Thực hiện Chương trình mục tiêu giáo dục vùng núi, vùng dân tộc thiểu số, vùng khó khăn và các gói thầu mua sắm, dự án đầu tư xây dựng cơ sở vật chất do Sở GD&ĐT, các Trường THPT làm chủ đầu tư thuộc Đề án bảo đảm cơ sở vật chất cho Chương trình giáo dục mầm non và giáo dục phổ thông giai đoạn 2017-2020, Trung tâm tư vấn và dịch vụ tài chính công tỉnh Hà Tĩnh (Trung tâm tài chính công), thuộc Sở Tài chính tỉnh Hà Tĩnh thực hiện mua sắm tài sản nhà nước theo phương thức tập trung các thiết bị dạy và học cho Sở GD&ĐT Hà Tĩnh.
Thông thầu, lập quân xanh, liên danh để trúng thầu
Giai đoạn 2017-2020, các doanh nghiệp tham gia đấu thầu gồm: Công ty CP thương mại Hồng Hà (Công ty Hồng Hà), trụ sở tại TP Vinh (Nghệ An); Công ty CP Vạn Xuân (Công ty Vạn Xuân), trụ sở chính tại TP Hà Tĩnh (Hà Tĩnh); Công ty TNHH thiết bị giáo dục và đồ chơi Phương Anh (Công ty Phương Anh), trụ sở tại TP Hà Nội. Cùng với đó, Công ty CP Đầu tư và định giá AIC-Việt Nam, trụ sở tại TP Hà Nội là đơn vị được Trung tâm tài chính công Hà Tĩnh lựa chọn chỉ định nhà thầu tư vấn thẩm định giá.
Các bị cáo tại phiên tòa xét xử sơ thẩm.
Trong quá trình đấu thầu, mua sắm tài sản Nhà nước theo phương thức tập trung, giai đoạn năm 2017-2019, các doanh nghiệp nói trên đã tham gia dự thầu 8 gói thầu. Nhằm mục đích trúng thầu, các bị cáo Nguyễn Thị Thanh Tâm (SN 1982), trú phường Lê Lợi, TP Vinh (Nghệ An), Phạm Viết Anh Vũ (SN 1983), trú xã Tân Lâm Hương, huyện Thạch Hà (Hà Tĩnh), cùng thuộc Công ty Hồng Hà; Nguyễn Xuân Thiện (SN 1988), trú huyện Hoài Đức, TP Hà Nội, thuộc Công ty CP Đầu tư P&T (Hà Nội); Lê Viết Cường (SN 1978), trú phường Nam Hà (TP Hà Tĩnh), Giám đốc Trung tâm Tài chính công tỉnh Hà Tĩnh; Đinh Quốc Tấn (SN 1987), trú phường Thạch Linh (TP Hà Tĩnh), thuộc Trung tâm Tài chính công Hà Tĩnh; Nguyễn Thành Trung (SN 1982), trú quận Hoàng Mai (TP Hà Nội), Giám đốc Công ty Phương Anh; Nguyễn Hồng Hải (SN 1976), trú quận Thanh Xuân (TP Hà Nội), thuộc Công ty Phương Anh.
Nguyễn Thị Bích Ngọc (SN 1984), trú xã Thạch Xuân, Thạch Hà (Hà Tĩnh), thuộc Công ty Vạn Xuân; Nguyễn Mạnh Hiếu (SN 1986), trú phường Hà Huy Tập, TP Vinh (Nghệ An), thuộc Công ty Hoàng Đức; Trần Thị Châu Giang (SN 1982), trú quận Long Biên (TP Hà Nội), Nguyễn Thanh Tùng (SN 1982), trú quận Hoàng Mai (TP Hà Nội), thuộc Công ty CP Đầu tư và định giá An Dương (Hà Nội) đã thực hiện hành vi 'Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng', gây thiệt hại cho Ngân sách Nhà nước tổng số tiền hơn 5,8 tỷ đồng.
Ngoài hành vi vi phạm quy định về đấu thấu gây hậu quả nghiêm trọng nêu trên, kết quả điều tra còn xác định Công ty Phương Anh đã có hành vi trốn thuế liên quan đến quá trình kê khai và thực hiện nghĩa vụ thuế sau khi thực hiện 3 gói thầu, gây thiệt hại cho Ngân sách Nhà nước tổng số tiền hơn 2,3 tỷ đồng.
Quá trình đấu thầu, để đảm bảo thắng thầu, các doanh nghiệp này đã liên hệ, trao đổi, thống nhất với các công ty đối tác kinh doanh, mượn hồ sơ năng lực của các công ty khác nhau, xây dựng hồ sơ dự thầu của các công ty này không đáp ứng các yêu cầu của hồ sơ mời thầu ('quân xanh') cùng tham gia dự thầu để 1 công ty trúng thầu.
Phiên tòa kéo dài trong nhiều ngày, gây sự chú ý từ dư luận vì mức độ và tính chất nghiêm trọng của vụ việc.
Ngoài ra, để trúng các gói thầu có giá trị lớn, biết rõ công ty không đủ năng lực đáp ứng yêu cầu của hồ sơ mời thầu, các doanh nghiệp nói trên đã mượn năng lực của nhà thầu khác để liên danh, liên kết để trúng các gói thầu với giá trị lớn. Trong quá trình tham gia đấu thầu, các bị can Nguyễn Thị Thanh Tâm, Nguyễn Xuân Thiện, Lê Viết Cường, Đinh Quốc Tấn, Nguyễn Thành Trung, Phạm Viết Anh Vũ, Nguyễn Hồng Hải đã thực hiện hành vi thông thầu; Tiết lộ, tiếp nhận hồ sơ mời thầu trước thời điểm hồ sơ mời thầu được phát hành; Gian lận trong đấu thầu, vi phạm các hành vi bị cấm trong đấu thầu.
Ngoài ra, thông qua Công ty thứ 3 do chính mình lập nên, trong đó có Công ty Lê Hoàng là Công ty có pháp nhân độc lập thuộc sở hữu của vợ chồng Lê Việt Hưng và vợ Võ Thị Việt Hà - Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc Công ty Hồng Hà. Công ty Lê Hoàng do bà Nguyễn Thị Chỉ - mẹ Võ Thị Việt Hà làm giám đốc. Thông qua các công ty này, sản phẩm thiết bị giáo dục đã chạy lòng vòng qua nhiều đơn vị trung gian, mục đích là để nâng giá gần gấp đôi các thiết bị trước khi cấp cho Sở GD&ĐT Hà Tĩnh.
Làm rõ lời khai đưa tiền cho lãnh đạo để trúng thầu
Quá trình Bộ Công an điều tra hành vi sai phạm liên quan đến Công ty Phương Anh, bị can Nguyễn Thành Trung – Giám đốc Công ty này khai nhận khoảng tháng 1/2019, biết thông tin UBND tỉnh Hà Tĩnh đã thống nhất bố trí nguồn kinh phí để mua sắm thiết bị đồ chơi mầm non trang bị cho các trường học trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh. Do Công ty Phương Anh từng trúng 2 gói thầu cung cấp thiết bị giáo dục trước đó tại Hà Tĩnh nên Trung có quen biết một số lãnh đạo tỉnh như: ông Đặng Quốc Khánh, lúc bấy giờ là Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh; ông Trần Trung Dũng, Giám đốc Sở GD&ĐT; ông Lê Viết Cường, Trung tâm Tài chính công Hà Tĩnh.
Vì vậy, Nguyễn Thành Trung đã đặt vấn đề và được những người có tên trên để được đồng ý về mặt chủ trương cho Công ty Phương Anh cung cấp các sản phẩm đồ chơi trẻ em trong dự án mua sắm thiết bị giáo dục của Hà Tĩnh. Sau đó, Trung đã đưa tiền cho những người trên để thuận lợi trong quá trình thực hiện đấu thầu. Cụ thể, đưa cho ông Đặng Quốc Khánh Khánh số tiền 500 triệu đồng khi xin chủ trương và 1 tỷ đồng cảm ơn sau khi trúng thầu; đưa cho ông Trần Trung Dũng số tiền 100 triệu đồng khi xin chủ trương và khoảng 20 – 30 triệu đồng cảm ơn sau khi trúng thầu; đưa cho ông Lê Viết Cường số tiền 20 triệu đồng khi xin chủ trương và khoảng 20 – 30 triệu đồng cảm ơn sau khi trúng thầu.
Ông Trần Trung Dũng, Cựu Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Tĩnh được triệu tập đến phiên tòa.
Sau đó, Nguyễn Thành Trung thay đổi nội dung này, cho rằng vào các dịp tết nguyên đán có liên hệ và gặp những người nói trên để chào hỏi và chúc tết. Số tiền chúc tết các cá nhân này không nhớ. Cơ quan điều tra đã làm việc với ông Đặng Quốc Khánh, ông Trần Trung Dũng và bị can Lê Viết Cường để làm rõ nội dung liên quan lời khai của Nguyễn Thành Trung. Ông Đặng Quốc Khánh khẳng định không quen, không gặp gỡ, trao đổi, tiếp xúc, không nhận bất cứ khoản tiền, lợi ích nào của cá nhân nào tên Nguyễn Thành Trung; ông Trần Trung Dũng xác nhận có quen biết Nguyễn Thành Trung và có nhận được phong bì chúc tết của Nguyễn Thành Trung nhưng không nhớ cụ thể số tiền; bị can Lê Viết Cường khẳng định không nhận bất cứ lợi ích gì từ Nguyễn Thành Trung.
Cơ quan điều tra đã tiến hành đối chất giữa Nguyễn Thành Trung và Trần Trung Dũng. Quá trình đối chất, Nguyễn Thành Trung và Trần Trung Dũng đều khẳng định Nguyễn Thành Trung có đến chúc tết ông Dũng nhưng mang tính chất chào hỏi xã giao, không liên quan gì đến quá trình Công ty Phương Anh tham gia đấu thầu các gói thầu mua sắm tài sản cung cấp hàng hóa cho Sở GD&ĐT Hà Tĩnh. Nội dung này không liên quan đến các hành vi phạm tội của Nguyễn Thành Trung đã bị khởi tố, điều tra nên Nguyễn Thành Trung đề nghị không tiến hành đối chất giữa Trung với các cá nhân còn lại.
Kết thúc phiên tòa, HĐXX tuyên phạt bị cáo Nguyễn Thị Thanh Tâm mức án 5 năm tù giam; Lê Viết Cường 4 năm tù giam; Nguyễn Xuân Thiện 3 năm 6 tháng tù giam; Đinh Quốc Tấn 3 năm tù giam; các bị cáo Phạm Viết Anh Vũ, Nguyễn Hồng Hải, Nguyễn Thị Bích Ngọc cùng mức án 36 tháng tù cho hưởng án treo; Trần Thị Châu Giang 24 tháng tù cho hưởng án treo; Nguyễn Thanh Tùng 18 tháng tù cho hưởng án treo; Nguyễn Mạnh Hiếu 18 tháng tù cho hưởng án treo về tội 'Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng'.
Bị cáo Nguyễn Thành Trung bị tuyên phạt 3 năm tù giam về tội 'Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng' và 1 năm 3 tháng tù giam về tội 'Trốn thuế', tổng hợp hình phạt chung cho cả 2 tội danh là 4 năm 3 tháng tù giam.