Nơ vi hắc tố bẩm sinh, dạng ung thư da ác tính nhất?

Nơ vi hắc tố bẩm sinh phát triển cùng với sự lớn lên của trẻ, có thể gây viêm, loét, bội nhiễm, ảnh hưởng vận động hoặc làm biến dạng các vùng chức năng...

30/06/2025 18:17

Dạng ung thư da ác tính nhất

Theo các chuyên gia Phẫu thuật Tạo hình Thẩm mỹ, Bệnh viện Bạch Mai, nơ vi hắc tố bẩm sinh (Congenital Melanocytic Nevus – CMN) là hiện tượng y học kỳ lạ. Tỷ lệ mắc CMN ở trẻ sơ sinh dao động từ 0,2% đến 1%.

Đa số tổn thương nhỏ và trung bình không ảnh hưởng lớn, nhưng những nơ vi lớn (>20cm), khổng lồ (>40cm hoặc chiếm ≥2% diện tích cơ thể trẻ) lại là mối nguy cần đặc biệt chú ý vì có thể chuyển biến ác tính thành u hắc tố (melanoma) - dạng ung thư da ác tính nhất.

Nơ vi hắc tố gây ung thư da xuất hiện nhiều nơi trên cơ thể - Ảnh BVCC

Không chỉ là vết bớt...

Nơ vi hắc tố bẩm sinh hình thành từ sự đột biến gen NRAS hoặc BRAF trong thời kỳ phôi thai, dẫn đến sự tăng sinh bất thường của tế bào sắc tố (melanocyte) dưới da.

Tổn thương có thể phẳng hoặc gồ, màu nâu nhạt, nâu sẫm hoặc đen, mọc lông, lan rộng. Vị trí xuất hiện ở bất kỳ chỗ nào: từ mặt, thân mình, tay chân, thậm chí bao phủ toàn bộ một vùng cơ thể.

Khác với bớt thông thường, các khối nơ vi này phát triển cùng với sự lớn lên của trẻ, có thể gây viêm, loét, bội nhiễm, ảnh hưởng vận động hoặc làm biến dạng các vùng chức năng (mặt, cổ, chi thể), tác động nặng nề đến tâm lý và sự tự tin của trẻ.

Kỹ thuật giãn da điều trị phẫu thuật nơ vi hắc tố cho bé 5 tuổi được thực hiện thành công bởi GS. Trần Thiết Sơn - Cố vấn cao cấp Khoa Phẫu thuật Tạo hình Thẩm mỹ, Bệnh viện Bạch Mai.

Điển hình là trường hợp bé gái 5 tuổi, mang khối nơ vi sắc tố khổng lồ bao trọn toàn bộ cánh tay phải và khuỷu tay, diện tích lên tới 26cm. Khối nơ vi màu đen sẫm, dày da, có lông, kèm hàng chục nơ vi vệ tinh ở chi dưới.

Bằng kỹ thuật giãn da, một trong những 'vũ khí' quan trọng của phẫu thuật tạo hình, các bác sĩ phải tiến hành phẫu thuật đến 3 lần cho bệnh nhi. Từng bước đặt túi giãn da vùng sườn lưng, tạo vạt da che phủ tổn thương, giúp giữ được chức năng và hình thái cánh tay cho bé, hạn chế tối đa sẹo xấu, đảm bảo thẩm mỹ.

Một ca khác, bé gái 7 tuổi, mang nơ vi khổng lồ vùng lưng trải rộng 36x45 cm, lan từ vùng bụng phải trước đến vùng thắt lưng trái.

Bệnh nhi được xử lý bằng 7 lần phẫu thuật cắt bỏ từng phần (khoảng 7 tháng/lần). Tận dụng độ đàn hồi của da trẻ để đóng kín khuyết hổng mà không cần ghép da. Khi bệnh nhi 11 tuổi, toàn bộ nơ vi đã được loại bỏ hoàn toàn, không có biến chứng.

Hình ảnh từng giai đoạn phẫu thuật của bé gái 7 tuổi - Ảnh BVCC

PGS.TS Phạm Thị Việt Dung, Trưởng khoa Phẫu thuật Tạo hình Thẩm mỹ, Bệnh viện Bạch Mai cho biết: 'Thời điểm can thiệp lý tưởng là trước khi trẻ 3-6 tuổi, giúp trẻ đến trường với diện mạo lành lặn, tránh mặc cảm tự ti.

Đặc biệt với khối nơ vi lớn, cần nhiều lần phẫu thuật, việc khởi động điều trị từ sớm là vô cùng quan trọng.

Tuy nhiên, việc gây mê an toàn cho trẻ nhỏ cũng cần được cân nhắc kỹ. Thông thường các bác sĩ ít can thiệp trước 18 tháng trừ khi có các yếu tố nguy cơ cần can thiệp sớm'.

Phẫu thuật - hướng điều trị hiệu quả

Đối với bác sĩ phẫu thuật tạo hình, mỗi ca nơ vi hắc tố bẩm sinh là một 'bài toán riêng' không có mẫu số chung, đặt ra nhiều thách thức cho bác sĩ.

Mỗi vị trí, kích thước, hình dáng nơ vi lại đòi hỏi những chiến thuật, kỹ thuật khác nhau: Cắt bỏ một lần hay nhiều lần; Ưu tiên hướng sẹo ra sao; Lựa chọn giãn da, vạt da hay ghép da thế nào để đảm bảo hài hòa thẩm mỹ, giữ trọn chức năng vùng mổ.

Bởi kết quả của ca mổ không chỉ là vết sẹo mà là diện mạo, sự tự tin, cả tương lai của một đứa trẻ.

PGS. TS Phạm Thị Việt Dung, Trưởng khoa Phẫu thuật Tạo hình Thẩm mỹ, chuẩn bị phẫu thuật cho 1 ca nơ vi hắc tố bẩm sinh cánh tay.

Với sự phát triển mạnh mẽ của kỹ thuật giãn da, kết hợp tạo vạt, mô học và kinh nghiệm từ các đơn vị y tế đầu ngành như Bệnh viện Bạch Mai, phẫu thuật nơ vi hắc tố bẩm sinh ngày càng đạt tỷ lệ thành công cao, thẩm mỹ tốt, ít biến chứng, hạn chế tối đa ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất của trẻ.

'Việc chẩn đoán sớm, tư vấn kỹ lưỡng cho gia đình và lựa chọn trung tâm uy tín để thực hiện điều trị là chìa khóa để giúp các em nhỏ thoát khỏi gánh nặng nơ vi, bước vào đời với sự tự tin trọn vẹn', PGS. TS Phạm Thị Việt Dung nhấn mạnh.

Theo Thúy Nga/Tri thức & Cuộc sống