Rối bời thu gom, tính phí rác sinh hoạt

Không chỉ xảy ra tình trạng ùn ứ kéo dài, mà cả những bất cập trong thu phí vận chuyển rác cũng khiến nhiều người ở TP HCM bức xúc

09/04/2025 10:00

Tình trạng rác thải ùn ứ, gây ô nhiễm và bốc mùi hôi từ lâu đã ám ảnh người dân dọc đường Hoàng Sa, Trường Sa (quận 3, TP HCM).

Ám ảnh

Chị Nguyễn Thanh Tiền, ngụ đường Hoàng Sa, phản ánh khu vực này thường xuyên trở thành nơi tập kết rác, gây ô nhiễm dù người dân, báo chí đã nhiều lần phản ánh. Thời gian gần đây, lượng rác tăng đột biến, tồn đọng bốc mùi khó chịu. Nhờ dư luận, việc thu gom rác đã tích cực hơn, các xe bắt đầu thu gom hằng ngày nhưng mùi hôi vẫn không dứt.

Anh Trần Quang Lĩnh (ngụ đường Hùng Vương, quận 5) cũng bức xúc khi khu vực này thường xuyên bị biến thành nơi tập kết rác, với những xe rác chất đầy, phủ bạt sơ sài, bốc mùi khó chịu.

Tại quận Tân Bình, người dân hẻm 808 và 812 đường Cách mạng Tháng Tám cũng bất bình về việc thu gom rác quá chậm. Bà Vũ Thị Kim Nga (hẻm 808) cho biết rác thải không được thu gom kịp thời, để chất đống nhiều ngày, gây ô nhiễm nghiêm trọng. Chỉ sau khi phản ánh, rác mới được dọn dẹp khoảng 2-3 ngày/lần. Rác ứ đọng sinh dòi, bọ, chuột xé bao bì gây mất vệ sinh.

Tình trạng tương tự diễn ra trên nhiều tuyến đường khác như Lý Chính Thắng, Kỳ Đồng (quận 3), Tân Thành (quận 5), 3 Tháng 2 (quận 10)... Rác thải đổ đống, thùng rác đầy dọc đường, gây mất vệ sinh và ảnh hưởng mỹ quan đô thị.

Rác trên đường Kỳ Đồng, quận 3, TP HCMẢnh: ÁI MY

Mỗi nơi mỗi kiểu

Theo Quyết định 20/2021 sửa đổi Quyết định 38 của UBND TP HCM, từ ngày 1-1-2025, người dân TP HCM phải trả thêm phí vận chuyển và xử lý rác cho nhà nước bên cạnh phí thu gom rác. Tuy nhiên, việc triển khai thu phí vận chuyển đang gặp nhiều bất cập.

Tại quận 5, các phường giao người thu gom dân lập thu hộ khoảng 90.000 đồng/hộ/tháng phí vận chuyển. So sánh với nhiều địa phương khác, người dân thấy như vậy là cao hơn nên không đồng tình, điều này cũng gây khó trong việc thu phí. Ngoài ra, ở quận 5, một số trạm trung chuyển rác áp dụng phí vận chuyển 130.000 đồng/xe, khiến người thu gom quận 5 né tránh, đổ rác sang quận 10, 11, vì rẻ hơn nên đã gây ra tình trạng ùn ứ rác.

Ở quận Bình Tân, ông Triệu Kim Bằng, Giám đốc HTX Dịch vụ Bình Tân, cho biết quận Bình Tân thí điểm thu cả 2 phí qua phần mềm GRAC từ ngày 1-1-2025. Tuy nhiên, nhiều xã viên phản ứng vì lo ngại phụ thuộc và thanh toán chậm trễ. Thực tế, phần mềm đã chậm trả phí thu gom 3 tháng.

Tại huyện Hóc Môn, nhiều đường dây thu gom rác ngừng hoạt động để phản đối việc trạm trung chuyển tính phí vận chuyển theo trọng lượng. Địa phương giao người thu gom thu luôn gần 30.000 đồng/hộ phí vận chuyển, nâng tổng phí lên 75.000 đồng/tháng. Việc tính phí theo trọng lượng gây khó khăn cho người thu gom, đặc biệt với rác ẩm ướt hoặc lượng rác lớn, dẫn đến nguy cơ thua lỗ.

Còn nhiều nút thắt

Phần mềm GRAC đang được 12 quận, huyện tại TP HCM triển khai để thu phí vận chuyển và quản lý dữ liệu hộ dân, mang lại kết quả tích cực ở nhiều nơi như TP Thủ Đức, quận 7, Phú Nhuận, Bình Tân, quận 3. Ông Nguyễn Trọng Minh, Giám đốc Công ty CP Công nghệ GRAC, cho biết phần mềm giúp người dân dễ dàng thanh toán qua nhiều kênh.

Điển hình, quận Phú Nhuận đã áp dụng đồng bộ 3 hình thức thu phí vận chuyển (qua GRAC, QR code, trực tiếp) và đạt tỉ lệ thu 100% năm 2024. Ông Nguyễn Bảo Toàn, Trưởng Phòng Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) quận, cho rằng thành công nhờ tuyên truyền kỹ lưỡng và phối hợp với khu phố. Ông nhận định việc giao lực lượng thu gom rác dân lập thu hộ sẽ khó khăn do thuế GTGT và thất thoát.

Tuy nhiên, huyện Hóc Môn gặp khó khăn khi giao Công ty TNHH MTV Dịch vụ Công ích huyện thu hộ phí vận chuyển gần 2 năm không hiệu quả, phát hiện thất thoát phí qua cân mẫu rác. Huyện đề xuất cân rác để tính phí trung bình, vấp phải phản ứng từ chủ đường dây vì cho là không công bằng.

Sau khi làm việc với các xã, huyện Hóc Môn sẽ tiếp tục triển khai cân rác tại trạm trung chuyển để hạn chế thất thoát và đang nghiên cứu triển khai phần mềm thu phí trực tiếp. Các hộ thải nhiều rác hơn mức trung bình sẽ được người thu gom báo về xã để có phương án xử lý.

Tăng điểm ô nhiễm

Theo Sở TN-MT TP HCM, tháng 2-2025 ghi nhận tăng điểm ô nhiễm rác thải tồn đọng. Đến ngày 17-2, phát hiện 56 điểm tại TP Thủ Đức và các quận, huyện - tăng 12 điểm so với tháng 1-2025, phần lớn là tái phát. TP Thủ Đức có số điểm tồn đọng cao nhất (25), Bình Tân tăng mạnh điểm tái phát (từ 3 lên 13). Sở TN-MT đề nghị TP Thủ Đức, quận 8, huyện Hóc Môn xử lý dứt điểm ô nhiễm quanh chợ đầu mối, bảo đảm trật tự, vệ sinh và an toàn thực phẩm.

Cách tính phải minh bạch

Chị Lê Thị Nguyệt Minh (ngụ quận Bình Thạnh) cho rằng ngoài những bất cập trong thu gom rác, điều khiến nhiều hộ không hài lòng là sự thiếu minh bạch trong giá. Cùng dịch vụ, mỗi nơi thu phí khác nhau. Gia đình chị trả 80.000 đồng/tháng, trong khi nhà người thân ở quận Gò Vấp chỉ trả 50.000 đồng. Thậm chí, một số nơi còn thu phí vận chuyển không hóa đơn.

Điều này khiến người dân không rõ tiêu chí trả phí. Chị Minh đề xuất TP HCM nên có bảng giá thống nhất theo khối lượng rác hoặc nhân khẩu, công khai trên internet và tại khu dân cư, đồng thời có biên lai rõ ràng mỗi lần thu. Bảo vệ môi trường là trách nhiệm chung nhưng cần sự đồng thuận khi người dân được tôn trọng và đối xử công bằng. Chị Minh kỳ vọng TP HCM sớm minh bạch giá thu gom rác.

Theo THU HỒNG - ÁI MY/Người Lao Động (www.nld.com.vn)