Khám phá thế giới Narnia: Tác phẩm kinh điển vượt thời gian [e-Magazine] Ca nương Thúy Hoàn: Người giữ hồn quan họ Kinh Bắc “Beloved”, bản hùng ca đau thương về thân phận người da đen

“Sư tử, Phù thủy và cái Tủ áo” không chỉ là một câu chuyện phiêu lưu kỳ ảo mà còn là một bản ngụ ngôn sâu sắc về niềm tin, lòng can đảm và sự hy sinh – những giá trị vượt thời đại. Xuất thân từ một làng quan họ cổ, với niềm đam mê, tình yêu tha thiết với quan họ, ca nương Thúy Hoàn đã góp phần gìn giữ những làn điệu quan họ cổ với tinh thần nguyên bản nhất. “Beloved” là một hành trình – đi qua nỗi đau, vượt lên bóng ma của quá khứ, để tìm một thứ tự do thực sự. Đây được coi là cuốn tiểu thuyết hay nhất của Tony Morrison, là cuốn sách đáng đọc nhất trong nhiều thập kỷ.

26/04/2025 08:48

Ra mắt lần đầu năm 1950, The Lion, the Witch and the Wardrobe (Sư tử, Phù thủy và cái Tủ áo) là cuốn đầu tiên được xuất bản trong loạt truyện Biên niên sử Narnia (The Chronicles of Narnia) – bộ bảy tiểu thuyết kinh điển của nhà văn C.S. Lewis, giáo sư văn học Trung cổ và Phục hưng tại Đại học Cambridge. Với trí tưởng tượng phong phú, lối kể chuyện sinh động và chiều sâu triết lý, Lewis đã tạo nên một thế giới giả tưởng mang dấu ấn đặc trưng của văn học Anh thế kỷ XX, được yêu thích trên toàn thế giới và chuyển thể thành nhiều hình thức nghệ thuật.

The Lion, the Witch and the Wardrobe (Sư tử, Phù thủy và cái Tủ áo) nằm trong loạt truyện Biên niên sử Narnia – bộ bảy tiểu thuyết kinh điển của nhà văn C.S. Lewis. Ảnh: NXB Kim Đồng.

Cánh tủ dẫn lối vào thế giới kỳ ảo và chiều sâu tôn giáo, triết học

Câu chuyện bắt đầu trong bối cảnh nước Anh thời Thế chiến thứ hai, khi bốn anh em Peter, Susan, Edmund và Lucy Pevensie được gửi về nông thôn để tránh bom đạn. Trong một lần chơi trốn tìm, cô bé Lucy tình cờ phát hiện ra một cánh tủ áo dẫn đến xứ sở Narnia – một thế giới kỳ diệu đầy sinh vật thần thoại như faun, nhân mã, hải ly biết nói, phù thủy và cả sư tử.

Tại Narnia, cái ác đang bao trùm: Phù thủy Trắng Jadis đã khiến nơi này chìm trong mùa đông vĩnh cửu, nơi 'luôn là mùa đông mà không bao giờ đến Giáng sinh'. Tuy nhiên, lời tiên tri cổ xưa báo trước sự xuất hiện của bốn con người từ thế giới bên ngoài sẽ chấm dứt triều đại của phù thủy, khôi phục hòa bình. Và sư tử Aslan – biểu tượng của lẽ phải, công lý và tình yêu thương – chính là người dẫn đường trong hành trình chiến đấu chống lại bóng tối.

Dưới lớp vỏ của một câu chuyện phiêu lưu thiếu nhi, Lewis lồng ghép nhiều biểu tượng mang tính tôn giáo và triết học. Aslan, vị chúa sơn lâm từ phương Đông, là hình ảnh ẩn dụ rõ rệt của Chúa Kitô: đầy quyền năng nhưng khiêm nhường, nhân từ nhưng nghiêm khắc, sẵn sàng hy sinh để cứu rỗi kẻ lầm lỗi. Phân đoạn Aslan tự nguyện nộp mạng trên phiến đá Bàn Thạch để cứu Edmund phản bội, rồi hồi sinh sau đó, là một mô típ song song với cái chết và sự phục sinh của Chúa Giêsu.

Tuy nhiên, Lewis không viết như một nhà truyền giáo. Ông từng khẳng định rằng Narnia không phải là một phép ẩn dụ khô cứng, mà là 'một thế giới nơi Chúa Kitô xuất hiện theo hình thức sư tử, nếu như có một thế giới như thế'. Sự tinh tế trong cách lồng ghép đức tin vào cốt truyện khiến tác phẩm không trở nên giáo điều, mà mang lại chiều sâu cảm xúc cho độc giả thuộc mọi độ tuổi và tín ngưỡng.

Sức hấp dẫn vượt thời gian

Một trong những điểm đặc sắc của Sư tử, Phù thủy và cái Tủ áo là cách kể chuyện mạch lạc, dễ hiểu nhưng không hề sơ sài. Lewis viết với giọng văn gần gũi, thường xuyên 'trò chuyện' với độc giả, đặc biệt là độc giả nhỏ tuổi. Những mô tả sinh động về khung cảnh mùa đông Narnia, lâu đài của phù thủy, bữa tiệc của những chú hải ly hay trận chiến cuối cùng đều gợi lên hình ảnh rõ nét, dễ dàng khơi gợi trí tưởng tượng.

Tác phẩm cũng xây dựng nhân vật có chiều sâu tâm lý. Edmund – đứa trẻ từng phản bội vì lòng ích kỷ và đố kỵ – là minh chứng cho sự tha thứ và chuộc lỗi. Peter – người anh cả – dần học cách lãnh đạo. Lucy – cô em út – là hiện thân của lòng tin trong sáng và tinh thần quả cảm. Cách Lewis phát triển nhân vật cho thấy ông không chỉ là một người kể chuyện giỏi, mà còn là người am hiểu tâm hồn trẻ thơ.

Tính đến nay, Biên niên sử Narnia đã bán được hơn 100 triệu bản trên toàn thế giới, được dịch ra hơn 40 thứ tiếng, và Sư tử, Phù thủy và cái Tủ áo là tác phẩm nổi tiếng nhất trong loạt truyện này. Năm 2005, hãng Walt Disney Pictures và Walden Media đã chuyển thể thành phim điện ảnh cùng tên, gặt hái thành công lớn cả về doanh thu lẫn phê bình.

Ngoài điện ảnh, câu chuyện Narnia còn sống mãi qua các vở kịch, chương trình truyền hình, sách nói và nhiều hình thức giáo dục – từ lớp học văn học thiếu nhi đến lớp phân tích biểu tượng tôn giáo. Đối với nhiều thế hệ độc giả, bước qua cánh tủ áo nghĩa là bước vào một không gian trưởng thành, nơi cái thiện và cái ác không đơn giản là trắng – đen, nơi lòng dũng cảm được tôi luyện trong thử thách và sự cứu rỗi là kết quả của tình yêu hy sinh.

'Sư tử, Phù thủy và cái Tủ áo' là một trong những tác phẩm tiêu biểu của văn học thiếu nhi thế kỷ XX, nhưng đồng thời vượt xa phạm vi một cuốn sách dành cho trẻ nhỏ. Với trí tưởng tượng độc đáo, chiều sâu biểu tượng và giá trị nhân văn, C.S. Lewis đã để lại một di sản văn chương vượt thời gian. Dù bạn là độc giả lần đầu khám phá Narnia hay người từng nhiều lần 'trở về', thì mỗi lần mở tủ áo vẫn là một chuyến hành trình kỳ diệu – không chỉ đến một vùng đất khác, mà còn vào sâu hơn trong tâm hồn chính mình.

Theo Hoàng Mai/Tri thức & Cuộc sống