hằng khuyến cáo, mọi người phòng ngừa viêm xoang biến chứng bằng cách tránh các yếu tố gây bệnh như virus cảm cúm, tiêm vaccine phòng cúm. Hạn chế tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng như lông động vật, phấn hoa, hóa chất. Giữ ấm mũi xoang, không hút thuốc lá, tăng cường hệ miễn dịch, ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, vận động mỗi ngày. Rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn thường xuyên, khám sức khỏe định kỳ.

Theo HẢI NGÔ/Nhân dân