Tiết lộ sốc về thí nghiệm 'tàn nhẫn' nhất lịch sử nhân loại

Thí nghiệm Milgram không chỉ là một nghiên cứu tâm lý mà còn là lời cảnh báo về cách con người có thể dễ dàng bị thao túng để làm những điều vượt ngoài chuẩn mực đạo đức.

30/12/2024 15:40

Mục tiêu ban đầu: Thí nghiệm Milgram được thiết kế bởi nhà tâm lý học Stanley Milgram vào năm 1961 nhằm tìm hiểu lý do con người có thể thực hiện các hành vi tàn bạo chỉ vì tuân lệnh, đặc biệt trong bối cảnh tội ác chiến tranh của Đức Quốc xã. Ảnh: Pinterest.

Kịch bản đơn giản: Trong thí nghiệm, người tham gia (được gọi là 'giáo viên') được yêu cầu 'phạt' một 'học sinh' bằng cách giật điện mỗi khi học sinh trả lời sai. Học sinh thực chất là một diễn viên, và không ai thực sự bị giật điện. Ảnh: Pinterest.

Tăng mức điện áp: Điện áp bắt đầu ở mức nhẹ (15V) và tăng dần đến mức gây sốc cao nhất là 450V, được ghi chú là 'nguy hiểm: sốc nghiêm trọng'. Ảnh: Pinterest.

Lệnh từ nhà khoa học: Người tham gia được khuyến khích tiếp tục thí nghiệm bất chấp sự đau đớn giả vờ của 'học sinh'. Các nhà nghiên cứu chỉ nói đơn giản: 'Xin tiếp tục,' hoặc 'Bạn không có lựa chọn khác'. Ảnh: Pinterest.

Kết quả gây sốc: Khoảng 65% người tham gia sẵn sàng đi đến mức sốc cao nhất (450V) dù nghe thấy tiếng la hét đau đớn và cầu xin từ 'học sinh'. Ảnh: Pinterest.

Ai cũng có thể tuân lệnh: Milgram nhận thấy rằng không chỉ những người 'ác tâm' mà bất kỳ ai, trong điều kiện phù hợp, đều có khả năng thực hiện hành động tàn nhẫn. Ảnh: Pinterest.

Ảnh hưởng của quyền lực: Thí nghiệm chứng minh rằng sự hiện diện của một nhân vật có quyền lực (như nhà nghiên cứu) có thể khiến con người từ bỏ trách nhiệm đạo đức cá nhân. Ảnh: Pinterest.

Không liên quan đến tính cách: Những người tham gia không phải là người có khuynh hướng tàn bạo. Họ thuộc mọi tầng lớp xã hội và nhân khẩu học. Ảnh: Pinterest.

Trò lừa tâm lý: Những người tham gia không biết rằng 'học sinh' không thực sự bị giật điện, và họ tin rằng hành động của mình gây ra đau đớn thật sự. Ảnh: Pinterest.

Nỗi sợ mâu thuẫn: Nhiều người tham gia tỏ ra căng thẳng, run rẩy, đổ mồ hôi, nhưng vẫn tiếp tục do họ sợ mâu thuẫn với nhà khoa học. Ảnh: Britannica.

Hiệu ứng xã hội: Khi có người khác phản đối và từ chối tiếp tục, tỷ lệ tuân lệnh của người tham gia giảm đáng kể. Ảnh: The Independent.

Biểu hiện của áp lực xã hội: Thí nghiệm cho thấy sự tuân thủ không chỉ dựa vào mệnh lệnh trực tiếp mà còn vào áp lực từ bối cảnh xã hội. Ảnh: Pinterest.

Kết nối với tội ác chiến tranh: Milgram liên kết kết quả này với cách mà những người lính và quan chức Đức Quốc xã biện minh rằng họ chỉ 'tuân lệnh cấp trên'. Ảnh: New Scientist.

Phản ứng công chúng: Thí nghiệm bị chỉ trích dữ dội vì tính 'vô nhân đạo,' dù không ai thực sự bị tổn hại về thể chất. Nhiều người cho rằng thí nghiệm đã lợi dụng tâm lý của người tham gia. Ảnh: Open Culture.

Di sản lâu dài: Thí nghiệm Milgram mở ra những cuộc tranh luận sâu rộng về đạo đức trong nghiên cứu tâm lý học và ảnh hưởng của quyền lực, đồng thời dẫn đến những quy định chặt chẽ hơn về quyền lợi của người tham gia thí nghiệm. Ảnh: Effectiviology.