Trong nhiều năm qua, tiền lương của giáo viên được thực hiện theo Nghị định 204/2004/NĐ-CP và xếp lương dựa trên trình độ đào tạo. Theo đó, lương khởi điểm của giáo viên chỉ tương ứng với từng nhóm trình độ (A0 với cao đẳng, A1–A3 với đại học và trên đại học). Ngoài lương, giáo viên được hưởng phụ cấp thâm niên và phụ cấp ưu đãi theo nghề ở mức 25–70%.
Tuy nhiên, những ưu đãi này vẫn chưa đủ để thể hiện giá trị đặc biệt của nhà giáo trong hệ thống nghề nghiệp của Nhà nước, chưa đảm bảo được cuộc sống để họ yên tâm cống hiến lâu dài.
Nhiều điểm nghịch lý trong chính sách tiền lương hiện hành
Theo Bộ GD&ĐT, một trong những hạn chế lớn nhất hiện nay là chủ trương 'lương nhà giáo phải được xếp cao nhất trong khối sự nghiệp công lập' vẫn chưa được thực thi.
Hệ thống lương viên chức hiện có 10 thang, từ thấp đến cao lần lượt là C1, C2, C3, B, A0, A1, A2.2, A2.1, A3.2 và A3.1. Thế nhưng chỉ khoảng 1,17% nhà giáo được xếp lương hạng A3 – mức tương đương với đội ngũ giảng viên đại học cao cấp (trong đó có giáo sư, phó giáo sư). Con số này thấp hơn nhiều so với các ngành khác, nơi tỷ lệ viên chức hưởng lương hạng cao thường đạt khoảng 10%.
![]()
Bên cạnh đó, điểm c khoản 1 Điều 23 Luật Nhà giáo quy định 'nhà giáo mầm non… được hưởng chế độ tiền lương và phụ cấp cao hơn so với nhà giáo làm việc trong điều kiện bình thường'.
Ngược lại, 88% giáo viên mầm non, phổ thông chỉ được xếp ở các nhóm thấp như A0–A2.2, thấp hơn đáng kể so với các ngành sâu chuyên môn như: y tế (bác sĩ, dược sĩ), xây dựng (kiến trúc sư), công nghệ – thông tin truyền thông (kỹ sư, phóng viên), văn hóa – thể thao (đạo diễn, huấn luyện viên), hay tư pháp, giao thông vận tải…
Một nghịch lý khác cũng được chỉ ra: Luật Nhà giáo quy định giáo viên mầm non phải được hưởng lương và phụ cấp cao hơn do tính chất nghề đặc thù – chăm sóc trẻ nhỏ cả ngày, nguy cơ nghề nghiệp cao. Nhưng thực tế hiện nay, giáo viên mầm non lại đang hưởng mức lương thấp nhất trong toàn hệ thống viên chức.
![]()
Bên cạnh đó, cách thiết kế bảng lương hiện hành còn nhiều điểm bất hợp lý: Khoảng cách giữa hệ số lương khởi điểm của các nhóm quá nhỏ, ví dụ A0 (2,10) và A1 (2,34); một số bậc lương chênh lệch quá xa ở những nhóm cao, gây khó khăn cho việc thăng tiến; lương chủ yếu dựa vào thâm niên, dẫn đến việc giáo viên trẻ gặp nhiều bất lợi, thiếu động lực gắn bó.
Vì vậy, Bộ GD&ĐT nhận định, tiền lương hiện chưa phản ánh đúng mức độ phức tạp và đặc thù nghề giáo – nghề trực tiếp quyết định chất lượng nguồn nhân lực quốc gia.
Cùng với những bất cập về lương thưởng, ngành giáo dục đang đối diện thực trạng thiếu giáo viên diễn ra trên diện rộng, thiếu giáo viên ở bậc mầm non và tiểu học tại đô thị do số lượng trẻ tăng nhanh; thiếu giáo viên môn Tin học, Ngoại ngữ, Nghệ thuật do nhân lực được đào tạo chuyển sang làm nghề khác có thu nhập hấp dẫn hơn; thiếu giáo viên tại vùng cao, biên giới, hải đảo – nơi điều kiện sống khó khăn, thu nhập không tương xứng.
Tính đến tháng 4/2025, cả nước còn thiếu 102.097 giáo viên so với định mức. Trong đó: Mầm non thiếu 30.057; Tiểu học thiếu 22.255; THCS thiếu 30.702; THPT thiếu 19.083
Không chỉ thiếu người, ngành giáo còn đang đối diện nguy cơ mất đi nguồn nhân lực với trên 40.000 giáo viên nghỉ việc giai đoạn 2020–2023; 60% trong số đó dưới 35 tuổi; chỉ tính riêng từ 8/2023 đến 4/2024 đã 7.215 giáo viên xin nghỉ, trong đó bậc mầm non chiếm 22%.
![]()
Theo Bộ GD&ĐT, thực tế cách trả lương theo các bảng – loại – bậc như hiện hành thì việc trả lương đang căn cứ theo chức danh được bổ nhiệm – trình độ đào tạo – thâm niên công tác.
Nguyên nhân trực tiếp và lớn nhất chính là thu nhập không đủ đảm bảo cuộc sống.
Hiện mức lương thấp nhất đang áp dụng giáo viên mầm non: khoảng 6,6 triệu đồng/tháng; giáo viên tiểu học: khoảng 7,3 triệu; giáo viên THCS, THPT: khoảng 7,1 triệu.
Con số này thấp hơn mức lương trung bình của lao động Việt Nam năm 2024 (7,7 triệu đồng/tháng). Trong khi đó, lương cao nhất của giáo viên lâu năm có thể gấp 3–4 lần mức trên, tạo nên khoảng cách lớn dù khối lượng công việc cơ bản tương đương.
Đối với giáo viên trẻ, trong 5 năm đầu công tác, họ không có phụ cấp thâm niên, chỉ hưởng lương cơ bản và phụ cấp ưu đãi. Thực tế này khiến nhiều người phải làm thêm ngoài giờ hoặc… rời nghề.
Nếu không cải cách tiền lương, ai sẽ đứng lớp?
Giáo dục là nền tảng của sự phát triển quốc gia. Người thầy là 'nhân tố nhân đôi giá trị con người'. Nhưng để họ có thể dốc hết tâm huyết cho nghề, đời sống trước hết phải được đảm bảo.
Một mức lương xứng đáng không chỉ là sự ghi nhận công lao của giáo viên, mà còn thu hút người giỏi vào nghề, giữ chân người thầy có năng lực; khuyến khích đổi mới, nâng cao trình độ; đảm bảo chất lượng đào tạo thế hệ tương lai.
Không thể kỳ vọng vào kết quả giáo dục cao khi người thầy còn phải lo toan cơm áo từng ngày.
Từ những phân tích trên, Bộ GD&ĐT nhấn mạnh cần sớm có Nghị định quy định chính sách tiền lương và phụ cấp dành riêng cho nhà giáo nhằm khắc phục bất cập về chế độ đãi ngộ, tạo động lực phát triển đội ngũ, ổn định lực lượng giáo viên trên toàn quốc.
Một chính sách đúng đắn sẽ thể hiện sự trân trọng của xã hội đối với nghề giáo, đồng thời tạo nền tảng vững chắc để ngành giáo dục tiếp tục đổi mới và nâng cao chất lượng.
Copy link
Quay lại
