Làn da bị tác động nghiêm trọng thế nào trong những ngày Hà Nội ngập bụi mịn?

Ô nhiễm không khí không chỉ gây ra các bệnh cấp tính mà còn tác động lâu dài đến làn da, gây ra tình trạng sạm da, xỉn màu; mất nước; tăng nhạy cảm; tăng tỷ lệ viêm da cơ địa, chàm, dị ứng…

19/12/2025 13:01

Theo Tiến sĩ, bác sĩ Vũ Huy Lượng, Trưởng khoa Laser và săn sóc da, Bệnh viện Da liễu Trung ương.

Làn da bị ảnh hưởng thế nào trong những ngày ô nhiễm không khí

Theo Tiến sĩ, bác sĩ Vũ Huy Lượng, Trưởng khoa Laser và săn sóc da, Bệnh viện Da liễu Trung ương, khoảng 1-2 năm trở lại đây, số ca đến khám các vấn đề về da vào mùa đông tăng đáng kể, trái ngược với trước đây khi mùa đông thường được coi là thời điểm 'thấp điểm' của bệnh lý da liễu. Ô nhiễm không khí và bụi mịn là một trong những nguyên nhân trực tiếp và gián tiếp tác động đến sức khỏe làn da.

Tiến sĩ, bác sĩ Vũ Nguyệt Minh, Giám đốc Trung tâm Thử nghiệm lâm sàng, Bệnh viện Da liễu Trung ương cho biết, các nghiên cứu trên thế giới chỉ ra rằng ô nhiễm không khí kéo dài làm tăng tỷ lệ bệnh lý liên quan đến ô nhiễm môi trường như bệnh dị ứng, viêm da tiếp xúc dị ứng, eczema…

Bụi mịn PM2.5 với kích thước siêu nhỏ (khoảng 2,5 micron), có thể xuyên qua hàng rào da, tích tụ và đẩy nhanh quá trình lão hóa; sạm da, xỉn màu, suy yếu hàng rào bảo vệ; mất nước; tăng nhạy cảm và làm trầm trọng các bệnh lý như viêm da cơ địa, chàm, dị ứng… Vì bụi quá nhỏ nên mắt thường không thể nhìn thấy, và tổn thương chỉ xuất hiện sau thời gian dài tích lũy.

'Có những ngày có tới 90% bệnh nhân đến khám trong tình trạng khô da, kích ứng', bác sĩ Minh chia sẻ.

Theo phân tích của Tiến sĩ, bác sĩ Vũ Huy Lượng, ô nhiễm không khí gây ra hai nhóm tác động.

Một là, tác động toàn thân. Muốn có làn da khỏe, lưu thông máu phải tốt để vừa cung cấp dưỡng chất, vừa đào thải các gốc oxy hóa và chất thải chuyển hóa. Khi cơ thể mệt mỏi do ô nhiễm, tuần hoàn giảm, quá trình nuôi dưỡng và đào thải ở da cũng suy yếu.

Hai là, tác động tại chỗ. Đầu tiên với nhóm người có cơ địa nhạy cảm, ô nhiễm có thể gây kích ứng ngay lập tức như khô, căng rát, mẩn đỏ, thậm chí phù nề. Với người bình thường không gây tác động ngay lập tức nhưng sau thời gian dài tiếp xúc với không khí bẩn, da trở nên xỉn màu, hàng rào bảo vệ của da suy yếu. Các chất oxy hóa và độc hại từ môi trường không khí làm tổn thương hàng rào bảo vệ, làm da yếu, dễ nhạy cảm, tổn thương và dẫn đến rối loạn sắc tố.

Trong quá trình thăm khám và điều trị trong thời gian qua, Khoa ghi nhận hai nhóm bệnh nhân chịu tác động rõ rệt của đợt ô nhiễm không khí.

Với những người bị viêm da cơ địa, hen phế quản, viêm mũi dị ứng… trong thời điểm ô nhiễm, các đợt bùng phát trên da xuất hiện rầm rộ, thậm chí chảy dịch, nứt nẻ ở vùng mặt.

Với người bình thường nhưng chăm sóc da thường xuyên thì cũng sẽ nhận thấy da khô, bong vảy nhẹ, xỉn màu rõ rệt sau nhiều ngày tiếp xúc với không khí ô nhiễm.

Khuyến cáo chăm sóc da trong những ngày ô nhiễm

Bác sĩ Lượng khuyến cáo, trong thời gian ô nhiễm không khí, việc quan trọng nhất là phải làm sạch da vì chất ô nhiễm có khả năng kích hoạt hệ miễn dịch gây phản ứng bất thường đồng thời có tác động vật lý khác gây tổn thương hàng rào bảo vệ da.

Trong lúc da rất dễ tổn thương và nhạy cảm thì việc làm sạch đúng cách rất quan trọng. Theo đó, mọi người lưu ý không rửa mặt quá nhiều hoặc chà xát mạnh vì sẽ làm mất lipid bảo vệ da. Với da khô/nhạy cảm nên dùng sản phẩm dịu nhẹ, ít bọt, hạn chế ngâm nước lâu. Với người có làn da dầu, cần dùng sản phẩm làm sạch có khả năng hòa tan dầu tốt, cuốn đi chất ô nhiễm bám trên bề mặt.

Sau làm sạch, cần bổ sung chất dưỡng ẩm để 'lấp đầy' những khoảng trống trong hàng rào bảo vệ khi da bị hanh khô hoặc tổn thương.

'Da chúng ta khi khỏe mạnh giống như bức tường gạch có xi-măng xen kẽ nhưng vào mùa hanh khô, bức tường gạch xuất hiện các khe hở, thiếu chất cấp ẩm. Bổ sung chất dưỡng ẩm giúp bít lại khoảng trống do da bị tổn thương', bác sĩ Lượng lấy thí dụ.

Sau khi cấp ẩm, mọi người cần sử dụng kem chống nắng để bảo vệ da khỏi tia UV và hạn chế sự xâm nhập của chất ô nhiễm. Bước cuối cùng quan trọng là các giải pháp bảo vệ vật lý như đeo khẩu trang, đội mũ khi ra ngoài.

Về phương pháp điều trị làn da bị tác động bởi ô nhiễm, bác sĩ Lượng khuyến cáo, cần lựa chọn phương pháp thiên về phục hồi và ít xâm lấn. Vì thiên về phục hồi thì da sẽ chống chịu tốt hơn với môi trường, ít kích ứng. Còn khi thực hiện thủ thuật xâm lấn lúc này, sẽ có nguy cơ các yếu tố từ môi trường xâm nhập qua các tổn thương xâm lấn đó, dễ gây biến chứng.

Một số phương pháp được cho là phù hợp như: Công nghệ không xâm lấn: RF, laser không xâm lấn hoặc xâm lấn tối thiểu: PRP, mesotherapy, vi kim mức độ nhẹ.

Theo bác sĩ Vũ Nguyệt Minh, dù bụi mịn xuất hiện chung quanh môi trường sống của con người nhưng rất khó nhận biết ngay tác động này vì da không bị tổn thương cấp tính. Thường phải sau nhiều năm tiếp xúc mới thấy rõ tình trạng mình có bị tác động hay không khi thấy da sạm dần, nhạy cảm hơn; da khô, lão hóa nhanh. Do đó, việc dự phòng quan trọng hơn là để đến khi biểu hiện triệu chứng.

Theo THIÊN LAM - NGUYỄN TRUNG HIẾU/Nhân dân