Suy kiệt, toan ceton nguy kịch do bỏ điều trị đái tháo đường

Ca bệnh là minh chứng cho việc kiểm soát đường huyết không chặt chẽ ở bệnh nhân đái tháo đường type 1 có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng.

07/07/2025 15:16

Cấp cứu nguy kịch vì không tuân thủ điều trị

Vừa qua, Khoa Điều trị tích cực – Bệnh viện Nội tiết Trung ương tiếp nhận bệnh nhân nam, tên V.H.H., 25 tuổi Hải Phòng nhập viện trong tình trạng mệt nhiều, lơ mơ, buồn nôn, nôn.

Bệnh nhân có tiền sử đái tháo đường type 1 được chẩn đoán cách đây ba năm, điều trị bằng insulin Mix 16-16 nhưng không tuân thủ đều đặn. Một tuần trước nhập viện, bệnh nhân bắt đầu xuất hiện mệt mỏi, ăn uống kém, đau bụng vùng hạ sườn trái, sau đó ý thức giảm, đáp ứng chậm, buồn nôn và nôn nhiều.

Bệnh nhân được sơ cứu tại Trung tâm Y tế huyện Thanh Miện, phát hiện đường huyết tăng cao và được chuyển đến Bệnh viện Nội tiết Trung ương.

Tại thời điểm nhập viện, bệnh nhân thể trạng gầy, chỉ số BMI 15,6, dấu hiệu nhiễm trùng và mất nước rõ rệt, Glasgow 14 điểm. Khám lâm sàng ghi nhận tình trạng không phù, tuyến giáp không to, không phát hiện hạch ngoại vi, tim đều tần số 93 ck/phút, huyết áp 110/70 mmHg, phổi thông khí tốt, bụng mềm, không chướng, ấn tức vùng thượng vị và quanh rốn. Các dấu hiệu thần kinh như gáy cứng, hội chứng màng não âm tính.

Cận lâm sàng cho thấy điện tâm đồ nhịp xoang 93 ck/phút, X-quang ngực và bụng chưa phát hiện bất thường, siêu âm ổ bụng phát hiện cặn thận hai bên. Bệnh nhân được chẩn đoán toan ceton do đái tháo đường type 1 trên nền suy kiệt thể trạng, đồng thời có dấu hiệu nhiễm khuẩn tiêu hóa và tiết niệu.

Không tiêm Insulin bệnh nhân đái tháo đường týp 1 dễ nhiễm toan ceton - Ảnh BVCC

Hướng điều trị bao gồm bù dịch bằng NaCl 0.9% và Glucose 5%, bù điện giải theo kết quả xét nghiệm, kiểm soát đường huyết bằng insulin Actrapid điều chỉnh theo đường huyết mao mạch, sử dụng kháng sinh phối hợp Meropenem và Ciprofloxacin điều chỉnh theo mức lọc cầu thận, cùng với thuốc chống nôn, bảo vệ dạ dày và điều trị triệu chứng toàn thân.

Sau quá trình điều trị, bệnh nhân tỉnh táo hoàn toàn, Glasgow 15 điểm, không sốt, không còn dấu hiệu mất nước, tim phổi ổn định, bụng mềm, không còn nôn hay buồn nôn.

Bệnh nhân được hội chẩn thêm về kiểm soát đường huyết nhằm ngăn ngừa tái phát toan ceton, đồng thời xây dựng chế độ dinh dưỡng chuyên biệt cho bệnh nhân đái tháo đường type 1 trong tình trạng suy kiệt.

Bác sĩ Hoàng Mỹ Lệ Dung, khoa Điều trị tích cực cảnh báo: 'Bệnh nhân đái tháo đường type 1 nếu không tuân thủ điều trị insulin dễ rơi vào toan ceton – biến chứng cấp tính nguy hiểm. Việc phát hiện sớm, xử trí kịp thời và giáo dục kỹ năng tự quản lý bệnh đóng vai trò sống còn'.

Nhiễm toan ceton loại biến chứng tiểu đường cực kỳ nguy hiểm

Theo Ths.BSNT Đậu Ngọc Hưng – Khoa Nội nhi Tổng hợp, Bệnh viện sản Nhi nghệ An cho biết, nhiễm toan ceton do đái tháo đường xuất hiện khi cơ thể người bệnh không sản xuất đủ insulin, gây ra những rối loạn nặng trong chuyển hoá protid, lipid và carbohydrate.

Khi bị nhiễm toan ceton do đái tháo đường có thể có các biến chứng nguy hiểm như: Sốc giảm thể tích do mất nước, hôn mê, phù não, thậm chí tử vong, cần phải được điều trị tích cực, kịp thời bằng bù dịch, Insulin và điều chỉnh các rối loạn điện giải cùng các yếu tố nguy cơ kèm theo.

Trẻ hoá đái tháo đường đang là vấn đề đáng lo ngại cho gia đình và xã hội. Việc điều trị đối với trẻ em thường khó khăn do mức độ nhận thức và hợp tác của trẻ. Bác sĩ khuyến cáo nếu các phụ huynh thấy trẻ có triệu chứng ăn nhiều, uống nhiều, tiểu nhiều, sụt cân cần phải đưa ngay đến cơ sở y tế chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Nhiễm toan ceton là một biến chứng cấp tính nguy hiểm và thường gặp của bệnh Đái tháo đường type I, có nguy cơ tử vong cao nếu không chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Ca bệnh là minh chứng cho việc kiểm soát đường huyết không chặt chẽ ở bệnh nhân đái tháo đường type 1 có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng, đòi hỏi sự theo dõi sát sao, điều trị kịp thời và xây dựng kế hoạch chăm sóc toàn diện, cá thể hóa để cải thiện chất lượng sống người bệnh.

Theo Thúy Nga/Tri thức & Cuộc sống