Chi tiết bí ẩn trên mặt nạ cổ quý hiếm của người Aztec

Được trưng bày tại Bảo tàng Anh ở London, chiếc mặt nạ quý hiếm Xiuhtecuhtli khoảng 600 tuổi có thể tượng trưng cho chu kỳ chết chóc và tái sinh của người Aztec.

30/11/2024 07:12

Chiếc mặt nạ quý hiếm Xiuhtecuhtli được người Aztec tạo ra vào khoảng năm 1400 - 1521. Bảo vật quý hiếm này hiện được trưng bày tại Bảo tàng Anh ở thủ đô London. Ảnh: PA Images/Alamy Stock Photo/Ian West.

Mặt nạ Xiuhtecuhtli là một trong số nhiều cổ vật màu ngọc lam mà nhà chinh phục người Tây Ban Nha Hernán Cortés lấy từ đế chế Aztec và mang về châu Âu như một báu vật vào đầu thế kỷ 16. Ảnh: Trustees of the British Museum.

Theo Bảo tàng Anh, mặt nạ quý hiếm khoảng 600 tuổi trên được chạm khắc bằng gỗ tuyết tùng và được trang trí bằng những mảnh khảm màu ngọc lam, đôi mắt làm từ ngọc trai có viền vàng và răng làm từ vỏ ốc xà cừ. Ảnh: bathporeia (CC BY-NC-SA).

Bên trong mặt nạ được quét một lớp chu sa - loại khoáng chất màu đỏ gạch có chứa thủy ngân. Mặt nạ cao khoảng 16,8 cm và có những lỗ nhỏ ở thái dương, cho thấy nó từng được buộc dây để đeo hoặc gắn thứ gì đó. Ảnh: British Museum.

Trong ngôn ngữ Nahuatl, Xiuhtecuhtli có nghĩa là 'chúa tể ngọc lam'. Đây cũng là tên của thần lửa của người Aztec. Người Aztec giữ một 'ngọn lửa thánh' cháy liên tục trong Đền Lửa ở Tenochtitlan. Tất cả các đèn lửa khác ở trong ngôn ngữ Nahuatl đều lấy lửa từ 'ngọn lửa thánh' này. Ảnh: British Museum.

Cứ 52 năm một lần, các thầy tế người Aztec lại để lửa tắt. Thầy tế cao cấp nhất sẽ đeo chiếc mặt nạ màu ngọc lam tượng trưng cho thần Xiuhtecuhtli rồi sau đó sẽ thực hiện Xiuhtlalpilli, hay còn gọi 'nghi lễ lửa mới'. Ảnh: British Museum.

Cùng với việc hiến tế con người, nghi lễ này được thực hiện nhằm đảm bảo nền văn minh Aztec sẽ đổi mới và phát triển trong 500 năm nữa. Ảnh: British Museum.

Những mảnh khảm màu ngọc lam sẫm hơn trên má và mũi của chiếc mặt nạ tạo thành hình con bướm. Đây là một biểu tượng khác về sự đổi mới trong văn hóa của người Aztec. Ảnh: British Museum.

Hiện các chuyên gia chưa thể khẳng định chiếc mặt nạ này từng được đeo hay không hoặc tượng trưng cho Xiuhtecuhtli. Trên thực tế, màu ngọc lam trên chiếc mặt nạ có thể mô tả thần Nanahuatzin trong thần thoại Aztec. Vị thần này đã hy sinh bản thân bằng cách nhảy vào ngọn lửa và sau đó trở thành Mặt Trời. Ảnh: reddit.