Công trình nhận tạo độc nhất vô nhị cổ xưa nhất thế giới

Được phát hiện vào những năm 1990 tại miền đông nam Thổ Nhĩ Kỳ, Göbekli Tepe đã gây chấn động giới khảo cổ và lịch sử với những giá trị về lịch sử, văn hóa và tôn giáo độc nhất vô nhị trên thế giới.

01/12/2024 08:15

Được xây dựng trước thời đại đồ gốm và kim loại. Göbekli Tepe có niên đại khoảng 9.600 TCN, được xem là công trình nhân tạo cổ xưa nhất mà con người biết đến hiện nay. Điều đặc biệt là di tích này được xây dựng trước khi con người phát minh ra gốm sứ và kỹ thuật luyện kim. Ảnh: Pinterest.

Kỹ thuật xây dựng phức tạp trong thời kỳ săn bắn hái lượm. Göbekli Tepe được xây dựng trong thời kỳ con người còn sống chủ yếu bằng săn bắn và hái lượm. Các khối đá lớn, nặng tới vài chục tấn, được dựng đứng và xếp thành vòng tròn, với các cột hình chữ T được chạm khắc tinh xảo. Ảnh: Pinterest.

Điều này cho thấy những người xây dựng Göbekli Tepe đã có kiến thức về kỹ thuật xây dựng phức tạp, điều mà người ta không nghĩ rằng những cộng đồng săn bắn hái lượm vào thời kỳ này có thể đạt được. Ảnh: Pinterest.

Biểu tượng động vật và các hình khắc kỳ bí. Các cột đá hình chữ T ở Göbekli Tepe được chạm khắc các biểu tượng động vật như sư tử, cáo, lợn rừng, rắn, chim và côn trùng, cùng các biểu tượng trừu tượng khác. Ảnh: Pinterest.

Những hình khắc này không chỉ là hình trang trí mà có thể mang ý nghĩa tôn giáo hoặc nghi lễ. Một số nhà nghiên cứu cho rằng các biểu tượng này là hình ảnh biểu tượng của các vị thần hoặc linh hồn của động vật. Ảnh: Pinterest.

C hức năng tôn giáo hoặc nghi lễ. Göbekli Tepe có thể là một trong những công trình tôn giáo sớm nhất của loài người, và có thể đóng vai trò như một trung tâm nghi lễ hoặc tôn giáo. Ảnh: Pinterest.

Sự hiện diện của các cột đá lớn, được bố trí thành các vòng tròn và khắc các biểu tượng động vật, gợi ý rằng nơi đây có thể được dùng cho các nghi lễ hoặc buổi cầu nguyện của cộng đồng. Ảnh: Pinterest.

Tầm quan trọng trong sự chuyển đổi từ săn bắn hái lượm sang nông nghiệp. Một trong những giả thuyết thú vị về Göbekli Tepe là nó có thể đã đóng một vai trò trong việc chuyển đổi của con người từ lối sống săn bắn hái lượm sang nông nghiệp. Ảnh: Pinterest.

Có thể cộng đồng săn bắn hái lượm đã tụ tập tại đây để tham gia các nghi lễ tôn giáo, dẫn đến việc họ phát triển các phương pháp canh tác lương thực để nuôi dưỡng số lượng lớn người. Ảnh: Pinterest.

Thiết kế vòng tròn và cấu trúc bí ẩn. Göbekli Tepe gồm nhiều vòng tròn đá xếp thành hình, mỗi vòng tròn có các cột đá hình chữ T ở trung tâm. Đây là một trong những thiết kế kiến trúc vòng tròn cổ xưa nhất, và các nhà khoa học vẫn chưa rõ mục đích cụ thể của mỗi vòng tròn này. Ảnh: Pinterest.

Không có dấu vết cư trú cố định. Không giống như nhiều di tích cổ khác, Göbekli Tepe không có dấu hiệu của các ngôi nhà, khu vực sinh hoạt hoặc đồ gia dụng thường ngày, cho thấy nơi đây không phải là khu dân cư mà có thể là một khu vực linh thiêng, chỉ được sử dụng cho mục đích nghi lễ. Ảnh: Pinterest.

Việc chôn lấp có chủ ý. Göbekli Tepe đã được chôn vùi một cách có chủ ý sau khi sử dụng trong khoảng một vài ngàn năm. Các vòng tròn đá và cột đá được lấp đầy cẩn thận bằng đất và đá, cho thấy người xưa có thể đã quyết định bỏ lại di tích này. Điều này cũng giúp di tích được bảo tồn tốt qua hàng ngàn năm. Ảnh: Pinterest.

Ý nghĩa biểu tượng của cột đá hình chữ T. Các cột đá hình chữ T có thể đại diện cho hình ảnh con người hoặc thần linh trong văn hóa của người xưa. Một số cột đá còn có hình khắc mô tả tay người, làm tăng giả thuyết rằng các cột này tượng trưng cho các hình bóng người khổng lồ hoặc các vị thần linh. Ảnh: Pinterest.

Ảnh hưởng đến hiểu biết về tôn giáo và văn hóa sơ khai của loài người. Việc phát hiện Göbekli Tepe đã thay đổi cách chúng ta hiểu về tôn giáo và văn hóa sơ khai. Ảnh: Pinterest.

Thay vì tôn giáo phát triển sau khi con người đã ổn định với lối sống nông nghiệp, di tích này gợi ý rằng niềm tin tâm linh có thể là động lực thúc đẩy con người xây dựng các công trình quy mô lớn, ngay cả khi họ còn đang trong giai đoạn săn bắn hái lượm. Ảnh: Pinterest.

Tóm lại, Göbekli Tepe là một di tích độc đáo không chỉ về mặt khảo cổ mà còn mở ra những suy ngẫm mới về sự phát triển của loài người, văn hóa, tôn giáo và cách thức mà người xưa tương tác với thế giới tự nhiên và siêu nhiên. Ảnh: Pinterest.