“Cậu bé Artemis Fowl': Khi thiên tài tội phạm vào thế giới kỳ ảo “Ngựa ô yêu dấu”: Cuốn sách bestseller từ lăng kính của một chú ngựa “Chàng trai vàng” Olympic Toán và khát vọng chinh phục AI

Ra đời năm 2001 và nhanh chóng trở thành hiện tượng toàn cầu, “Cậu bé Artemis Fowl” của nhà văn Ireland Eoin Colfer đã mở đầu cho một loạt tiểu thuyết thiếu nhi kỳ ảo vừa lôi cuốn, vừa đầy chiều sâu. Ngay khi phát hành, “Ngựa ô yêu dấu” đã trở thành bestseller với hơn chục triệu bản được bán ra. Từ câu chuyện về cuộc đời của một chú ngựa, tiểu thuyết là lời kêu gọi nhân văn về sự đối xử tử tế với động vật. Xuất sắc giành “cú đúp” Huy chương Vàng tại Kỳ thi Olympic Toán sinh viên toàn quốc 2025, với Phan Vĩnh Tiến, Trường Đại học Quản lý và Công nghệ TPHCM (UMT) là cả một hành trình nỗ lực, từ cậu học trò nghèo.

28/04/2025 09:48

'Cậu bé Artemis Fowl' là một tác phẩm best seller của tác giả Aoin Colfer sinh ra và lớn lên ở Wesford, một thị trấn ven biển Đông Nam Ireland. Bộ sách đã được dịch ra 42 ngôn ngữ và bình chọn là bộ sách bán chạy trên toàn thế giới. Artemis Fowl đã được đề cử 4 giải thưởng văn học danh giá nhất dành cho thiếu nhi: Whitbread Children’s Book of The Year, Winner of the WHSmith Children’s Book of the Year, Winner of the British Book Awards, Children’s Book of the Year…

'Cậu bé Artemis Fowl' - best seller của tác giả Aoin Colfer bình chọn là bộ sách bán chạy trên toàn thế giới.

Một nhân vật chính 'không giống ai' và thế giới phép thuật kỳ ảo

Ngay từ những trang đầu tiên, 'Cậu bé Artemis Fowl' đã gây ấn tượng bởi hình tượng nhân vật chính khác hẳn lối mòn trong văn học thiếu nhi: một cậu bé 12 tuổi vừa là thiên tài công nghệ, vừa là tội phạm. Không giống Harry Potter hay Percy Jackson – những đứa trẻ ngây thơ tình cờ bước vào thế giới phép thuật – Artemis chủ động săn tìm giới yêu tinh để đạt được mục đích: khôi phục lại cơ nghiệp lẫy lừng của dòng họ Fowl, vốn đã suy tàn sau khi cha cậu biến mất và tài sản gia đình hao hụt.

Artemis Fowl có trí thông minh vượt trội, lạnh lùng, chiến lược và đầy toan tính. Cậu bắt cóc một nữ yêu tinh – Đại úy Holly Short của Đội Cảnh sát Yêu tinh (LEPrecon) – nhằm đòi tiền chuộc từ Giới Hạ cấp, tức cộng đồng sinh vật sống ẩn dưới lòng đất. Thế nhưng, càng tiến sâu vào âm mưu tưởng như hoàn hảo của mình, Artemis càng bị cuốn vào những giá trị nhân văn và xung đột nội tâm giữa lý trí và cảm xúc.

Một điểm độc đáo khiến 'Cậu bé Artemis Fowl' nổi bật trong dòng văn học kỳ ảo là cách tác giả xây dựng thế giới yêu tinh hiện đại, nơi công nghệ cao kết hợp với phép thuật, thay vì chỉ thuần túy ma thuật như trong các tác phẩm truyền thống. Dưới lòng đất, các chủng loài yêu tinh – từ tiên, quỷ, troll đến người lùn – được tổ chức thành một xã hội văn minh, có hệ thống luật lệ, cảnh sát, truyền thông và thậm chí là… hacker.

Eoin Colfer, vốn là giáo viên tiểu học trước khi trở thành nhà văn, đã khéo léo kết hợp trí tưởng tượng phong phú với kiến thức thực tiễn để tạo nên một thế giới sống động, vừa huyền bí vừa hợp lý. Đại úy Holly Short, chỉ huy Root nóng tính, thiên tài công nghệ Foaly – chú nhân mã 'mồm mép' – đều là những nhân vật phụ có cá tính rõ nét, góp phần làm dày thêm lớp lang của câu chuyện.

Một cuốn sách dành cho cả thiếu nhi lẫn người lớn

Dù được xếp vào dòng tiểu thuyết thiếu nhi (young adult), 'Cậu bé Artemis Fowl' không chỉ hấp dẫn các độc giả nhỏ tuổi. Những mạch ngầm về sự mất mát, gia đình, danh dự và lòng trung thành khiến cuốn sách đủ chiều sâu để người lớn cũng tìm thấy nhiều điều suy ngẫm.

Artemis là hình ảnh tiêu biểu của một đứa trẻ mất phương hướng trong thế giới người lớn. Sự lạnh lùng của cậu là lớp vỏ bảo vệ tổn thương sâu sắc: người cha mất tích, mẹ lâm vào trầm cảm, gia đình bị xã hội quay lưng. Khi tiếp xúc với Holly – một người yêu tinh quả cảm và giàu lòng nhân đạo – Artemis dần nhận ra những giới hạn của quyền lực, và bắt đầu thay đổi.

Độc giả dễ dàng nhận thấy tiến trình trưởng thành nội tâm của Artemis qua từng tình tiết. Đỉnh điểm là khi cậu quyết định trả lại số vàng chuộc và giúp Holly cứu cha mình. Hành động ấy không chỉ mang ý nghĩa hòa giải giữa hai thế giới, mà còn thể hiện sự chuyển hóa từ một 'thiên tài tội phạm' thành một cậu bé biết cảm thông và hy sinh.

Sau thành công vang dội của 'Cậu bé Artemis Fowl' (2001), Eoin Colfer đã tiếp tục cho ra đời bảy phần tiếp theo, khép lại bằng Artemis Fowl and the Last Guardian (2012). Bộ truyện đã được dịch ra hơn 40 ngôn ngữ, bán được hàng triệu bản trên toàn thế giới và được ca ngợi là 'Harry Potter của Ireland'.

Eoin Colfer chia sẻ rằng ông lấy cảm hứng từ các truyện dân gian Ireland, đồng thời mong muốn tạo nên một nhân vật 'không hoàn hảo nhưng thực tế' để trẻ em có thể đồng cảm. Phong cách viết của ông mang đậm chất châu Âu, dí dỏm, sắc sảo và luôn ẩn chứa những thông điệp nhân văn sâu sắc dưới lớp vỏ hài hước.

Tháng 6 năm 2020, Disney phát hành bộ phim chuyển thể từ tiểu thuyết Artemis Fowl, do Kenneth Branagh đạo diễn. Tuy nhiên, phim nhận nhiều ý kiến trái chiều vì thay đổi quá nhiều chi tiết so với nguyên tác. Nhân vật Artemis trong phim bị đánh giá là 'mất đi chất xám và chiều sâu', khiến phần lớn người hâm mộ sách thất vọng.

Dù vậy, tác phẩm văn học vẫn giữ nguyên giá trị. Trong thời đại mà văn học thiếu nhi đang dần bị chi phối bởi những mô típ đơn giản và thương mại hóa, 'Cậu bé Artemis Fowl' nổi bật như một lựa chọn khác biệt – thông minh, thú vị và đầy thử thách.

'Cậu bé Artemis Fowl' không đơn thuần là câu chuyện giải trí, mà còn là bài học về lòng nhân ái, sự trưởng thành và giá trị của sự thay đổi. Dù là thiếu niên mê hành động hay người lớn yêu thích những ẩn dụ xã hội, bạn đều có thể tìm thấy điều gì đó cho riêng mình trong thế giới của Artemis – nơi phép thuật và lý trí luôn đan xen trong một ván cờ đầy bất ngờ.

Theo Hoàng Mai/Tri thức & Cuộc sống