10 sự thật kinh ngạc về các thiên hà lùn trong vũ trụ

Thiên hà lùn (dwarf galaxy) là những thiên hà nhỏ bé nhưng đóng vai trò quan trọng trong vũ trụ. Sau đây là những sự thật thú vị về các thiên thể này.

08/02/2025 09:10

1. Thiên hà phổ biến nhất vũ trụ. Thiên hà lùn là loại thiên hà phổ biến nhất trong vũ trụ, chiếm phần lớn số lượng thiên hà đã biết. Ảnh: Pinterest.

2. Ít sao hơn thiên hà lớn. Một thiên hà lùn điển hình có từ 1 triệu đến vài tỷ ngôi sao, ít hơn rất nhiều so với các thiên hà lớn như Dải Ngân Hà (chứa khoảng 200–400 tỷ sao). Ảnh: Pinterest.

3. Nhiều loại khác nhau. Có nhiều loại thiên hà lùn, bao gồm: Thiên hà lùn hình cầu (dSph) – thường có dạng elip, không có nhiều khí và bụi; Thiên hà lùn bất định (dIrr) – có hình dạng bất quy tắc, chứa nhiều khí và bụi, nơi các ngôi sao mới có thể hình thành; Thiên hà lùn hình elip (dE) – giống thiên hà elip nhưng nhỏ hơn. Ảnh: Pinterest.

4. Có thể quay quanh thiên hà lớn hơn. Các thiên hà lùn thường là vệ tinh của các thiên hà lớn hơn. Ví dụ: Thiên hà lùn Đại Magellan và Tiểu Magellan là vệ tinh của Dải Ngân Hà. Thiên hà Andromeda có ít nhất 50 thiên hà lùn vệ tinh. Ảnh: Pinterest.

5. Là nguyên liệu hình thành thiên hà lớn hơn. Các thiên hà lớn như Dải Ngân Hà có thể 'nuốt chửng' các thiên hà lùn bằng quá trình hợp nhất thiên hà để trở thành thiên hà lớn hơn. Ảnh: Pinterest.

6. Chứa nhiều vật chất tối. Thiên hà lùn có rất ít sao nhưng lại có nhiều vật chất tối. Điều này giúp các nhà khoa học nghiên cứu về bản chất của vật chất tối trong vũ trụ. Ảnh: Pinterest.

7. Có thể cực kỳ nhỏ. Một số thiên hà lùn nhỏ đến mức chỉ chứa vài trăm nghìn ngôi sao, chẳng hạn như thiên hà Segue 1, một trong những thiên hà nhỏ nhất được biết đến. Ảnh: Pinterest.

8. Một số thiên hà lùn rất già. Một số thiên hà lùn chứa những ngôi sao cực kỳ cổ xưa, hình thành chỉ vài trăm triệu năm sau Vụ Nổ Lớn (Big Bang). Ảnh: Pinterest.

9. Là nơi có thể tìm thấy dấu vết của sự hình thành vũ trụ. Vì các thiên hà lùn ít bị ảnh hưởng bởi các tương tác thiên hà lớn, chúng là các hóa thạch vũ trụ giúp các nhà khoa học nghiên cứu về thời kỳ sơ khai của vũ trụ. Ảnh: Pinterest.

10. Có thể là nơi hình thành các vụ nổ siêu tân tinh mạnh mẽ. Một số thiên hà lùn có tỷ lệ siêu tân tinh cao, ảnh hưởng đến môi trường xung quanh và có thể đóng góp vào sự phân tán của các nguyên tố nặng trong vũ trụ. Ảnh: Pinterest.