Nguyên nhân nổi mề đay, cách phòng tránh

Nổi mề đay là tình trạng da nổi mẩn đỏ, ngứa, có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, thường liên quan đến phản ứng dị ứng của cơ thể.

20/08/2025 09:33

Bệnh mề đay, với tên gọi khác là mày đay, là tình trạng mao mạch da phản ứng với các tác nhân khác nhau. Bệnh có biểu hiện như: Da nổi mẩn đỏ, ngứa ngáy, sần lên rõ ràng, dẫn đến phù nề cấp tính hoặc mãn tính ở lớp trung bì, khiến bề mặt da không còn phẳng mịn như bình thường.

Đây là bệnh lý da liễu phổ biến, dễ nhận biết và không lây truyền. Theo thống kê, cứ 100 người thì có đến 15-20 người mắc phải căn bệnh này.

Nổi mẩn đỏ ở tay là triệu chứng dị ứng nổi mề đay cơ bản. Ảnh minh họa/Internet

Một số nguyên nhân phổ biến như dị ứng thực phẩm, thuốc, côn trùng đốt, hoặc các yếu tố môi trường như phấn hoa, lông động vật, bụi bẩn. Ngoài ra, một số bệnh lý, nhiễm trùng, thậm chí yếu tố di truyền cũng có thể là nguyên nhân gây ra mề đay.

Do thức ăn

Khi bị dị ứng thực phẩm, hệ miễn dịch của cơ thể sẽ xác định thực phẩm là yếu tố ngoại lai và hình thành nên phản ứng dị ứng nhằm chống lại chúng. Có thể nói, nổi mề đay là triệu chứng thường gặp khi bị dị ứng thực phẩm. Một số loại thực phẩm giàu protein rất dễ gây ra phản ứng dị ứng là hải sản, đậu phộng, da gà, trứng,...

Do thuốc

Tất cả các loại thuốc đều có thể gây mày đay. Thường gặp nhất là kháng sinh. Các thuốc điều trị cảm cúm, viêm khớp, huyết áp đều có thể gây mày đay. Đôi khi một người chỉ dị ứng với tôm nuôi, không dị ứng với tôm biển do sản phẩm chăn nuôi có dư lượng kháng sinh.

Mày đay do thuốc thường xảy ra ngay sau khi dùng thuốc hoặc sau dùng vài ngày.

Lông thú cưng

Phát ban có thể do lông thú cưng gây ra nếu người bệnh nhận thấy mề đay xuất hiện khi tiếp xúc với một số loại động vật.

Ngoài ra, người bệnh không cần phải chạm trực tiếp vào động vật để xảy ra phản ứng. Phản ứng có thể xảy ra khi tiếp xúc với các vảy da rụng tại những nơi động vật đi qua.

Do nọc độc

Từ các vết đốt của một số côn trùng như muỗi, bọ chét, ong, kiến, sâu. Thường nguyên nhân này dễ nhận ra. Một số loài nhỏ như mạt bụi nhà ở giường ngủ đôi khi bị bỏ sót.

Tiếp xúc ở ngoài trời

Vào mùa hè khi ở ngoài trời, mọi người có thể bị mề đay tự phát mãn tính do các tác nhân như phấn hoa, vết cắn của côn trùng hoặc nhiệt độ cao từ ánh nắng mặt trời gây phát ban và ngứa da.

Để hạn chế các tác nhân gây bệnh, bôi thuốc xịt côn trùng và mặc quần áo dài là cách để hạn chế bị côn trùng cắn. Ngoài ra, người bệnh cũng nên đội mũ để bảo vệ khỏi ánh nắng.

Một số người còn gặp phải tình trạng bùng phát bệnh do cái lạnh của mùa đông (hoặc các điều kiện lạnh như bể bơi). Vì vậy, người bệnh nên yêu cầu bác sĩ thử đá viên để xác định xem có xảy ra phản ứng dị ứng nào không. Nếu phát hiện nhiệt độ lạnh là nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ sẽ đưa ra những khuyến nghị phù hợp bao gồm cả việc bảo vệ da trong nhiệt độ lạnh.

Các bệnh lý khác

Nổi mề đay và sổ mũi có mối liên hệ với nhau. Những nguyên nhân khởi phát có thể bao gồm các vấn đề từ nhiễm trùng đường hô hấp do virus đến nhiễm trùng răng miệng. Để tránh tình trạng nổi mề đay trở nên nặng hơn, người bệnh hãy đi khám bác sĩ sớm để được điều trị.

Đổ mồ hôi khi tập thể dục

Mọi người sẽ bị đổ mồ hôi khi tập thể dục, đặc biệt là khi thực hiện các bài tập cần sức mạnh với khối lượng nặng và điều này có thể là nguyên nhân dẫn đến bệnh mề đay tự phát mãn tính.

Việc ngừng tập thể dục hoàn toàn không phải là điều cần thiết nhưng người bệnh hãy nói chuyện với bác sĩ về cách thức kiểm soát triệu chứng. Bác sĩ sẽ giới thiệu các bài tập ít động tác như bơi, đạp xe hoặc yoga. Mặc dù những bài tập này không khiến người bệnh ra nhiều mồ hôi nhưng vẫn giúp cơ thể hoạt động.

Gãi là nguyên nhân nổi mề đay

Động tác gãi tại vùng da ngứa dù mang lại cảm giác dễ chịu ngay lúc đó nhưng là nguyên nhân khiến mề đay tự phát mãn tính bị kích thích.

Khi gãi, người bệnh sẽ rơi vào một vòng lặp, trong đó cảm giác ngứa trở nên rõ rệt hơn và người bệnh không thể ngăn bản thân tập trung vào cơn ngứa. Hệ quả là người bệnh gãi nhiều hơn, trường hợp nặng còn gây nổi mề đay.

Do di truyền

Nếu trong gia đình có người từng bị mày đay, khả năng người thân trong gia đình mắc bệnh cũng không nhỏ.

Do tiếp xúc với hóa chất

Từ các loại mỹ phẩm, son, phấn, nước hoa, thuốc nhuộm tóc, thuốc sơn móng tay, móng chân, xà phòng,… Các chất tạo màu thực phẩm và các chất bảo quản thực phẩm cũng có thể gây mày đay.

Theo các bác sĩ, để phòng ngừa nổi mề đay, người dân nên thực hiện lối sống lành mạnh, mặc quần áo rộng rãi, ở nơi thông thoáng, sạch sẽ, tránh ở nơi có độ ẩm cao, tránh dùng xà phòng có độ pH cao (cao hơn 7).

Nếu xác định được yếu tố khiến bạn nổi mề đay, bạn cần tránh tiếp xúc với yếu tố đó. Nếu có cơ địa dị ứng, thường xuyên tái phát mề đay, người bệnh nên luôn mang theo thuốc Epinephrine (Adrenaline) để cấp cứu trong trường hợp khẩn cấp.

Theo Bình Nguyên/Tri thức & Cuộc sống