Điều thú vị hành tinh lùn khiến giới thiên văn tranh cãi nảy lửa

Hành tinh lùn Eris không chỉ hấp dẫn vì các đặc điểm vật lý mà còn vì vai trò lịch sử trong việc định hình lại cách chúng ta hiểu về Hệ Mặt Trời.

09/01/2025 14:15

1. Phát hiện năm 2005. Hành tinh lùn Eris được phát hiện vào ngày 5 tháng 1 năm 2005 bởi một nhóm các nhà thiên văn học gồm Mike Brown, Chad Trujillo, và David Rabinowitz tại Đài quan sát Palomar. Ảnh: Pinterest.

2. Tên gọi từ thần thoại Hy Lạp. Eris được đặt theo tên nữ thần xung đột và bất hòa trong thần thoại Hy Lạp, thể hiện sự tranh cãi lớn mà hành tinh lùn này gây ra trong cộng đồng thiên văn học. Ảnh: Pinterest.

3. Nguyên nhân tái định nghĩa hành tinh. Phát hiện Eris đã dẫn đến việc Liên đoàn Thiên văn Quốc tế (IAU) tái định nghĩa thuật ngữ 'hành tinh' vào năm 2006, đồng thời giáng cấp sao Diêm Vương xuống thành hành tinh lùn. Ảnh: Pinterest.

4. Kích thước gần tương đương sao Diêm Vương. Eris có đường kính khoảng 2.326 km, chỉ nhỏ hơn một chút so với sao Diêm Vương, khiến nó trở thành hành tinh lùn lớn lớn thứ hai trong Hệ Mặt Trời. Ảnh: Pinterest.

13. 'Cạnh tranh' với sao Diêm Vương. Eris ban đầu được cho là lớn hơn sao Diêm Vương, điều này đã thúc đẩy cuộc tranh luận kéo dài về định nghĩa hành tinh. Ảnh: Pinterest.

5. Nặng hơn sao Diêm Vương. Mặc dù nhỏ hơn về kích thước, Eris lại nặng hơn khoảng 27% so với sao Diêm Vương, thể hiện rằng nó có mật độ vật chất cao hơn. Ảnh: Pinterest.

6. Khoảng cách xa xôi. Eris nằm xa Mặt Trời hơn rất nhiều so với sao Diêm Vương. Nó cách Mặt Trời trung bình khoảng 96 đơn vị thiên văn (AU), tương đương gần 14,4 tỷ km. Ảnh: Pinterest.

7. Bề mặt cực lạnh. Do khoảng cách xa xôi, nhiệt độ trên bề mặt Eris được ước tính chỉ khoảng -243°C. Ảnh: Pinterest.

8. Lớp băng mê-tan. Bề mặt của Eris được bao phủ bởi một lớp băng mê-tan, tương tự như sao Diêm Vương, nhưng dày hơn nhiều. Ảnh: Pinterest.

9. Phản xạ ánh sáng mạnh. Do Lớp băng mê-tan, Eris có suất phản chiếu (albedo) rất cao, khoảng 0,96, tức là gần như toàn bộ ánh sáng Mặt Trời chiếu vào nó được phản xạ lại. Ảnh: Pinterest.

10. Quỹ đạo kỳ lạ. Quỹ đạo của Eris rất lệch tâm (hình elip) và nghiêng 44 độ so với mặt phẳng hoàng đạo. Điều này khiến nó có quỹ đạo khác biệt so với các hành tinh và tiểu hành tinh thông thường. Ảnh: Pinterest.

11. Chu kỳ quỹ đạo dài. Eris mất khoảng 557 năm để hoàn thành một vòng quay quanh Mặt Trời. Ảnh: Pinterest.

12. Vệ tinh duy nhất – Dysnomia. Eris có một vệ tinh tự nhiên tên là Dysnomia, được đặt theo tên con gái của nữ thần Eris trong thần thoại Hy Lạp, tượng trưng cho 'sự vô luật'. Ảnh: Pinterest.

14. Không có bầu khí quyển đáng kể. Eris có thể có một bầu khí quyển mỏng khi đến gần Mặt Trời, nhưng hầu hết thời gian nó gần như không có khí quyển do nhiệt độ cực thấp. Ảnh: Pinterest.

15. Một trong những vật thể sáng nhất trong Vành đai Kuiper. Eris là một trong những vật thể sáng nhất trong Vành đai Kuiper, có thể quan sát được bằng kính viễn vọng mạnh. Ảnh: Pinterest.