Vân Sơn: Hành trình khám phá thung lũng trường thọ giữa mây ngàn Phú Thọ

Tọa lạc tại độ cao 1.200m, xã Vân Sơn (Phú Thọ) không chỉ là điểm săn mây lý tưởng mà còn lưu giữ những giá trị văn hóa Mường cổ và bí quyết sống thọ của người dân bản địa.

29/12/2025 14:36

Nằm sâu trên trục đường kết nối Hòa Bình và Mộc Châu, xã Vân Sơn (trước đây là Lũng Vân) hiện lên như một ốc đảo tách biệt giữa đại ngàn. Với độ cao hơn 1.200m so với mực nước biển, nơi đây được mệnh danh là 'nóc nhà của xứ Mường Bi', nơi mây mù giăng lối suốt 12 tháng trong năm, tạo nên một khung cảnh huyền ảo tựa chốn thần tiên.

Nơi mây ngàn chạm ngõ bản làng

Hành trình đến với Vân Sơn là một thử thách đầy kích thích với những cung đường dốc liên tiếp dài khoảng 20km. Tuy nhiên, khi vượt qua những đoạn đèo hiểm trở, du khách sẽ được đền đáp bằng tầm nhìn ngoạn mục hướng xuống thung lũng được bao bọc bởi các ngọn núi Pó, núi Trâu và núi Tiên.

Lũng Vân (xã Vân Sơn) nằm ở độ cao hơn 1.200m với biển mây bao phủ quanh năm.

Thời điểm lý tưởng nhất để chiêm ngưỡng vẻ đẹp của thung lũng mây là từ sau Tết Nguyên đán đến tháng Tư âm lịch. Vào những sáng đẹp trời, từ dốc Mùn nhìn xuống, cả bản làng hiện lên mờ ảo dưới làn mây trắng bồng bềnh. Những thửa ruộng bậc thang uốn lượn xen kẽ trong sương sớm tạo nên một bức tranh thiên nhiên nguyên sơ, không thua kém các địa danh nổi tiếng như Sa Pa hay Y Tý.

Bí ẩn về vương quốc trường thọ

Vân Sơn không chỉ thu hút bởi cảnh sắc mà còn bởi danh xưng 'thung lũng trường thọ'. Đây là nơi sinh sống của nhiều cụ già đã bước sang tuổi bách niên nhưng vẫn giữ được sự minh mẫn và khỏe mạnh lạ kỳ. Người dân địa phương tin rằng, chính khí hậu trong lành, nguồn nước tinh khiết và lối sống thuận tự nhiên đã giúp họ có được sức khỏe bền bỉ.

Nhiều hộ gia đình tại Vân Sơn đã cải tạo nhà sàn thành homestay khang trang nhưng vẫn giữ trọn vẹn hồn cốt truyền thống.

Đến đây, du khách có cơ hội tìm hiểu những giá trị văn hóa Mường cổ được gìn giữ vẹn nguyên qua nhiều thế hệ. Từ những ngôi nhà sàn mái dốc hình mai rùa đến những bộ váy áo thổ cẩm tinh xảo và phong tục cúng mo Mường độc đáo, tất cả tạo nên một không gian văn hóa đậm đặc tính bản địa.

Sản vật đặc trưng và trải nghiệm cộng đồng

Ẩm thực và nông sản là những điểm nhấn không thể bỏ qua khi ghé thăm Vân Sơn. Địa phương nổi tiếng với giống quýt cổ Nam Sơn vỏ mỏng, mọng nước và gạo 'Chúa Mường' dẻo thơm nức tiếng. Chợ phiên họp vào thứ Ba và Chủ nhật hằng tuần là nơi tập trung những sản vật tinh túy nhất của vùng cao như măng trúc, rau rừng và tỏi tía.

Mâm cỗ Mường với những món ăn đặc sắc được chế biến từ sản vật phong phú riêng biệt của vùng cao Vân Sơn.

Hiện nay, mô hình du lịch cộng đồng đang phát triển mạnh mẽ tại xóm Chiến và xóm Bương. Du khách có thể trải nghiệm cuộc sống của người Mường thực thụ thông qua các hoạt động:

Nghỉ ngơi tại các homestay nhà sàn truyền thống. Thưởng thức mâm cỗ Mường bên bếp lửa hồng. Tham gia giã bánh giầy, đi nương hoặc hái măng rừng cùng người dân. Khám phá hệ thống hang động kỳ vĩ như động Nam Sơn hoặc quần thể cây nghiến ngàn năm tuổi tại xóm Bo Trẳm.

Vân Sơn sở hữu nhiều thắng cảnh đẹp như thác Trăng, động Nam Sơn và những thửa ruộng bậc thang kỳ vĩ.

Thông tin thực tế cho hành trình của bạn

Vân Sơn có khí hậu mát mẻ quanh năm, thậm chí giữa mùa hè đêm về vẫn cần đắp chăn bông. Đây là điểm đến lý tưởng cho những ai muốn trốn tránh sự ồn ào của đô thị và tìm về không gian yên bình.

Vẻ đẹp hoang sơ và yên bình đang giúp Vân Sơn trở thành điểm đến lý tưởng của tỉnh Phú Thọ.

Trong tương lai, với định hướng kết hợp nông nghiệp và du lịch trải nghiệm, Vân Sơn phấn đấu trở thành mắt xích quan trọng trong tam giác du lịch Vân Sơn - Mai Châu - Pù Luông, mang đến cho du khách những góc nhìn sâu sắc hơn về hồn cốt xứ Mường giữa đại ngàn Tây Bắc.

Theo Trí Nhân/Nhà báo và Công luận