Mắc suy thượng thận vì lạm dụng thuốc xịt mũi chữa viêm xoang

Việc tự ý sử dụng các loại thuốc xịt mũi tưởng chừng như vô hại nhưng lại mang tới những hiểm họa khôn lường.

19/03/2025 07:36

Vừa qua, Phòng khám Đa khoa Medlatec Tây Hồ đã tiếp nhận bệnh nhân nữ đến kiểm tra và được chẩn đoán suy thượng thận do sử dụng thuốc xịt mũi điều trị viêm xoang thường xuyên, không theo chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ.

Cảnh giác với bệnh suy thượng thận do dùng thuốc xịt mũi kéo dài

Chị N.T.T. 40 tuổi, (Lào Cai) đến Phòng khám Đa khoa Medlatec Tây Hồ khám sức khỏe định kỳ.

Trong quá trình thăm khám lâm sàng, bác sĩ phát hiện bệnh nhân có những biểu hiện rất kín đáo của bệnh lý nội tiết giống Hội chứng Cushing như rậm lông, mặt tròn đỏ.

Ảnh minh họa.

Sau đó, bệnh nhân được chỉ định thực hiện các xét nghiệm hormone và một số kỹ thuật cận lâm sàng khác phục vụ chẩn đoán xác định. Qua khai thác tiền sử, bác sĩ phát hiện bệnh nhân có một giai đoạn 3 năm liên tục mỗi ngày đều tự ý sử dụng thuốc xịt mũi để chữa viêm mũi xoang.

Kết quả xét nghiệm cho thấy nồng độ Cortisol máu của bệnh nhân lúc 8h sáng ở mức rất thấp (4.17nmol/L, chỉ số bình thường 166-507nmol/L).

Bác sĩ chẩn đoán xác định bệnh nhân T. bị suy tuyến thượng thận do thuốc và tư vấn phương án xử trí phù hợp.

Trường hợp bệnh nhân này là cực kỳ may mắn khi được phát hiện bệnh và can thiệp điều trị kịp thời, vì người bệnh có nguy cơ rất cao rơi vào trạng thái suy thượng thận cấp do ngừng thuốc đột ngột, có thể dẫn tới suy hô hấp, trụy tim mạch, thậm chí tử vong.

Nguy cơ suy tuyến thượng thận - một tai biến nguy hiểm trong sử dụng thuốc

ThS.BS Nguyễn Quỳnh Xuân, Trưởng Chuyên khoa Nội tiết khuyến cáo, hiện nay, có nhiều người bệnh viêm mũi xoang không đi khám bác sĩ mà tự ý sử dụng các thuốc giảm triệu chứng nghẹt mũi, chảy nước mũi. Thông thường, hầu hết các loại thuốc này có chứa thành phần corticoid. Khi sử dụng, các triệu chứng có thể giảm bớt tức thời. Tuy nhiên, sử dụng kéo dài có thể gây ra những tác dụng phụ toàn thân, trong đó nguy hiểm nhất là suy tuyến thượng thận.

Tuyến thượng thận nằm trên hai quả thận. Phần vỏ tuyến thượng thận nằm ở bên ngoài, có nhiệm vụ tiết một số loại hormone, trong đó có corticoid để góp phần tham gia vào quá trình kiểm soát trao đổi chất, chức năng miễn dịch, viêm của cơ thể. Trong khi đó, phần tủy nằm ở bên trong có nhiệm vụ tiết các hormone để duy trì, ổn định nhịp tim và huyết áp ở mức bình thường.

Lạm dụng corticoid trong điều trị viêm mũi xoang, sử dụng kéo dài rồi ngừng thuốc đột ngột, sẽ gây rối loạn chức năng và ức chế hoạt động của tuyến thượng thận. Điều này làm cho cơ quan này chưa thể hoạt động trở lại bình thường, giảm chức năng tiết hormone.

Người bệnh lạm dụng corticoid dẫn đến biến chứng suy tuyến thượng thận thường gặp các triệu chứng:

Mệt mỏi, sụt cân, ăn kém;

Buồn nôn, nôn, đau bụng, tiêu chảy;

Sốt, đau đầu, tụt huyết áp, tụt đường huyết;

Rối loạn tâm thần, ý thức, thậm chí hôn mê, lơ mơ...;

Rậm lông, mặt tròn đỏ, da mỏng, có thể có những mảng bầm tím tự nhiên trên da;

Rối loạn phân bố mỡ: Mỡ thường tập trung ở phần giữa cơ thể (béo bụng).

Từ bỏ ngay thói quen 'tự làm bác sĩ'

Do tâm lý chủ quan nên nhiều người có triệu chứng đau ốm, nhưng tự đoán bệnh và tự điều trị tại nhà; hoặc có trường hợp hỏi ý kiến những người không có chuyên môn hay dược sĩ tại hiệu thuốc thay vì đi khám ở các cơ sở y tế.

Trường hợp của bệnh nhân T., là hồi chuông cảnh tỉnh với người dân trong việc tự ý sử dụng thuốc không theo chỉ định của các nhà chuyên môn gây nên những ảnh hưởng nguy hại đến sức khỏe.

BS Xuân khuyến cáo, người dân chỉ nên sử dụng thuốc corticoid theo đúng chỉ định về liều lượng do bác sĩ kê đơn. Tuyệt đối không dùng các loại thuốc, dược phẩm không rõ nguồn gốc, xuất xứ và thành phần không rõ ràng… để tránh các hậu quả khôn lường lâu dài.