Di sản trí tuệ và tinh thần của thầy sẽ mãi là nguồn cảm hứng vô tận cho các thế hệ mai sau, tiếp tục hành trình khám phá tri thức và phụng sự Tổ quốc.
Người thắp lửa đam mê, dìu dắt các thế hệ học trò
GS-TS Nguyễn Trọng Chuẩn (86 tuổi) - Phó chủ tịch Hội Triết học Việt Nam, Tổng biên tập Tạp chí Nghiên cứu Triết học, là một trong những người đầu tiên được đào tạo bài bản tại Khoa Triết học, Trường Đại học Tổng hợp Quốc gia Moskva mang tên Lomonosov.
Tính đến thời điểm hiện tại, GS-TS Nguyễn Trọng Chuẩn đã có hơn 60 năm nghiên cứu và giảng dạy, nhiều năm làm Chủ tịch Hội đồng GS liên ngành Triết học – Xã hội học - Chính trị học, thành viên Hội đồng GS nhà nước.
Là một trong những người đầu tiên xây dựng và giảng dạy về triết học trong khoa học tự nhiên tại các cơ sở đào tạo lớn về triết học tại Hà Nội, Huế và TP HCM, thầy rất am hiểu sâu sắc cả triết học phương Đông lẫn phương Tây, từ cổ đại đến hiện đại.
![]()
Những công trình nghiên cứu của GS-TS Nguyễn Trọng Chuẩn về triết học Mác – Lênin và các vấn đề triết học liên quan đến con người, văn hóa, đạo đức, phát triển bền vững ở Việt Nam luôn mang một dấu ấn riêng, sắc sảo và đầy tính thực tiễn.
Trong ký ức của nhiều thế hệ học trò, hình ảnh GS-TS Nguyễn Trọng Chuẩn hiện lên với sự nghiêm cẩn trong khoa học, nhưng cũng vô cùng ấm áp, gần gũi trong đời thường. Những bài giảng không chỉ truyền đạt kiến thức, mà còn khơi gợi niềm đam mê, kích thích tư duy phản biện và gieo vào lòng người học tình yêu với triết học. Người luôn khuyến khích sự sáng tạo, tôn trọng những ý kiến khác biệt và tạo mọi điều kiện để học trò phát huy hết tiềm năng của mình.
Nếu ví GS Nguyễn Trọng Chuẩn như một cây đại thụ thì những thế hệ học trò do thầy dìu dắt chính là những mầm xanh vươn lên từ dưỡng chất của cây, tiếp nối và lan tỏa bóng mát tri thức. Thầy không chỉ là một nhà khoa học lỗi lạc, mà còn là một người thầy vĩ đại, một người 'lái đò' tận tụy, đã chèo lái biết bao con thuyền tri thức cập bến thành công.
PGS-TS Nguyễn Tiến Dũng – Giảng viên Cao cấp Khoa lý luận chính trị, Trường Đại học Khoa học (Đại học Huế), từng nói: 'Nhắc đến GS-TS Nguyễn Trọng Chuẩn là nhắc đến một cuộc đời tận hiến cho khoa học, một trí tuệ uyên bác hiếm có, một người thầy mẫu mực và một trái tim nồng hậu, luôn đau đáu với vì sự phát triển của nền triết học nước nhà'.
Thực tế cũng cho thấy, biết bao thế hệ tiến sĩ, thạc sĩ, cử nhân đã trưởng thành dưới sự hướng dẫn của người thầy đáng kính – Nguyễn Trọng Chuẩn. Nhiều người đã trở thành những nhà khoa học, nhà giáo có uy tín, tiếp tục sự nghiệp vẻ vang mà thầy đã dày công vun đắp. Họ không chỉ học được từ thầy kiến thức chuyên môn, mà quan trọng hơn học được phương pháp tư duy khoa học, tinh thần làm việc nghiêm túc và trên hết là nhân cách của một người trí thức chân chính – khiêm tốn, giản dị, luôn hết lòng vì sự nghiệp giáo dục, nghiên cứu khoa học.
Có lẽ, niềm hạnh phúc lớn nhất của một người thầy không gì hơn là nhìn thấy học trò của mình thành đạt và tiếp nối được ngọn lửa đam mê. Và GS-TS Nguyễn Trọng Chuẩn đã có được niềm hạnh phúc trọn vẹn ấy. Di sản thầy để lại không chỉ nằm trong những công trình khoa học đồ sộ, mà còn sống động trong trái tim và khối óc của hàng ngàn học trò, những người đang ngày đêm cống hiến cho sự phát triển của đất nước.
Trái tim lớn trăn trở về dân tộc và thời đại
Triết học đối với GS-TS Nguyễn Trọng Chuẩn chưa bao giờ là một thứ lý thuyết suông xa rời thực tiễn. Ngược lại, nó luôn gắn bó máu thịt với cuộc sống, với những vấn đề nóng hổi của đất nước và thời đại.
![]()
![]()
Ngày 15-5-2025, tại Hà Nội, GS-TS Nguyễn Trọng Chuẩn nhận giải A - Cuộc thi viết Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong tình hình mới lần thứ 4 - với tác phẩm 'Coi trọng liêm sỉ, biết giữ thể diện và uy tín trước dân là trách nhiệm chính trị của cán bộ, Đảng viên hiện nay'
Thầy là một trong những nhà triết học tiên phong trong việc nghiên cứu và đề xuất các giải pháp lý luận cho công cuộc đổi mới, cho sự phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nhà nước pháp quyền và hội nhập quốc tế của Việt Nam.
'Làm công tác nghiên cứu khoa học cần phải có thời gian, tâm huyết. Vất vả lắm! Nhưng chặng đường chúng ta đi chắc chắn sẽ được ghi nhận' - GS-TS Nguyễn Trọng Chuẩn nhấn mạnh.
Nhìn lại, thực tiễn đã chứng thực lời GS chia sẻ với cuốn 'Vai trò phương pháp luận của triết học Mác - Lênin đối với sự phát triển của khoa học tự nhiên' đoạt Giải thưởng Uỷ ban khoa học xã hội, 1977; Cuốn 'Triết học - Khoa học tự nhiên - Cách mạng khoa học kỹ thuật', xuất bản bằng tiếng Nga và tiếng Việt, Nxb Tiến bộ Matxcova, 1986, đoạt Giải thưởng của Viện Triết học Liên Xô.
Cuộc đời cống hiến của GS-TS Nguyễn Trọng Chuẩn cũng được ghi nhận thêm khi đạt 04 giải thưởng của Tạp chí Cộng sản, 02 giải thưởng Báo chí toàn quốc và 01 giải thưởng cuộc thi viết Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong tình hình mới lần thứ 4.
Ngoài ra, cuốn 'Một số vấn đề về Triết học - Con người - Xã hội', Nxb Khoa học xã hội, 2002. Với 884 trang, ngoài phần mở đầu và lời kết, sách được chia làm 4 phần lớn. Phần 1 - Vai trò phương pháp luận của triết học và một số vấn đề chung. Phần 2 - Mối quan hệ giữa triết học và khoa học tự nhiên. Một số vấn đề triết học trong sinh học. Phần 3 - Triết học và vấn đề đào tạo nguồn nhân lực. Phần 4 - Triết học và công cuộc đổi mới đất nước.
Cuốn sách thật sự giúp ích cho công tác nghiên cứu và giảng dạy triết học, cho giới nghiên cứu lý luận và hoạt động thực tiễn.
Bên cạnh đó, những bài viết tham luận của GS tại các hội thảo khoa học, bài báo trên tạp chí chuyên ngành triết học, xây dựng Đảng, những ý kiến đóng góp cho các cơ quan hoạch định chính sách luôn thể hiện một tầm nhìn xa trông rộng, tinh thần trách nhiệm cao cả. Tinh thần không ngại va chạm, không né tránh những vấn đề gai góc, mà luôn thẳng thắn chỉ ra những tồn tại, những thách thức, đồng thời gợi mở những hướng đi, những giải pháp khả thi.
GS Nguyễn Trọng Chuẩn chia sẻ thêm rằng, chính thầy là một trong những người đầu tiên có những bài viết về bảo vệ môi trường những năm 1970 và bây giờ môi trường đang là vấn đề cấp bách của đất nước. Trong những năm 1990, GS cũng đã đưa ra nhận định 'Đất nước ta đang rơi vào khủng hoảng kinh tế xã hội', điều này đến Đại hội IX, Đảng ta đưa ra nhận định là 'Đất nước ta thoát ra khỏi khủng hoảng kinh tế xã hội'.
Điều này cũng có nghĩa, nỗi trăn trở lớn nhất của thầy có lẽ là làm sao để triết học thực sự đi vào cuộc sống, trở thành kim chỉ nam cho hành động, góp phần nâng cao dân trí, xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.
![]()
GS-TS Nguyễn Trọng Chuẩn luôn nhấn mạnh vai trò của triết học trong việc định hình hệ giá trị, xây dựng nền tảng tư tưởng của Đảng, xây dựng tinh thần cho sự phát triển bền vững của quốc gia.
Sẽ không quá khi nói, hơn cả một nhà khoa học, GS-TS Nguyễn Trọng Chuẩn còn là một công dân yêu nước nhiệt thành. Tình yêu ấy không thể hiện bằng những lời hô hào sáo rỗng, mà bằng chính những cống hiến thầm lặng, bền bỉ cho khoa học, giáo dục và cho sự nghiệp xây dựng Đảng. Thầy đã sống một cuộc đời tận hiến cho nền khoa học nước nhà, như chính tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ nghĩa Mác – Lênin mà thầy hằng tâm huyết nghiên cứu và truyền bá.
Bài viết này có lẽ vẫn chưa đủ để khắc họa trọn vẹn tầm vóc của thầy, nhưng tác giả xin được góp một nét chấm phá, gửi gắm niềm tự hào và biết ơn sâu sắc. Dù thời gian có trôi đi, dù cuộc sống có nhiều biến đổi thì những giá trị mà GS-TS Nguyễn Trọng Chuẩn đã tạo dựng và để lại vẫn còn vẹn nguyên, như một ngọn hải đăng soi đường, như một dòng sông tri thức không ngừng chảy. Tầm vóc của một cây đại thụ không chỉ đo bằng chiều cao hay tuổi đời, mà bằng bóng mát mà nó tỏa ra, bằng những mầm xanh mà nó nuôi dưỡng.
GS-TS Nguyễn Trọng Chuẩn thực sự trở thành một biểu tượng, một niềm tự hào của ngành triết học Việt Nam. Thầy không chỉ là người thầy của nhiều thế hệ học trò, mà còn là người thầy của tất cả chúng ta về tinh thần học hỏi không ngừng, về sự tận tâm với nghề và về tình yêu lớn lao dành cho đất nước.
Copy link
Quay lại
