Vì sao ngày càng nhiều người Nhật không muốn sinh con?

Dữ liệu trong một báo cáo gần đây của Goldman Sachs cho thấy tỷ lệ sinh của Nhật Bản đã tăng lên sau chút ít nhưng lập tức giảm trở lại. Thời điểm chạm mức thấp nhất mọi thời đại là 1,26 năm 2005. Vì sao vậy?

10/09/2022 10:45

Tỷ lệ kết hôn của Nhật Bản cũng liên tục giảm mạnh. Theo truyền thống, mức sinh 2,1 được coi là mức sinh duy trì sự thay thế giữa các thế hệ và dân số ổn định, trong khi mức sinh 1,3 được coi là mức sinh rất thấp.

Trong khi tỷ lệ sinh ở nhiều nước phát triển đã được cải thiện vào năm 2021, tuy nhiên ở Nhật Bản sau đại dịch Covid-19, tỷ lệ sinh tiếp tục giảm xuống 1,3 - mức thấp gần kỷ lục.

Đồng thời, trong cả năm 2021, số ca sinh ở Nhật Bản đã giảm 3,5% so với cùng kỳ năm 2020 xuống còn 811.600 ca - số ca sinh thấp nhất kể từ khi thống kê bắt đầu vào năm 1899 và mức giảm lớn hơn nhiều so với dự kiến.

Chính phủ Nhật Bản ước tính rằng số ca sinh ở Nhật Bản có thể giảm xuống còn 810.000 vào năm 2027.

Viện Các vấn đề Dân số thuộc Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản đã ước tính rằng số ca sinh ở Nhật Bản sẽ giảm xuống dưới 800.000 vào năm 2033, 700.000 vào năm 2046, 600.000 vào năm 2058 và 2072 vào năm 2072 trên 500.000 ca.

Truyền thông Nhật Bản tin rằng, số ca sinh ở Nhật Bản sẽ tiếp tục “chạm đáy” trong năm 2022 và ca sinh giảm xuống dưới 800.000 người sắp xảy ra.

Tại sao tỷ lệ sinh của Nhật Bản giảm mạnh?

Trong một báo cáo gần đây, các nhà phân tích của Goldman Sachs do Naohiko Baba đứng đầu đã xem xét các yếu tố có thể tác động đến mức sinh, bao gồm môi trường thu nhập và nỗ lực điều chỉnh khoảng cách giới ở nhiều khía cạnh liên quan chặt chẽ đến kinh tế của phụ nữ.

Nghiên cứu học thuật gần đây cho thấy các mối quan hệ này đã thay đổi đáng kể và tỷ lệ tham gia lực lượng lao động nữ ngày nay càng cao thì tỷ lệ sinh càng thấp. Các quốc gia, tỷ lệ sinh càng cao, đặc biệt là ở các nền kinh tế tiên tiến.

Dữ liệu hồi quy từ Goldman Sachs cũng xác nhận rằng hệ số beta của mức sinh so với GDP bình quân đầu người và sự tham gia của lực lượng lao động nữ đã tăng trong suốt những năm 1980 và duy trì ở mức tích cực trong 35 năm qua, mặc dù hệ số này đã giảm sau năm 2008 cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu.

Tuy nhiên, có thể có sự khác biệt lớn giữa các quốc gia, tùy thuộc vào sức mạnh của ý thức phụ nữ muốn vừa nuôi con vừa làm việc và liệu các chính phủ, doanh nghiệp và hộ gia đình có cam kết thực hiện các biện pháp hỗ trợ để đạt được điều này hay không. Đồng thời, tình trạng thu nhập trong tương lai của các hộ gia đình cũng có thể có tác động.

Goldman Sachs đã chọn hơn một chục quốc gia phát triển ở châu Âu, Mỹ và Nhật Bản làm mẫu và tiến hành phân tích hồi quy về GDP bình quân đầu người và tỷ lệ sinh, tỷ lệ tham gia lực lượng lao động nữ và tỷ lệ sinh của các quốc gia này lần lượt vào năm 1980 và 2021. Trong phân tích hồi quy, cả hai đều thấp hơn đáng kể so với hai đường hồi quy (năm 1980, nó không đặc biệt rõ ràng), có nghĩa là Nhật Bản có thể đứng sau đáng kể các nước khác về các điểm trên.

Với suy nghĩ này, Goldman Sachs đã xem xét thêm các yếu tố liên quan đến tỷ lệ sinh của Nhật Bản từ góc độ kinh tế học của phụ nữ. Cuối cùng, Goldman Sachs kết luận rằng sự lo lắng ngày càng tăng của các hộ gia đình về vấn đề mức sống có thể là nguyên nhân chính đằng sau sự sụt giảm tỷ lệ sinh của Nhật Bản gần đây.

Các nhà phân tích bao gồm Naohiko Baba đã viết trong báo cáo: Có rất ít cải thiện đáng chú ý trong môi trường thu nhập của Nhật Bản, được cho là khu vực quan trọng nhất. Các hộ gia đình Nhật Bản tỏ ra bi quan hơn về triển vọng mức sống sau đại dịch so với các nền kinh tế tiên tiến khác do kinh tế phục hồi chậm sau đại dịch. Đây có thể là yếu tố chính đằng sau sự sụt giảm tỷ lệ sinh của Nhật Bản gần đây.

Một số gia đình đang tạm thời trì hoãn việc sinh con vì lo lắng về thu nhập trong tương lai, và nếu mức sống không được cải thiện, họ có nguy cơ từ bỏ việc sinh con hoàn toàn.