Lễ tình nhân là dịp để mọi người trên thế giới tôn vinh tình yêu đôi lứa, tình yêu giữa những người yêu nhau và rộng ra là tình cảm giữa bạn bè khác phái. Vào ngày này, người ta thường tặng nhau những món quà như hoa hồng, socola hay những tấm thiệp để làm kỉ niệm và dành tặng nhau những lời chúc ngọt ngào, ý nghĩa.
Có nhiều thông tin về nguồn gốc ngày lễ tình yêu và nó gắn liền với tên Thánh Valentine. Song trên thực tế, có tới ba người tên là Valentine hay Valentinus được phong thánh nên cho tới ngày nay, nhiều người vẫn còn bàn cãi xem vị nào là “cha đẻ” của ngày lễ mà hàng triệu đôi tình nhân trên thế giới luôn chờ đợi mỗi năm.
Nguồn gốc cái tên Valentine
Ngày 14/2 được đặt theo tên của Thánh Valentine. Theo New York Times, ngày lễ này dựa trên sự kết hợp giữa hai người đàn ông cùng tên Valentine bị Hoàng đế La Mã Claudius II hành quyết vào ngày 14/2 (mặc dù khác năm) vào thế kỷ thứ 3.
Thời điểm đó, công chúng cho rằng Giáo hội Công giáo có thể đã thành lập Ngày Thánh Valentine để tôn vinh những người đàn ông này, những người mà họ tin là những người tử vì đạo.
Mặc dù chưa thống nhất về lịch sử ngày Valentine nhưng theo truyền thuyết, các vị thánh này đều chết vì tình yêu chân chính, tình yêu cao cả và vì sự chính nghĩa.
Câu chuyện thứ nhất là một trong những truyền thuyết được nhiều người chấp nhận nhất về nguồn gốc ngày lễ tình yêu. Đó là câu chuyện liên quan đến một vị giáo sĩ La Mã sống dưới thời Hoàng đế Claudius II vào thế kỷ thứ 3 sau Công nguyên.
Thời kỳ này, đế chế La Mã trải qua một giai đoạn lịch sử đầy biến động và hỗn loạn, hay còn được gọi là “Cuộc khủng hoảng của Thế kỷ Ba”, khi đế chế bị phân chia thành 3 bang chém giết lẫn nhau.
Do gặp phải khó khăn khi kêu gọi các chàng trai trẻ gia nhập vào quân đội, Claudius II cho rằng nguyên nhân chính là đàn ông La Mã không muốn rời xa gia đình hay người yêu của họ và hôn nhân chỉ làm người đàn ông yếu mềm; do đó, Claudius II ra lệnh cấm tổ chức các đám cưới hoặc lễ đính hôn để tập trung cho các cuộc chiến.
Linh mục Valentine ở thành La Mã, cùng Thánh Marius đã chống lại sắc lệnh của vị hoàng đế hùng mạnh và tiếp tục cử hành lễ cưới cho các đôi vợ chồng trẻ trong bí mật. Khi bị phát hiện, linh mục Valentine đã bị bắt và kết án tử hình bằng hình thức kéo lê và bị ném đá cho đến chết vào ngày 14/2 năm 273.
Theo nhà văn Greg Tobin, nhiều người cho rằng những tấm thiệp tình yêu ngày Valentine có nguồn gốc từ những mẩu giấy thể hiện tình yêu thương và ngưỡng mộ mà trẻ em tuồn vào qua song sắt nhà tù cho ông Valentine, cũng như lá thư đề chữ “Your Valentine” trước ngày bị hành quyết của ông. Song đây có thể chỉ là một tình tiết được người đời thêm thắt vào câu chuyện đầy bi kịch này.
Tranh 'Thánh Valentine thành Terni và các tông đồ' của tác giả Richard de Montbaston (Pháp) thực hiện vào thế kỷ XIV
Một truyền thuyết khác cũng khá phổ biến về nguồn gốc ngày lễ Tình yêu là câu chuyện kể về một linh mục tên là Valentine, sống dưới triều đại Hoàng đế La Mã Decius. Năm 250, Hoàng đế Decius ra chỉ dụ trừng phạt tất cả những ai không tôn thờ Hoàng đế. Chỉ dụ này nhắm vào những tín đồ Kitô giáo (đạo Cơ Đốc) vì họ chỉ thờ Thượng đế. Do đó, nhiều người Kitô giáo đã bị bắt bỏ tù và xử tử hình. Trong số những người bị bắt có linh mục Valentine, ông bị bắt vào năm 268.
Ông Valentine là người thông thái, đức độ nên được người La Mã tin yêu. Vì vậy, Hoàng đế Decius tìm cách chất vấn ông để tìm hiểu và chiêu dụ ông nhằm răn đe những người khác, song không thành.
Tức giận, Hoàng đế đã ra lệnh tống giam ông Valentine. Bị nhốt trong ngục, linh mục Valentine đã cảm hóa được quan coi ngục tên là Asterius, bằng cách chữa lành bệnh cho con gái viên coi ngục này. Cảm kích trước tấm lòng của linh mục Valentine, Asterius cùng toàn gia đình 46 người xin rửa tội theo đạo Kitô. Lo sợ việc này sẽ đe dọa vương quốc, Hoàng đế La Mã truyền lệnh chém đầu linh mục Valentine vào ngày 14/2 năm 270 trên đường Flaminius.
Buổi chiều trước khi ra pháp trường, ông gửi tấm 'thiệp Valentine' đầu tiên cho cô con gái của viên cai tù Asterius, người thiếu nữ mù lòa bẩm sinh đã được ông chữa lành bằng phép lạ trước đó, và ký tên 'dal vostro Valentino' - from your Valentine ('Từ Valentine của con'). Cho đến nay, các cặp tình nhân vẫn có truyền thống ký tên bằng cụm từ 'From your Valentine' của ngày xưa thay vì tên mình trong các tấm thiệp Valentine.
Cái chết của linh mục Valentine đã gây xúc động và mến phục trong dân chúng và những người Kitô giáo. Từ đó, cái tên Valentine trở thành biểu tượng cho tình yêu thương cao cả.
Linh mục Valentine cảm hóa mọi người khi bị giam trong ngục - Ảnh: History.com
Tuy nhiên, những giai thoại lãng mạn nói trên chỉ là truyền thuyết, và rất ít thông tin lịch sử được biết về các vị tử đạo có tên là Thánh Valentine. Năm 1969, Giáo hội Công giáo La Mã loại ngày lễ này khỏi lịch của mình, mặc dù Thánh Valentine vẫn được công nhận là một vị thánh.
Cho đến nay, ngày 14/2 hằng năm đã trở thành ngày trao đổi các bức thông điệp của tình yêu và Thánh Valentine đã trở thành vị Thánh của những lứa đôi. Người ta kỷ niệm ngày này bằng cách gửi cho nhau những bài thơ và tặng cho nhau những món quà truyền thống là hoa hồng và chocolate.
Ảnh minh họa
Ngoài vị thánh tên Valentine, ngày Lễ tình nhân còn có sự xuất hiện của Thần Cupid (Thần Tình yêu) - vị thần mang hình hành đứa trẻ mang đôi cánh thường xuất hiện trong các tấm thiệp, quà tặng liên quan đến Lễ tình nhân.
Trong thần thoại La Mã, Cupid là con trai của Venus, nữ thần tình yêu và sắc đẹp. Vị thần này nổi tiếng với việc bắn tên vào cả thần thánh và con người, khiến họ yêu nhau ngay lập tức. Mặc dù không rõ chính xác khi nào thần Cupid được đưa vào câu chuyện ngày Lễ tình nhân, nhưng Cupid là biểu tượng không thể thiếu khác dùng để thể hiện tình yêu giữa các cặp tình nhân.
Lễ tình nhân phổ biến khắp thế giới
Theo U.S. Greeting Card Association, mỗi năm có hơn 1 tỷ thiệp Valentine được trao tay trong ngày lễ tình nhân trên thế giới, chỉ xếp hạng sau ngày Lễ Giáng Sinh. Tổ chức này ước lượng khoảng 85% khách hàng mua thiệp Valentine là phụ nữ.
Tại các trường tiểu học tại Bắc Mỹ, các giáo viên thường cho các em học sinh tự làm thủ công thiệp Valentine cho bạn bè trong lớp, các tấm thiệp đơn sơ do các em tự cắt vẽ và tô màu này phản ảnh những điều mà các em cảm kích về mỗi người bạn khác phái của mình trong lớp học.
Người Anh và Pháp đã tổ chức lễ này từ thời Trung cổ, nhưng đến thế kỷ XVII, tập tục tặng thiệp làm bằng tay cho người yêu mới phổ biến. Hình ảnh thường thấy là hình trái tim, hoa hồng, mũi tên và vị thần tình yêu Cupid.
Tại Nhật Bản, nhiều nữ nhân viên có bổn phận phải tặng chocolate, bánh kẹo, hoa quả cho các nam đồng nghiệp. Đúng một tháng sau đó, trong ngày 14/3, tức ngày White Day, phía nam có bổn phận phải tặng quà lại cho các nữ đồng nghiệp đã tặng mình trong ngày Valentine, những món quà này thông thường phải mang màu trắng.
Tại Iran, Ả Rập Saudi, Malaysia và một số quốc gia theo Hồi giáo, các hoạt động kỷ niệm, mừng và bán những món quà ngày lễ tình nhân, kể cả hoa hồng đỏ bị cấm vì họ cho rằng ngày Valentine là khuyến khích các quan hệ ngoài hôn nhân, nên bị cấm 'nhằm ngăn chặn sự lây lan của văn hóa phương Tây'.
Tại Brazil, ngày Dia dos Namorados (Ngày của các tình nhân) được tổ chức vào ngày 12/6 hằng năm.
Valentine's Day là một trong những dịp lễ phổ biến nhất ở Mỹ. Quốc gia này cũng có một thị trấn tên Valentine nằm ở bang Nebraska, được mệnh danh là thị trấn lãng mạn nhất nước Mỹ - Ảnh: Travel Awaits
Trong khi đó, tại Trung Quốc và một số quốc gia châu Á, ngày truyền thống tình yêu là ngày 7/7 âm lịch, còn gọi là 'Thất tịch'.
Tại Việt Nam, lễ tình nhân mới du nhập vào thời gian gần đây và các đôi yêu nhau chủ yếu là giới trẻ, họ tặng hoa, chocolate, gửi thiệp chúc mừng, mời nhau đi ăn, hẹn hò, xem phim và nhiều hoạt động khác trong ngày Valentine.