1. Đề thi đầu vào của All Souls College – Đại học Oxford (Anh quốc)
Đây là một trong những đề thi khó, thậm chí từng được đánh giá là đề thi khó nhất thế giới trong suốt những năm qua, nhằm tìm ra chủ nhân của học bổng 7 năm liền tại Oxford. Điểm đặc biệt của những đề thi này là chúng quá “kỳ lạ” với một loạt chủ đề vô cùng khái quát, trải dài từ văn hóa, kinh tế, chính trị, triết học và cả… tâm lý, khiến các thí sinh không thể nào ôn luyện hay học “tủ” gì để đối phó. Dưới đây là một số đề thi từng được ra trong thời gian gần đây:
Triết học
1. Giới tính của một người có phụ thuộc vào hoàn cảnh xã hội không?
2. Chiến lược “status quo” (giữ nguyên hiện trạng) có đặc quyền đạo đức nào không?
3. Chúng ta có thể biết được gì về trí não bằng cách xem xét những rối loạn của nó?
4. Cảm xúc có thể là lý do của việc đưa ra quyết định hay không?
6. Những bằng chứng cao cấp có mang lại sự rõ ràng hơn không?
7. Lời xin lỗi có tác dụng như thế nào?
8. Nhận thức luận có nên được tự nhiên hóa không?
9. Có thể có sự bất đồng lớn nào mà không có cơ sở lập luận không?
Nghiên cứu cổ đại
1. Tại sao cách tiếp cận nhất thể với các nhà thơ và nhà sử học Hy Lạp hiện nay thức thời hơn các nhà phân tích?
2. Thần thoại Hy Lạp liên quan tới các bằng chứng khảo cổ học như thế nào?
3. Từ khi nào và tại sao người Hy Lạp bắt đầu nhìn nhận bản thân khác với những người nước ngoài?
4. Các nhà phê bình văn học cổ điển có quyền đánh giá Bacchylides là nhà thơ hạng hai xuất sắc không?
5. Người Sparta đã từng có “sách lược trọng yếu” chưa?
6. Có lý do nào để cho rằng 7 bi kịch sống mãi của Sophokles là một ví dụ sai lầm?
7. Tiếng Hy Lạp bị ảnh hưởng bởi đế chế Athen theo cách nào?
8. Có thể có xã hội học về luật Athen không?
9. “This two-way interaction” (Sự tương tác qua lại – TAPLIN) có phải là cách hữu ích để hiểu được mối quan hệ giữa nghệ thuật tranh lọ hoa và kịch Hy Lạp hay không?
2. Đề thi tuyển sinh của Đại học Bard College, bang New York, Mỹ
Nhiều nhận xét cho rằng, tuy chỉ là một trường Đại học có quy mô khá nhỏ với chỉ 2000 sinh viên, Bard College lại đưa ra đề thi tuyển sinh đại học khó kinh khủng, hoặc phải nói là khó nhất thế giới cho ứng viên muốn vào học. Bộ câu hỏi gồm 21 câu, được chia ra làm 3 nhóm Khoa học, Chính trị-Xã hội và Nghệ thuật. Các thí sinh phải chọn 4/21 câu hỏi để hoàn thành trong khoảng tháng 6 đến tháng 11 mỗi năm, và đảm bảo có câu hỏi của cả 3 lĩnh vực. Ở phần Chính trị-Xã hội, thí sinh muốn đậu phải có tư duy phản biện rõ ràng sắc nét, phần Nghệ thuật yêu cầu trình độ triết học rất cao để hoàn thành trong khi phần Khoa học chỉ dành cho những ai nắm được cốt lõi của triết lý khoa học.
Một số câu hỏi trong đề thi này:
Câu 1: “Bàn về quyền được nói dối” là tên một bài luận của triết gia người Đức Immanuel Kant, trong đó ông trả lời một nhà phê bình mang tên Benjamin Constant. Bài luận này thể hiện khá nhiều tư tưởng quan trọng của Kant, và do đó thường xuyên được đính kèm làm phụ lục cho cuốn “Phê phán lý tính” của ông. Constant đã đặt ra câu hỏi là nếu căn cứ theo lý thuyết của Kant, thì không lẽ nếu 1 kẻ sát nhân định tìm giết hàng xóm của ta và đến hỏi ta về vị trí của người hàng xóm thì ta vẫn có trách nhiệm phải nói đúng sự thật cho hắn chứ không được nói dối? Sau khi xem câu trả lời của Kant, em hãy cho biết là:
A. Kant đã trả lời Constant như thế nào?
B. Ý của Kant là gì khi ông nói rằng chúng ta thực ra không được quyền lựa chọn là có nên nói thật hay không?
C. Ý của Kant là gì khi trong đoạn kết ông viết rằng “các ngoại lệ sẽ xóa bỏ tính phổ quát”? Tại sao Kant cho rằng đây là một điểm rất quan trọng? Theo em thì nó có thực sự quan trọng đến như vậy hay không?
Câu 2: Liệu một bức họa hay một tấm ảnh có giá trị bằng 1.000 từ ngữ thật hay không? Em hãy chọn ra 3 tác phẩm từ trang này (http://www.bard.edu/bardexam/question4/) và từ đó dành ra dưới 1.000 từ cho từng tác phẩm để giải thích ý nghĩa của tác phẩm đó cũng như ý định của tác giả.
Câu 3: Nguồn gốc của hiện tượng bất đối xứng hay không trùng vật – ảnh (chirality) là một câu hỏi luôn thường trực trong rất nhiều chuyên ngành của các ngành khoa học tự nhiên. Chúng ta đã biết rõ về cấu trúc của các dạng phân tử như protein, enzyme, DNA và RNA là được cấu tạo từ các loại amino acid và đường mang tính chirality. Trong một chuỗi bài báo khoa học gần đây, Ronald Breslow và các cộng sự của mình đã thực hiện một số thí nghiệm cho thấy là việc hình thành chirality có thể chịu ảnh hưởng từ các amino acid đặc biệt, như đã được phát hiện thấy trong hòn thiên thạch Murchison được khám phá tại Australia vào năm 1969. Em hãy đọc kỹ các bài báo đó và từ đó thiết kế ra một thí nghiệm có thể chứng minh hoặc phủ định quan điểm của Breslow.