Người bệnh 68 tuổi suýt phải cắt chân hoại tử do tắc mạch

Việc phát hiện và điều trị sớm sẽ giúp cải thiện tuần hoàn chi dưới, giảm nguy cơ mất chức năng chi và hạn chế tối đa các biến chứng nguy hiểm cho người bệnh.

09/06/2025 21:39

Các bác sĩ Đơn nguyên Phẫu thuật Tim mạch - Lồng ngực (khoa Ngoại tổng hợp) - Bệnh viện Đa khoa tỉnh Vĩnh Phúc vừa thực hiện thành công ca phẫu thuật bắc cầu động mạch đùi phải – trái bằng đoạn mạch nhân tạo cho người bệnh N.V.D (68 tuổi, trú tại Tam Dương, Vĩnh Phúc).

Đây là một trong những phương pháp điều trị ngoại khoa quan trọng giúp phục hồi lưu thông máu cho người mắc bệnh động mạch chi dưới mạn tính – tình trạng gây ra đau, hoại tử và đe dọa khả năng bảo tồn chi nếu không được can thiệp kịp thời.

Theo đó, người bệnh N.V.D nhập viện trong tình trạng đau tức hai chân kéo dài, phù nhẹ 2 chi dưới và xuất hiện vết loét nông khó liền ở cẳng chân trái. Người bệnh có tiền sử tăng huyết áp, đái tháo đường và gout – những yếu tố nguy cơ hàng đầu dẫn tới xơ vữa mạch máu.

Trước đó 3 ngày, người bệnh đã được can thiệp nong bóng động mạch đùi nông bên phải tại trung tâm tim mạch. Kết quả chụp cắt lớp vi tính mạch máu (CTA) cho thấy tắc động mạch chậu gốc trái, hẹp nặng đoạn giữa động mạch đùi nông phải (~80–90%), kèm theo hẹp trung bình động mạch đùi nông trái.

Sau khi đánh giá kỹ lưỡng về mức độ tổn thương và tưới máu chi, người bệnh được chỉ định phẫu thuật bắc cầu nối từ động mạch đùi phải sang đùi trái bằng đoạn mạch nhân tạo.

Ca phẫu thuật được thực hiện trong 3 giờ bởi kíp các bác sĩ Đơn nguyên Phẫu thuật Tim mạch - Lồng ngực đã diễn ra thành công. Sau 4 ngày hậu phẫu, người bệnh tỉnh táo, tiếp xúc tốt, các chỉ số sinh tồn ổn định, tuần hoàn ngoại vi hai chân cải thiện rõ rệt, chi ấm, mạch khoeo hai bên bắt rõ.

Ca phẫu thuật cho bệnh nhân - Ảnh BVCC

Bệnh động mạch chi dưới mạn tính là bệnh lý thường gặp ở người cao tuổi, chủ yếu do xơ vữa làm hẹp hoặc tắc các nhánh động mạch nuôi chi, đặc biệt ở động mạch chậu, đùi và khoeo.

Ước tính trên thế giới có hơn 200 triệu người mắc bệnh này ở các mức độ khác nhau, trong đó một tỷ lệ lớn không có triệu chứng rõ ràng cho đến khi bệnh tiến triển nặng. Khi lòng mạch bị tắc nghiêm trọng, tình trạng thiếu máu gây đau chi, loét, hoại tử và nguy cơ cắt cụt đoạn chi nếu không được tái thông mạch máu kịp thời.

Nhiều người phải cắt cụt chi do hoại tử

ThS.BS Nguyễn Văn Sơn, Trưởng khoa Can thiệp tim mạch Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ cho biết, bệnh động mạch chi dưới mạn tính chỉ tình trạng một phần hay toàn bộ chi dưới không được cung cấp đầy đủ máu đáp ứng cho các hoạt động sinh lý, gây ra bởi các bệnh lý động mạch mạn tính.

Tắc động mạch chậu, động mạch chi dưới làm cho chi dưới không được tưới máu đầy đủ. Đây là một bệnh lý nguy hiểm thường bị bỏ qua, vì các triệu chứng không rõ ràng và dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề liên quan đến xương khớp, thần kinh…

Thực tế, có đến >90% người mắc bệnh động mạch chi dưới trước khi vào điều trị tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ đã từng được chẩn đoán thoái hóa khớp hoặc đau thần kinh cơ và điều trị kéo dài. Vì vậy, khi vào viện triệu chứng bệnh thường ở giai đoạn muộn, không ít trường hợp trong đó phải cắt cụt chân.

Hầu hết các bệnh nhân ở giai đoạn đầu của bệnh sẽ chỉ thấy dấu hiệu 'đau cách hồi': Đau chân khi đi lại, dừng lại nghỉ sẽ đỡ đau và đau khi tiếp tục đi. Khoảng cách quãng đường khi xuất hiện đau càng ngắn thì mức độ bệnh càng nặng.

Ban đầu, bệnh nhân có thể xuất hiện đau khi đi bộ quãng đường vài trăm mét, nhưng càng về sau triệu chứng đau xuất hiện sớm hơn, có khi đi vài chục mét đã đau, thậm chí đau cả khi không đi lại, khi đang nghỉ ngơi. Nặng hơn còn xuất hiện viêm loét hoặc hoại tử đầu chi do thiếu máu. Đây là biến chứng nặng nề, sẽ dẫn đến phải cắt cụt chi gây tàn phế cho người bệnh.

Bệnh tắc động mạch chậu, động mạch chi dưới có liên quan nhiều đến các yếu tố nguy cơ ảnh hưởng đến mạch máu bao gồm: thuốc lá, tăng huyết áp, tăng mỡ máu, bệnh đái tháo đường. Vì vậy, người bệnh cần tuyệt đối bỏ thuốc lá. Đồng thời, điều trị, kiểm soát các bệnh kèm theo như kiểm soát tốt huyết áp, điều trị bệnh đái tháo đường và tình trạng rối loạn chuyển hóa lipid máu.

Vấn đề quan trọng nhất là cần khám và phát hiện bệnh sớm, ở giai đoạn chưa đau khi nghỉ ngơi hay chưa có viêm loét, hoại tử chi do thiếu máu. Phát hiện sớm sẽ giúp người bệnh tránh được tàn phế do các biến chứng của bệnh.

Cách để tránh nguy cơ hẹp, tắc động mạch chi dưới là hãy kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ nếu bạn mắc các bệnh lý như tăng huyết áp, đái tháo đường và tình trạng rối loạn chuyển hóa lipid máu. Đặc biệt là ở những bệnh cao tuổi, có tiền sử mắc các bệnh lý tim mạch…

Theo Thúy Nga/Tri thức & Cuộc sống