Tết Nguyên đán là một dịp quan trọng và có ý nghĩa đặc biệt đối với mỗi người dân Việt Nam. Trải qua hàng ngàn năm, những phong tục, nét văn hóa đặc sắc trong ngày lễ này vẫn được các thế hệ gìn giữ và trao truyền. Trong đó có một phần công lao thuộc về văn học dân gian nói chung và những câu ca dao, tục ngữ về ngày Tết Cổ truyền nói riêng.
Dưới đây là 80 câu thành ngữ, ca dao, tục ngữ phản ánh, ghi lại cuộc sống, kinh nghiệm cũng như các lễ hội, phong tục đặc đắc trong ngày Tết Cổ truyền. Mời bạn đọc cùng tham khảo.
Thành ngữ, ca dao, tục ngữ về ngày Tết Nguyên đán
Giống như các cụm chủ đề lớn khác, thành ngữ, ca dao, tục ngữ ngày Tết cũng vẽ nên một bức tranh sống động và đầy màu sắc. Qua lăng kính của các tầng lớp nhân dân, bạn không chỉ thấy được phong vị ngày Tết mà còn hiểu thêm về cuộc sống của người xưa và thu được nhiều bài học kinh nghiệm quý báu về cuộc đời.
1. Vui như Tết
2. Xuân bất tái lai
3. Năm hết Tết đến
4. Cung chúc tân xuân
5. Ba mươi chưa phải là Tết
6. Năm cũ chưa qua, năm mới đã đến
7. Đi cày ba vụ không đủ ăn ba ngày Tết
8. Mỗi năm mỗi tuổi như đuổi xuân đi
9. Một con én không làm nên mùa xuân
10. Ba mươi Tết, thằng chết cãi thằng khiêng
11. Đói đến chết, ba ngày Tết cũng no
12. Nghèo thì giỗ Tết, giàu hết anh em
13. No ba ngày Tết, đói ba tháng hè
14. Mồng ba ăn rốn, mồng bốn ngồi trơ
15. Ngắm gái, ngắm tháng Chạp
16. Réo như réo nợ ngày Tết
17. Đào Nhật Tân, phân Cổ Nhuế
18. Qua giêng hết năm, qua rằm hết tháng
19. Ăn cơm mới, nói chuyện cũ
20. Tết đến sau lưng, ông vải thì mừng, con cháu thì lo
21. Tháng giêng rét đài, tháng hai rét lộc, tháng ba rét nàng Bân
22. Có không mùa đông mới biết, giàu nghèo ba mươi Tết mới hay
23. Sau ba ngày Tết là hết trơ trơ, ông vải ngồi chờ đến Tết năm sau
![]()
24. Rủ nhau đi đánh bài chòi
Để cho con khóc đến lòi rún ra.
25. Một năm là mấy tháng xuân
Ăn chơi cho thỏa phong trần ai ơi.
26. Thừa tiền mua pháo đốt chơi
Pháo nổ lên trời, tiền vứt xuống ao.
27. Thừa con gả cho hàng tờ
Đến ba mươi Tết phất phơ ngoài đường.
28. Tháng giêng là tháng ăn chơi,
Tháng hai trồng đậu, trồng khoai, trồng cà...
29. Tháng Giêng ăn Tết ở nhà
Quê hương làng xóm, ông bà tổ tiên.
30. Hễ ai mà nói dối ai,
Thì mồng một Tết, Ba Giai đến nhà.
31. Anh ai anh tính đi mô
Tôi đi chợ Tết mua khô cá thiều.
32. Dù ai buôn bán nơi đâu
Nhớ đến ngày Tết rủ nhau mà về.
33. Em nhờ anh chị ở nhà
Trông nom giỗ Tết ông bà hàng năm.
34. Một Tết chưa đủ sạch nhà, phải nhiều cái Tết mới là no nê
Tết Trần, Tết Lý, Tết Lê, hơn trăm cái Tết, ai chê Tết nào.
35. Tết chẳng riêng ai, Tết mọi nhà
Quê hương, làng xóm, ông bà, tổ tiên.
36. Mưa xuân lác đác vườn đào,
Công anh đắp đất, ngăn rào vườn hoa.
Ai làm gió táp mưa sa,
Cho cây anh đổ, cho hoa anh tàn.
37. Nhớ xưa trả nợ ba đời
Chiều ba mươi Tết mẹ ngồi nhìn con
Gánh cực mà đổ lên non
Còng lưng mà chạy cực còn chạy theo
Chừ đây hết cực hết nghèo
Vui theo ra ruộng nhàn theo về nhà.
Những câu ca dao, tục ngữ về bánh chưng, món ăn ngày Tết
Người Việt thường dùng cụm từ ăn Tết. Điều này phản ánh một thực tế trong cuộc sống của người dân lao động xưa đó là chỉ có ngày lễ Tết mới được thỏa mãn việc ăn uống. Vậy trong văn học dân gian, có những câu ca dao, tục ngữ ngày Tết nào trực tiếp hoặc gián tiếp nhắc đến chủ đề này?
1. Bánh chưng ra góc
2. Dửng dưng như bánh chưng ngày Tết
3. Bánh chưng Cầu Hậu, cháo đậu Quán Lào
4. Ăn mày đòi xôi gấc
Ăn chực đòi bánh chưng.
5. Tết về câu đối bánh chưng
Chẳng ham giò chả chỉ ưng ngứa, xòe.
![]()
6. Anh Hai anh tính đi mô
Tôi đi chợ Tết mua khô cá thiều.
7. Lạt này gói bánh chưng xanh
Cho mai lấy trúc cho anh lấy nàng.
8. Bánh bò bột nếp,
Bánh xếp nhưn dừa,
Bánh tét nhưn đậu.
Đón anh em hỏi còn kén lừa làm chi?
9. Số cô chẳng giàu thì nghèo
Ngày ba mươi Tết thịt treo trong nhà
Số cô có mẹ có cha
Mẹ cô đàn bà, cha cô đàn ông
Số cô có vợ có chồng
Sinh con đầu lòng chẳng gái thì trai.
10. Sáng nay đi chợ tất niên
Em đây cầm một quan tiền trong tay
Sắm mua cũng khá đủ đầy
Nào cau, nào thuốc, trái cây, thịt thà
Độc bình mua để cắm hoa
Hột dưa, bánh mứt, rượu trà, giấy bông
Tính hoài mà cũng chẳng thông
Còn ba trăm sáu chục đồng tiền dư
Vội chi, em cứ thư thư
Anh đây sẽ tính chừ chừ cho em
Sáu mươi đồng tính một tiền
Mà ba trăm sáu chục đồng nguyên vẫn còn
Vị chi em mới tiêu xong
Cho hột dưa, bánh mứt, giấy bông, rượu, trà
Trái cây, cau, thuốc, thịt thà
Độc bình cùng với hương hoa là bốn tiền
Ba trăm sáu chục đồng nguyên
Tính ra chính thị sáu tiền còn dư.
Tổng hợp tục ngữ, ca dao về lễ hội ngày Tết
Người xưa có câu 'Tháng giêng là tháng ăn chơi'. Cho nên, khi tìm hiểu những câu ca dao, tục ngữ về ngày Tết, chúng ta nhất định không thể bỏ qua cụm chủ đề lễ hội.
1. Gia Lạc chỉ mở ngày xuân
Quanh năm suốt tháng khó lần tìm ra.
2. Xứ Nam: nhất chợ Bằng Gồi
Xứ Bắc: Vân Khám, xứ Đoài: Hương.
3. Chết thì bỏ con bỏ cháu
Sống thì không bỏ mồng sáu tháng giêng.
4. Mồng bốn có hội đua ghe
Rối đến mồng bảy bắt phe dội bòng.
5. Cả năm một rằm tháng Bảy
Cả thảy một rằm tháng Giêng.
6. Nhất vui là hội Trần Thương
Đủ đình đủ đám, thập phương tiếng đồn.
![]()
7. Nhất hội Hương Tích
Nhì hội Phủ Giầy
Vui thì vui vậy chẳng tày đánh cá làng Me.
8. Bỏ con bỏ cháu
Không ai bỏ hai mươi sáu chợ Yên
Bỏ tổ bỏ tiên
Không ai bỏ chợ Viềng mồng tám.
9. Giàu nghèo cũng cứ chơi xuân
Thắp hương cầu phúc bước chân vui vầy
Thứ nhất thì hội Phủ Giầy
Vui thì vui vậy không tày Chùa Bi.
10. Mỗi năm vào dịp xuân sang,
Em về Triều Khúc xem làng hội xuân.
Múa cờ, múa trống, múa lân,
Nhớ ai trong hội có lần gọi em...
11. Mồng bốn là hội Kéo Co,
Mồng năm hội Ó chẳng cho nhau về.
Mồng sáu đi hội Bồ Đề,
Mồng bảy trở về đi hội Đống Cao...
12. Mồng một chơi cửa, chơi nhà
Mồng hai chơi xóm, mồng ba chơi đình.
Mồng bốn chơi chợ Quả linh
Mồng năm chợ Trình, mùng sáu non Côi.
Qua ngày mồng bảy nghỉ ngơi
Bước sang mồng tám đi chơi chợ Viềng
Chợ Viềng năm có một phiên
Cái nón em đội cũng tiền anh mua.
Ca dao, tục ngữ về phong tục ngày Tết
Kho tàng ca dao, tục ngữ Việt Nam vốn được ví là 'túi khôn' của nhân dân. Với chủ đề phong tục tập quán trong ngày Tết Cổ truyền, những ví dụ dưới đây sẽ giúp bạn hiểu thêm về một số nét đẹp văn hóa của dân tộc.
1. Giận gần chết ngày Tết cũng thôi
2. Ba ngày Tết, bảy ngày xuân
3. Mồng một Tết cha, mồng hai Tết mẹ, mồng ba Tết thầy
4. Sống Tết, chết giỗ
5. Đông như chợ Tết
6. Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi
7. Mồng một chơi nhà, mồng hai chơi ngõ, mồng ba chơi chùa
8. Quét nhà ngày Tết, đổ hết gia tài
9. Thứ nhất nêu cao, thứ nhì pháo kêu.
10. Đói ngày giỗ cha, no ba ngày Tết
11. Đi lễ quanh năm không bằng ngày rằm tháng giêng
12. Mồng ba ăn rốn, mồng bốn ngồi trơ
13. Thả chim thả cá, không khá cũng giàu
14. Mùng bảy ăn gà, mùng ba ăn cá
15. Cả năm được một rằm tháng bảy, cả thảy được một rằm tháng giêng
![]()
16. Tháng Giêng ăn nghiêng bồ thóc
Hội làng mình vang tiếng chiêng khua.
17. Thế gian một vợ một chồng
Chẳng như vua bếp hai ông một bà.
18. Mồng chín vía Trời
Mồng mười vía Đất
19. Mồng một thì ở nhà cha
Mồng hai nhà vợ, mồng ba nhà thầy.
20. Cu kêu ba tiếng cu kêu
Cho mau đến Tết dựng nêu ăn chè
Dựng nêu thì dựng đầu hè
Để sân gieo cải, vãi mè mà ăn.
21. Mồng một chơi cửa, chơi nhà
Mồng hai chơi xóm, mồng ba chơi đình
Mồng bốn chơi chợ Quả Linh
Mồng năm chợ Trình, mùng sáu non Côi
Qua ngày mồng bảy nghỉ ngơi
Bước sang mồng tám đi chơi chợ Viềng
Chợ Viềng năm có một phiên
Cái nón em đội cũng tiền anh mua.
22. Ba mươi anh không đi Tết
Rạng ngày mồng Một, anh không đi đến lạy bàn thờ
Hiếu trung mô nữa mà biểu em chờ uổng công
Hôm Ba mươi anh mắc lo việc họ
Sáng mồng Một anh bận việc làng
Ông bà bên anh cũng bỏ huống chi bên nàng, nàng ơi!
23. Tháng giêng ăn Tết ở nhà
Tháng hai cờ bạc, tháng ba hội hè
Tháng tư đong đậu nấu chè
Ăn Tết Đoan Ngọ trở về tháng năm
Tháng sáu buôn nhãn bán trâm
Tháng bảy ngày rằm, xá tội vong nhân
Tháng tám chơi đèn kéo quân
Trở về tháng chín chung chân buôn hồng
Tháng mười buôn thóc, bán bông
Tháng một tháng chạp nên công hoàn thành.
Thành ngữ, ca dao, tục ngữ về ngày Tết phản ánh cuộc sống, đúc kết những kinh nghiệm, tri thức cũng như lưu lại rất nhiều phong tục đặc sắc của người Việt. Hy vọng, thông qua bài viết của VOH Sống đẹp bạn đã có thêm những kiến thức bổ ích.
Copy link
Quay lại
