Cấp cứu ngoại viện quyết định trực tiếp đến cơ hội sống còn của người bệnh

Trong bối cảnh tai nạn giao thông, đột quỵ, thảm họa thiên tai và các tình huống khẩn cấp y tế ngày càng diễn biến phức tạp, việc phát triển hệ thống cấp cứu ngoại viện đang được Bộ Y tế xác định là một giải pháp đột phá nhằm nâng cao năng lực bảo vệ tính mạng người dân ngay từ 'giờ vàng'.

27/12/2025 10:36

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn nhấn mạnh: 'Cấp cứu ngoại viện chính là tuyến phản ứng đầu tiên của mọi hệ thống y tế hiện đại, nơi quyết định trực tiếp đến cơ hội sống còn của người bệnh trước khi tiếp cận cơ sở điều trị chuyên sâu'.

Theo TS.BS Hà Anh Đức, Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế), thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo Bộ, đơn vị đã xây dựng dự thảo Đề án phát triển hệ thống cấp cứu ngoại viện với những mục tiêu cụ thể đến năm 2030.

Theo đó, 100% tỉnh, thành phố sẽ kiện toàn hệ thống cấp cứu ngoại viện; 100% nhân viên cấp cứu được cấp chứng chỉ hành nghề chuyên biệt; toàn bộ phương tiện cấp cứu đạt chuẩn kỹ thuật; đồng thời ít nhất 2 triệu người dân được đào tạo kỹ năng sơ cấp cứu ban đầu.

Một điểm nhấn quan trọng của dự thảo là đề xuất xây dựng Tổng đài quốc gia cấp cứu ngoại viện với một đầu số khẩn cấp duy nhất, tích hợp các số hiện hành 113, 114, 115, nhằm rút ngắn thời gian tiếp nhận thông tin, điều phối lực lượng và xử trí cấp cứu.

Lộ trình triển khai được chia làm hai giai đoạn. Giai đoạn 2025–2027 sẽ thí điểm tại 6 địa phương gồm Bắc Ninh, Hải Phòng, Hà Tĩnh, Đà Nẵng, Khánh Hòa và An Giang. Từ năm 2027 đến 2030, mô hình sẽ được mở rộng trên phạm vi toàn quốc, tiến tới chuẩn hóa, đồng bộ hệ thống cấp cứu ngoại viện.

Cấp cứu ngoại viện được xác định là 'tuyến phản ứng đầu tiên' trong hệ thống y tế hiện đại. Ảnh: NB&CL

Dự thảo Đề án cũng đặt vấn đề xây dựng cơ chế tài chính bền vững, huy động nguồn lực từ ngân sách nhà nước, bảo hiểm y tế và xã hội hóa hợp pháp.

Đồng thời, tăng cường phối hợp liên ngành, trong đó Bộ Công an và Bộ Quốc phòng tham gia vận hành tổng đài, triển khai các phương tiện đặc thù phục vụ vùng sâu, vùng xa, hải đảo.

Các chuyên gia đều thống nhất quan điểm: Trong bối cảnh nhiều nguy cơ rủi ro y tế gia tăng, cấp cứu ngoại viện không chỉ là hoạt động chuyên môn, mà còn là trách nhiệm chính trị, trách nhiệm nhân đạo, gắn trực tiếp với quyền được cứu sống của mỗi người dân.

Tuy nhiên, nhiều khó khăn, vướng mắc cũng được chỉ ra. Hiện nay, Việt Nam chưa có chiến lược quốc gia riêng cho cấp cứu ngoại viện; cơ chế chi trả dịch vụ còn thiếu rõ ràng; phương thức điều phối chưa đồng bộ; nguồn nhân lực chưa được chuẩn hóa về chức danh, đào tạo và chứng chỉ hành nghề chuyên biệt; chế độ đãi ngộ chưa đủ sức thu hút và giữ chân nhân lực; trang thiết bị và vật tư y tế chuyên dùng còn hạn chế.

Nhấn mạnh tính cấp thiết của việc nâng chuẩn hệ thống, Thứ trưởng Trần Văn Thuấn dẫn Nghị quyết số 72-NQ/TW ngày 9/9/2025 của Bộ Chính trị, trong đó xác định rõ phát triển cấp cứu ngoại viện là một giải pháp đột phá trong nâng cao năng lực hệ thống y tế quốc gia.

Trên tinh thần đó, Thứ trưởng yêu cầu đẩy mạnh phối hợp liên ngành, phân cấp mạnh mẽ tới 34 tỉnh, thành phố, với mục tiêu đến năm 2030 hoàn tất mạng lưới cấp cứu ngoại viện trên toàn quốc, thực sự lan tỏa đến gần người dân nhất.

Phát triển mạng lưới cấp cứu ngoại viện nhằm bảo đảm người dân được tiếp cận 'giờ vàng' cứu sống. Ảnh: NB&CL

Một nhiệm vụ trọng tâm được đặt ra là xây dựng khung chuẩn chức danh nghề nghiệp và quy trình đào tạo riêng cho nhân lực cấp cứu ngoại viện, bảo đảm rõ vai trò, vị trí, phương thức đào tạo của từng thành viên trong ê-kíp cấp cứu.

'Ngay trong tháng 1/2026, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh cần phối hợp với các Bộ Nội vụ, Tư pháp, Giáo dục và Đào tạo để xây dựng khung chức danh nghề nghiệp', Thứ trưởng Trần Văn Thuấn chỉ đạo.

Bên cạnh đó, việc tham khảo kinh nghiệm trong và ngoài nước, cả khu vực công và tư, từ các bệnh viện lớn, mô hình hiệu quả, cũng được coi là yếu tố then chốt để hoàn thiện Đề án bảo đảm tính khoa học và khả thi.

Thứ trưởng Bộ Y tế lưu ý, việc phát triển cấp cứu ngoại viện cần được thiết kế phù hợp với địa giới hành chính, điều kiện vùng miền của Việt Nam, vừa mở rộng phạm vi, nâng cao chất lượng, vừa bảo đảm tính liên ngành, liên vùng và liên thông trong toàn bộ hệ thống y tế.

Với định hướng đó, Đề án phát triển hệ thống cấp cứu ngoại viện giai đoạn 2025–2030 được kỳ vọng sẽ tạo bước chuyển căn bản, giúp hệ thống y tế Việt Nam chủ động hơn, phản ứng nhanh hơn và nhân văn hơn, đặt người dân vào trung tâm của mọi nỗ lực cứu sống.

Theo Văn Hiền/Nhà báo và Công luận