Ngộ độc Metformin, cụ ông 70 tuổi suýt tử vong

Bệnh nhân mắc đái tháo đường type 2, suy thận mạn suýt tử vong do toan lactic nặng vì ngộ độc Metformin.

08/05/2025 14:01

Mới đây, khoa Cấp cứu - Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bắc Giang tiếp nhận bệnh nhân G.N.C. (70 tuổi, trú tại xã Thái Đào, huyện Lạng Giang, Bắc Giang) trong tình trạng nguy kịch: mệt mỏi, khó thở, kích thích vật vã. Ngay lập tức, bệnh nhân được thở oxy, truyền dịch và làm xét nghiệm khí máu cấp cứu.

Kết quả cho thấy tình trạng toan chuyển hóa nặng với pH máu chỉ 6,6, lactat tăng rất cao đến 15 mmol/L (bình thường 0,5-2,2 mmol/L), kali máu tăng 5,7 mmol/L. Đây là những biểu hiện điển hình của toan lactic - một tình trạng cấp cứu nguy hiểm đến tính mạng nếu không xử trí kịp thời.

Các bác sĩ đã tiến hành hội chẩn khẩn với khoa Hồi sức tích cực - Chống độc. Qua khai thác bệnh sử, ghi nhận bệnh nhân mắc đái tháo đường type 2 nhiều năm, có kèm suy thận mạn, suy tim và tăng huyết áp. Bệnh nhân đang sử dụng Metformin dài ngày và không có tiền sử uống rượu - yếu tố giúp loại trừ nguyên nhân khác gây toan chuyển hóa.

Ảnh minh hoạ/Internet

Từ các dữ kiện lâm sàng và tiền sử bệnh, các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị ngộ độc Metformin gây toan lactic mức độ rất nặng. Bệnh nhân được chuyển gấp đến khoa Hồi sức tích cực - Chống độc, triển khai điều trị theo phác đồ hồi sức chuyên sâu, bao gồm kiềm hóa máu, theo dõi các chỉ số sinh tồn và lọc máu liên tục.

Sau ba ngày điều trị tích cực, sức khỏe bệnh nhân cải thiện rõ rệt. Các chỉ số trở về bình thường, bệnh nhân tỉnh táo, huyết động ổn định, dự kiến có thể xuất viện trong một đến hai ngày tới.

Bác sĩ Hoàng Đăng Điện, khoa Hồi sức tích cực - Chống độc, người trực tiếp điều trị cho bệnh nhân nhận định, đây là một ca bệnh điển hình nhưng rất nguy hiểm. Ngộ độc Metformin gây toan lactic là biến chứng hiếm gặp, song tỷ lệ tử vong cao, đặc biệt ở người có nhiều bệnh nền như suy thận, suy tim. Nếu không kịp thời xử trí bằng các kỹ thuật hồi sức hiện đại như lọc máu liên tục, nguy cơ tử vong là rất lớn.

Metformin là thuốc điều trị đái tháo đường phổ biến và nhìn chung an toàn nếu sử dụng đúng chỉ định và được theo dõi kỹ. Tuy nhiên, với những bệnh nhân có chức năng thận suy giảm, dù cấp tính hay mạn tính thì thuốc vẫn có thể tích lũy, gây biến chứng toan lactic nguy hiểm.

Qua trường hợp này, bác sĩ Hoàng Đăng Điện khuyến cáo, người bệnh đái tháo đường, đặc biệt là người cao tuổi, cần được kiểm tra chức năng thận định kỳ khi dùng Metformin. Nếu xuất hiện các biểu hiện như mệt mỏi kéo dài, khó thở, đau bụng, rối loạn ý thức… cần nhanh chóng đến bệnh viện.

Phenformin ban đầu được dùng để điều trị đái tháo đường nhưng sau đó đã bị Cục Quản lý Thực - Dược phẩm Mỹ (FDA) cấm sử dụng vào những thập niên 1970, sau đó đến thập niên 1980, bị toàn thế giới cấm sử dụng cho bệnh nhân đái tháo đường. Nguyên nhân, đây là một loại thuốc có thể gây ra nhiều biến chứng đối với bệnh nhân đái tháo đường, cao gấp 100 lần so với thuốc Metformin hiện được sử dụng. Ghi nhận hàng loạt ca tử vong liên quan đến nhiễm axít lactic khi dùng thuốc này.

Theo Bình Nguyên/Tri thức & Cuộc sống