Tiết lộ kinh ngạc về loại 'đất' cả thế giới săn lùng

Đất hiếm đóng vai trò vô cùng quan trọng trong nhiều lĩnh vực công nghệ, năng lượng và công nghiệp, nhưng việc khai thác và sử dụng chúng cũng đang đặt ra nhiều vấn đề về môi trường và nguồn cung cấp.

03/02/2025 13:20

1. Khái niệm đất hiếm. Đất hiếm (rare-earth) là một nhóm 17 nguyên tố hóa học trong bảng tuần hoàn Mendeleev, bao gồm 15 nguyên tố lanthanide cùng scandium và yttrium. Chúng không phải là 'đất' theo nghĩa phổ thông. Ảnh: Pinterest.

2. Nguồn gốc tự nhiên. Đất hiếm chủ yếu xuất hiện trong các khoáng vật như bastnäsite và monazite. Tuy nhiên, chúng thường được tìm thấy với mật độ thấp và khó tách rời. Ảnh: Pinterest.

3. Không phải tất cả đều hiếm. Mặc dù được gọi là đất hiếm, các nguyên tố này lại không thực sự hiếm trong vỏ trái đất. Một số nguyên tố, như cerium, có thể tồn tại với số lượng lớn hơn nhiều so với các kim loại quý hiếm như vàng. Ảnh: Pinterest.

4. Tính chất từ tính mạnh mẽ. Nhiều nguyên tố đất hiếm, như neodymium và dysprosium, có tính từ tính mạnh, điều này làm cho chúng rất quan trọng trong việc sản xuất nam châm vĩnh cửu, dùng trong động cơ và các thiết bị điện tử. Ảnh: Pinterest.

5. Tính ổn định và độ bền. Các hợp chất đất hiếm có tính ổn định cao, giúp chúng duy trì hiệu suất trong các điều kiện khắc nghiệt, như trong động cơ máy bay hoặc tên lửa. Ảnh: Pinterest.

6. Khả năng chống oxi hóa. Đất hiếm có tính chất chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp chúng duy trì hiệu quả lâu dài trong các ứng dụng công nghiệp và kỹ thuật. Ảnh: Pinterest.

7. Ứng dụng trong công nghệ cao. Đất hiếm có vai trò quan trọng trong việc sản xuất các thiết bị công nghệ cao như pin lithium-ion, động cơ xe điện, và màn hình LED. Ảnh: Pinterest.

8. Sử dụng trong ngành công nghiệp xe điện. Các nguyên tố đất hiếm như neodymium được sử dụng trong động cơ xe điện, giúp cải thiện hiệu suất và giảm trọng lượng xe. Ảnh: Pinterest.

9. Sử dụng trong công nghệ quang học. Các nguyên tố đất hiếm như europium và terbium được sử dụng trong đèn neon và các màn hình điện tử, nhờ vào khả năng phát sáng mạnh mẽ khi tiếp xúc với điện. Ảnh: Pinterest.

10. Vai trò trong ngành y học. Một số nguyên tố đất hiếm, như ytterbium, được sử dụng trong các quá trình điều trị ung thư, vì chúng có thể giúp xác định và điều trị khối u. Ảnh: Pinterest.

11. Khai thác chủ yếu ở Trung Quốc. Khoảng 70-80% nguồn cung cấp đất hiếm hiện nay đến từ Trung Quốc, làm cho quốc gia này trở thành nhà sản xuất và xuất khẩu lớn nhất thế giới. Ảnh: Pinterest.

12. Khai thác có tác động môi trường. Quá trình khai thác đất hiếm gây ra nhiều vấn đề môi trường nghiêm trọng, bao gồm ô nhiễm không khí và nước, do các hóa chất độc hại được sử dụng trong quá trình chế biến. Ảnh: Pinterest.

13. Thách thức trong tái chế. Một trong những thách thức lớn đối với ngành công nghiệp đất hiếm là tái chế. Việc thu hồi và tái chế các nguyên tố đất hiếm từ các sản phẩm điện tử hết hạn sử dụng vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Ảnh: Pinterest.