Thực hư hiệu quả… thiết bị tiết kiệm điện

Thiết bị tiết kiệm điện nở rộ khi giá điện tăng, nhưng hiệu quả thực sự đến đâu hay chỉ là chiêu trò đánh vào tâm lý người tiêu dùng?

29/05/2025 15:00

Mua dễ, gặp công ty thì... khó!

Trên các nền tảng như Facebook, TikTok, Shopee hay Lazada, không khó để bắt gặp những sản phẩm được quảng bá là 'sản phẩm độc quyền', 'thiết bị tiết kiệm điện thông minh', 'lắp vào là tiết kiệm ngay'… Giá bán dao động từ vài chục nghìn đến vài trăm nghìn đồng/sản phẩm. Một số còn gắn mác 'công nghệ Đức', 'chip thông minh Nhật Bản' hay 'chuẩn châu Âu'.

Trong vai người có nhu cầu mua thiết bị tiết kiệm điện, phóng viên đã thử tiếp cận một số địa chỉ rao bán sản phẩm này trên mạng và nhận thấy quy trình giao dịch rất nhanh chóng – thậm chí quá nhanh so với mức độ rõ ràng của thông tin sản phẩm. Tuy nhiên, đằng sau vẻ ngoài tiện lợi ấy là hàng loạt điểm bất thường mà người tiêu dùng cần đặc biệt lưu ý.

Thiết bị tiết kiệm điện rao bán tràn lan trên mạng xã hội. Ảnh chụp màn hình

Khi để lại số điện thoại trên một trang Facebook rao bán thiết bị tiết kiệm điện, chỉ sau chưa đầy 15 phút, phóng viên đã nhận được cuộc gọi tư vấn từ phía người bán. Nhân viên bán hàng khẳng định chắc nịch: 'Sản phẩm bên em đang có chương trình khuyến mãi. Anh/chị nhận hàng chỉ sau khoảng 3 ngày. Có thể thanh toán sau khi nhận hoặc chuyển khoản trước một phần để giữ đơn'.

Cách tiếp cận này đánh đúng vào tâm lý ngại rủi ro của người tiêu dùng – không cần đặt cọc, được kiểm tra hàng khi nhận. Tuy nhiên, toàn bộ thông tin về nguồn gốc, kiểm định chất lượng hay tên công ty sản xuất đều mù mờ hoặc không được nhắc tới.

Tiếp tục tiếp cận một trang mạng xã hội khác chuyên rao bán thiết bị tiết kiệm điện, phóng viên lần này vào vai người có nhu cầu mua số lượng lớn để mở đại lý phân phối. Tuy nhiên, khi đề xuất gặp trực tiếp tại công ty để trao đổi, nhân viên bán hàng lập tức từ chối: 'Mình chỉ cần báo số lượng là bên em cho người giao đến tận nơi. Hiện tại bên em không tiếp khách tại văn phòng'.

Lý do từ chối gặp trực tiếp được đưa ra khá chung chung, như 'do chính sách công ty' hoặc 'vì đang trong đợt cao điểm giao hàng'. Đáng chú ý, nhân viên này cũng khẳng định: 'Giá chuẩn là 750.000 đồng, nếu lấy nhiều thì chỉ còn 530.000 đồng/thiết bị. Đây là sản phẩm độc quyền, không có đại lý bán lẻ trên thị trường'.

Nỗi lo thiết bị không rõ nguồn gốc

Thực tế trên cho thấy một điểm đáng lo: quy trình bán hàng diễn ra quá nhanh, thiếu minh bạch và không có yếu tố kiểm chứng về chất lượng thiết bị. Việc từ chối tiếp khách trực tiếp cũng làm dấy lên nghi ngờ về tính pháp lý và uy tín của đơn vị đứng sau sản phẩm.

Anh Trần Văn Mạnh (quận Tân Bình, TP HCM) chia sẻ: 'Tôi thấy trên mạng quảng cáo thiết bị gắn vào ổ điện là giảm 30% hóa đơn, giá chỉ 490.000 đồng nên đặt mua thử. Sau một tháng sử dụng, hóa đơn điện chẳng những không giảm mà còn tăng nhẹ vì nhà đang vào mùa nắng nóng. Khi gọi lại số điện thoại người bán thì không liên lạc được nữa'.

Chị Nguyễn Thị Hòa (quận 4, TP HCM) cũng kể lại: 'Tôi mua một thiết bị tiết kiệm điện trên sàn thương mại điện tử, thấy mô tả là hàng công nghệ Đức. Nhưng khi cắm vào ổ điện, khoảng 15 phút sau thiết bị nóng ran, có mùi khét. Sợ cháy nổ nên tôi tháo ra ngay và bỏ luôn. Không biết bên trong nó có gì mà nguy hiểm như vậy'.

Anh Lê Quốc Hùng (Bình Dương) bị thuyết phục làm đại lý phân phối sau khi được chào giá sỉ 530.000 đồng/thiết bị: 'Nghe nói sản phẩm độc quyền, không bán ngoài thị trường nên tôi đặt mua 50 cái để bán lại. Nhưng khi đăng bán, khách chê đắt, không tin tưởng, hàng tồn kho chất đầy. Đem thử mổ một cái ra thì bên trong chỉ là bo mạch đơn giản, tụ điện loại rẻ tiền. Tôi lỗ hơn 10 triệu đồng'.

Gia đình ông Đỗ Văn Thịnh (Bà Rịa – Vũng Tàu) đã phải thay tủ lạnh sau khi cắm thiết bị tiết kiệm điện liên tục trong vài tuần. 'Chúng tôi không để ý, cắm liên tục thiết bị được quảng cáo là giảm hao phí điện. Vài tuần sau tủ lạnh bị trục trặc nguồn, kỹ thuật viên đến kiểm tra nói có thể do dòng điện không ổn định khi dùng thêm thiết bị đó. Cuối cùng phải thay mới'.

Thiết bị chưa được kiểm định: Nguy cơ mất an toàn

Những trường hợp này phản ánh rõ hậu quả của việc thiếu kiểm chứng thông tin khi mua sắm thiết bị tiết kiệm điện, cũng như sự dễ dãi trong giao dịch qua mạng. Trong bối cảnh thị trường nhiều biến động, người tiêu dùng cần tỉnh táo, cảnh giác và ưu tiên những sản phẩm có kiểm định rõ ràng từ cơ quan chuyên môn.

Theo các chuyên gia về điện – điện tử, bản chất của nhiều thiết bị 'tiết kiệm điện' hiện nay trên thị trường không thực sự làm giảm lượng điện năng tiêu thụ. Chúng thường là tụ điện hoặc cuộn cảm đơn giản, có thể hỗ trợ phần nào việc ổn định dòng điện, nhưng không có tác dụng đáng kể trong việc giảm điện năng tiêu thụ trong hộ gia đình.

Kỹ sư điện Nguyễn Minh Phương (TP HCM) cho biết, việc tiết kiệm điện thực sự chỉ có thể đến từ thói quen sử dụng điện hợp lý và thiết bị điện hiệu suất cao như đèn LED, máy lạnh inverter. Những thiết bị rao bán tràn lan trên mạng, nếu không có kiểm định rõ ràng, gần như không giúp ích gì.

Một yếu tố đáng lo ngại khác là đa phần các sản phẩm tiết kiệm điện trôi nổi trên thị trường đều không có chứng nhận chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ, không có kiểm định an toàn điện. Điều này tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ, hỏng hóc thiết bị điện trong gia đình, đặc biệt là khi người tiêu dùng không hiểu rõ cách sử dụng hoặc cắm thiết bị liên tục 24/7.

Theo Thiên Bảo/Tri thức & Cuộc sống