Quyết tâm gỡ 'thẻ vàng' EC: Ngành thủy sản tăng tốc trong năm 2025

Năm 2025 được đánh giá là một năm ghi nhận nhiều nỗ lực trong công tác tuần tra, kiểm tra, kiểm soát và xử lý vi phạm trong lĩnh vực thủy sản, đặc biệt là phòng, chống khai thác IUU, hướng tới mục tiêu sớm gỡ 'thẻ vàng' của Ủy ban châu Âu (EC).

31/12/2025 16:54

Tuy vậy, bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế cần tiếp tục được nhìn nhận thẳng thắn và xử lý quyết liệt hơn trong thời gian tới.

Phối hợp liên ngành mang lại chuyển biến tích cực

Phát biểu khai mạc tại Hội nghị tổng kết công tác tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm hành chính năm 2025 tổ chức tại Hà Nội sáng 31/12, ông Nguyễn Phú Quốc, Phó Cục trưởng Cục Thủy sản và Kiểm ngư cho biết, năm 2025 là năm đạt kết quả tương đối tốt nhờ sự phối hợp ngày càng chặt chẽ giữa các lực lượng thực thi pháp luật trên biển như Kiểm ngư, Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển và Hải quân.

Các lực lượng đã duy trì hoạt động tuần tra thường xuyên tại các vùng biển trọng điểm, vùng biển giáp ranh và chồng lấn, qua đó phát hiện, xử lý nhiều hành vi vi phạm pháp luật trong khai thác thủy sản, góp phần bảo vệ nguồn lợi thủy sản và giữ vững chủ quyền biển đảo.

Ông Nguyễn Phú Quốc, Phó Cục trưởng Cục Thủy sản và Kiểm ngư phát biểu khai mạc Hội nghị tổng kết công tác tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm hành chính năm 2025.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Phú Quốc cũng thẳng thắn chỉ rõ: từ Trung ương đến địa phương vẫn còn những bất cập, đặc biệt là sự vào cuộc chưa đồng đều của một số lực lượng trực tiếp thực thi pháp luật trên biển. Đây là yếu tố ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả chung trong nỗ lực gỡ 'thẻ vàng' EC.

Một trong những tồn tại lớn nhất là tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm vùng biển nước ngoài. Dù đã có chuyển biến, nhưng hiện tượng này vẫn còn xảy ra và tiếp tục là rào cản lớn trong tiến trình tháo gỡ cảnh báo của EC.

Bên cạnh đó, tình trạng tàu cá mất kết nối thiết bị giám sát hành trình (VMS) trên 6 tiếng diễn ra phổ biến, song tỷ lệ xử phạt còn thấp, chưa đủ sức răn đe. Công tác hoàn thiện hồ sơ xử lý vi phạm cũng gặp nhiều khó khăn, khi không ít vụ việc chưa đủ điều kiện pháp lý để xử lý dứt điểm, buộc phải tạm thời khép lại.

Công tác tuần tra trên biển còn gặp nhiều trở ngại, nhất là việc phát hiện tàu cá '3 không', tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài hoặc tàu cá chở thiết bị VMS, trong bối cảnh địa bàn quản lý rộng, điều kiện thời tiết phức tạp và lực lượng còn mỏng.

Toàn cảnh công tác tuần tra, kiểm soát năm 2025

Báo cáo tại hội nghị, ông Kiều Trung Dũng, Quyền Trưởng phòng Nghiệp vụ Kiểm ngư cho biết, năm 2025 diễn ra trong bối cảnh tình hình quốc tế, khu vực và thời tiết có nhiều biến động phức tạp, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động khai thác thủy sản và đời sống ngư dân.

Trước yêu cầu quyết liệt của Chính phủ và Ban Chỉ đạo quốc gia về IUU, Cục Kiểm ngư xác định công tác tuần tra, kiểm tra, kiểm soát và xử lý vi phạm là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt. Việc ứng dụng hệ thống giám sát hành trình tàu cá (VMS), cơ sở dữ liệu VNFishbase được đẩy mạnh để phục vụ công tác nghiệp vụ, xây dựng kế hoạch tuần tra sát thực tế.

Ông Kiều Trung Dũng - Quyền Trưởng phòng Nghiệp vụ Kiểm ngư trình bày tham luận tại Hội nghị.

Trong năm 2025, lực lượng Kiểm ngư Trung ương đã tổ chức 39 chuyến tuần tra, huy động khoảng 600 lượt cán bộ, chiến sĩ, kiểm tra gần 1.800 tàu cá, phát hiện và xử lý 209 trường hợp vi phạm, với tổng số tiền xử phạt gần 18 tỷ đồng.

Các hành vi vi phạm phổ biến gồm: không có hoặc hết hạn giấy phép khai thác, hoạt động sai nghề, thiếu chứng chỉ thuyền trưởng, máy trưởng, không duy trì VMS, không ghi nhật ký khai thác.

Đối với tàu cá nước ngoài, lực lượng Kiểm ngư đã phát hiện và xua đuổi 28 lượt tàu vi phạm vùng biển Việt Nam.

Ở cấp địa phương, lực lượng Kiểm ngư các tỉnh, thành phố đã thực hiện gần 500 chuyến tuần tra, kiểm tra gần 3.000 lượt tàu cá, xử phạt gần 600 trường hợp, với số tiền trên 33 tỷ đồng. Nhiều địa phương như Hải Phòng, Quảng Ninh, Bình Định, Khánh Hòa và các tỉnh khu vực Tây Nam Bộ được đánh giá là triển khai quyết liệt, đồng bộ.

Siết chặt pháp lý, nâng cao hiệu quả thực thi

Năm 2025, Cục Thủy sản và Kiểm ngư đã tham mưu Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 42, có hiệu lực từ ngày 17/11/2025, tăng mức xử phạt đối với các hành vi vi phạm nghiêm trọng như vượt ranh giới, mất kết nối VMS, đáp ứng yêu cầu cấp bách của EC.

Công tác phối hợp với các lực lượng quốc phòng, an ninh tiếp tục được tăng cường. Hải quân, Cảnh sát biển, Bộ đội Biên phòng duy trì các tàu trực tại các vùng biển giáp ranh với Indonesia, Malaysia, Thái Lan, Campuchia nhằm ngăn chặn tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài.

Quang cảnh Hội nghị tổng kết công tác tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm hành chính năm 2025.

Kết luận hội nghị, lãnh đạo Cục Thủy sản và Kiểm ngư nhấn mạnh: năm 2026 là thời điểm then chốt, đòi hỏi các cấp, các ngành và địa phương nâng cao kỷ cương, tăng cường trách nhiệm, xử lý nghiêm vi phạm, không né tránh, không 'lòng vòng'.

Chỉ khi thực thi pháp luật một cách đồng bộ, minh bạch và quyết liệt, nghề cá Việt Nam mới có thể sớm thoát khỏi cảnh báo 'thẻ vàng' và từng bước phát triển theo hướng bền vững, có trách nhiệm.

Theo Trung Nguyễn/Nhà báo và Công luận