Vì sao người trẻ khỏe mạnh vẫn đột tử?

Từ các ca lâm sàng được ghi nhận tại Trung tâm Cấp cứu A9, Bệnh viện Bạch Mai, các bác sĩ chỉ ra một thực tế đáng lo ngại: nhiều nạn nhân đột tử đã từng 'được cảnh báo' bởi chính cơ thể mình, nhưng các tín hiệu ấy bị xem nhẹ.

26/12/2025 11:06

Trong y học, đột tử tim (Sudden Cardiac Death – SCD) là tình trạng ngừng tim, ngừng tuần hoàn đột ngột, khiến người bệnh mất ý thức ngay lập tức và tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

Điều đáng nói: Đột tử không 'chỉ dành' cho người cao tuổi. Thống kê cho thấy nhóm từ 12–39 tuổi vẫn nằm trong vùng nguy cơ, với tỷ lệ nam giới cao hơn nữ giới.

Khác với người lớn tuổi, nguyên nhân đột tử ở người trẻ hiếm khi đến từ xơ vữa động mạch vành. Thay vào đó là những bệnh lý âm thầm nhưng nguy hiểm: Bệnh cơ tim, dị tật tim bẩm sinh chưa được phát hiện; viêm cơ tim sau nhiễm virus; bất thường động mạch vành; hay các hội chứng rối loạn nhịp tim mang tính di truyền.

Những 'quả bom' này có thể ngủ yên nhiều năm, rồi bất ngờ phát nổ khi cơ thể nghỉ ngơi, đang ngủ hoặc vận động gắng sức. Trong khoảnh khắc đó, máy sốc điện phá rung tự động (AED), nếu có mặt và được sử dụng sớm, có thể là ranh giới mong manh giữa sống và chết.

Các bác sĩ hướng dẫn hồi sinh tim phổi cho bệnh nhân. Ảnh: Thành Dương

Các bác sĩ của Trung tâm Cấp cứu A9 cho biết, các dấu hiệu: Hồi hộp, tim đập nhanh bất thường; đau ngực, tức ngực thoáng qua; choáng váng, ngất xỉu...Thậm chí là những cơn co giật ngắn dễ bị nhầm với động kinh hoặc rối loạn thần kinh. Tất cả thường được quy cho mệt mỏi, căng thẳng, thiếu ngủ.

Đặc biệt, nam giới trẻ tuổi có các biểu hiện này khi đang nghỉ ngơi hoặc lúc ngủ cần được thăm khám tim mạch sớm. Đây chính là thời điểm chiếm tỷ lệ cao trong các ca ngừng tuần hoàn đột ngột.

Khoảng 60% trường hợp đột tử ở người trẻ tử vong trước khi kịp đến bệnh viện. Không phải vì y học bó tay, mà vì họ không có cơ hội được cấp cứu đúng lúc.

Nguyên nhân quen thuộc: Không có người chứng kiến; không được ép tim (CPR) kịp thời; thiếu AED tại nơi công cộng; hoặc nhầm lẫn ngất, co giật với các bệnh lý 'lành tính'.

Trong khi đó, các nghiên cứu cho thấy nếu được CPR ngay từ phút đầu và sốc điện sớm, tỷ lệ sống sót tăng rõ rệt, và hơn 90% người sống sót có thể phục hồi chức năng thần kinh tốt.

Đột tử ở người trẻ hiếm, nhưng không phải không thể phòng tránh. Điều quan trọng là thay đổi cách nhìn.

Với mỗi cá nhân, đặc biệt là người trẻ: đừng bỏ qua các triệu chứng tim mạch bất thường. Cần đi khám khi có tiền sử ngất, đau ngực, hồi hộp không rõ nguyên nhân. Cân nhắc tầm soát tim mạch, thậm chí xét nghiệm di truyền nếu gia đình có người đột tử sớm. Tránh lạm dụng chất kích thích, thuốc không rõ nguồn gốc.

Với cộng đồng: Phổ cập kỹ năng hồi sức tim phổi (CPR), đưa AED (máy khử rung tim ngoài tự động) đến gần hơn với đời sống ở trường học, phòng gym, khu dân cư, nơi làm việc. Quan trọng hơn cả là thay đổi nhận thức: ngất hay co giật ở người trẻ không phải lúc nào cũng 'chuyện nhỏ'.

Đột tử không báo trước, nhưng cơ thể thường thì có. Nhận diện sớm, cấp cứu đúng và không vội vàng kết luận có thể là cách duy nhất để giữ lại những sinh mạng tưởng như đang ở độ tuổi an toàn nhất của cuộc đời.

Theo Văn Hiền/Nhà báo và Công luận