Bóng đá trẻ không thể là 'vùng trũng' của kỷ cương

Ngày 26.12, Ban Kỷ luật Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF) ban hành loạt quyết định kỷ luật liên quan đến hành vi 'thi đấu không đúng khả năng' tại Giải U19 quốc gia 2025-2026.

29/12/2025 11:24

Năm cầu thủ của đội U19 Bê Tông 26 bị xử phạt với mức tiền phạt từ 2,5 đến 3,75 triệu đồng/ người, kèm án đình chỉ thi đấu. Vụ việc không chỉ dừng lại ở một án phạt cụ thể, mà tiếp tục gióng lên hồi chuông cảnh báo về nguy cơ tiêu cực len lỏi vào các giải trẻ - nơi lẽ ra phải được xem là nền móng trong sạch nhất của bóng đá Việt Nam.

Năm cầu thủ của U19 Bê Tông 26 đã thi đấu không đúng khả năng tại Giải U19 quốc gia 2025-2026

Quyết định không thể trì hoãn

Theo quyết định được công bố, Trần Quang Duy và Trương Phú Quý bị phạt mỗi người 3,75 triệu đồng và đình chỉ thi đấu đến hết giải. Ba cầu thủ còn lại gồm Trần Triệu Anh Khoa, Đinh Duy Báo và thủ môn Nguyễn Công Thuận bị phạt 2,5 triệu đồng/người, đồng thời bị đình chỉ thi đấu 5 trận kế tiếp. VFF xác định các cá nhân nêu trên đã có hành vi thi đấu không đúng khả năng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính công bằng của giải đấu cũng như hình ảnh bóng đá Việt Nam. Các cá nhân bị kỷ luật có trách nhiệm nộp phạt theo quy định và vẫn được bảo đảm quyền khiếu nại theo điều lệ.

Điểm đáng chú ý là các án phạt được ban hành khi giải mới đi qua những vòng đầu, trong bối cảnh vòng loại vẫn đang diễn ra và nhiều đội còn nguyên cơ hội cạnh tranh. Một quyết định kỷ luật giữa guồng quay giải đấu cho thấy quan điểm nhất quán của cơ quan quản lý: Bóng đá trẻ không đứng ngoài kỷ cương và không thể được 'nương tay' chỉ vì còn ở giai đoạn đào tạo.

VFF cho biết quá trình rà soát được khởi động từ những biểu hiện bất thường của U19 Bê Tông 26 ở giai đoạn vòng loại. Tính đến hết ngày 25.12, đội bóng này thua cả 4 trận, đứng cuối bảng C với hiệu số -15. Nếu chỉ nhìn vào kết quả, thất bại ở một giải trẻ không phải điều hiếm gặp, bởi sự chênh lệch về điều kiện đào tạo, lực lượng và năng lực tổ chức giữa các địa phương vốn tồn tại từ lâu.

Tuy nhiên, trong bóng đá, nghi ngờ không chỉ đến từ tỷ số, mà từ 'cách thua', 'cách chơi' và thái độ thi đấu trên sân. Chính những chi tiết ấy đã buộc Ban Tổ chức và các bộ phận chuyên môn của VFF phải vào cuộc sớm, thay vì chờ đến khi dư luận bùng lên hoặc khi hệ lụy lan rộng.

Ở góc độ quản trị giải đấu, xử lý kỷ luật kịp thời là cách giảm thiểu rủi ro. Càng để kéo dài, niềm tin của các đội bóng thi đấu nghiêm túc càng bị xói mòn, còn tính công bằng của cuộc đua càng khó được bảo đảm. Đáng lưu ý, VFF sử dụng khái niệm 'thi đấu không đúng khả năng' là một cách tiếp cận thận trọng, không quy chụp hình sự, nhưng đủ mạnh để bảo vệ kỷ cương giải đấu. Ở cấp độ này, điều quan trọng không phải là gán nhãn nặng nề, mà là giữ cho sân chơi không trượt vào vòng xoáy 'bình thường hóa tiêu cực'.

Thực tế cho thấy, những án kỷ luật liên quan đến thi đấu không đúng khả năng không phải lần đầu xuất hiện trong bóng đá Việt Nam. Tháng 2 vừa qua, Ban Kỷ luật VFF đã xử phạt 4 CLB cùng 4 huấn luyện viên do vi phạm quy định về thi đấu trung thực tại vòng loại Giải U19 quốc gia 2024-2025. Trước đó, tại vòng loại Giải U19 quốc gia năm 2020, VFF từng hủy bỏ kết quả trận Bình Định thua Đắk Lắk 2-6 sau khi xác định có dấu hiệu bất thường, đồng thời áp dụng các án đình chỉ và phạt tiền đối với cả cầu thủ lẫn huấn luyện viên liên quan.

Điều đáng lo nhất khi bóng đá trẻ vốn là giai đoạn định hình nhân cách nghề nghiệp. Một cầu thủ 17-19 tuổi chưa có nền tảng tài chính vững, chưa đủ trải nghiệm để chống lại cám dỗ và cũng chưa tích lũy được 'vốn liêm chính' nghề nghiệp. Nếu môi trường xung quanh lỏng lẻo, các em rất dễ rơi vào trạng thái 'làm theo', 'nghe theo', hoặc coi việc thi đấu không đúng sức như một lựa chọn vô hại. Nhưng bóng đá chuyên nghiệp không vận hành bằng những lựa chọn vô hại. Một lần trượt chuẩn mực ở tuổi U19 có thể trở thành thói quen, thành lối mòn và kéo theo cả sự nghiệp đi chệch quỹ đạo.

Với giải đấu, tiêu cực bào mòn niềm tin của khán giả, nhà tài trợ và chính các gia đình cầu thủ. Niềm tin ấy là 'tài sản đầu tiên' để phụ huynh dám gửi con theo con đường bóng đá chuyên nghiệp, để địa phương dám đầu tư cho đào tạo trẻ, và để xã hội nhìn bóng đá như một thiết chế văn hóa lành mạnh. Khi niềm tin rạn nứt, người ta không chỉ nghi ngờ một đội bóng, mà nghi ngờ cả hệ thống.

Ở tầng sâu hơn, tiêu cực ở giải trẻ còn tác động trực tiếp đến chiến lược phát triển nguồn lực quốc gia. Bóng đá Việt Nam muốn mạnh phải có dòng chảy cầu thủ liền mạch từ U15, U17, U19 lên U21, lên đội chuyên nghiệp và đội tuyển.

Cần một 'hàng rào liêm chính' cho bóng đá trẻ

Những án phạt của VFF mang tính răn đe, nhưng răn đe chỉ phát huy khi đi kèm cơ chế phòng ngừa. Bóng đá trẻ không thiếu khẩu hiệu về đạo đức thể thao; điều còn thiếu là một 'hàng rào liêm chính' đủ chặt để cầu thủ trẻ không bị đẩy vào vùng xám.

Trước hết, trách nhiệm không thể chỉ dừng ở cầu thủ. Ở lứa tuổi U19, cầu thủ hiếm khi là người tự tạo ra toàn bộ bối cảnh. Môi trường đội bóng, cách quản lý, định hướng của ban huấn luyện, áp lực thành tích hoặc sự buông lỏng mục tiêu đều có thể tác động trực tiếp đến thái độ thi đấu. Vì vậy, bên cạnh xử lý cá nhân, cần nhấn mạnh trách nhiệm của tập thể: CLB, ban huấn luyện và cơ chế giám sát nội bộ.

Bên cạnh đó, công tác tổ chức giải cần tiếp tục được nâng cấp theo hướng chuyên nghiệp hóa giám sát. Dù điều kiện chưa thể so sánh với các nền bóng đá phát triển, việc xây dựng quy trình phát hiện bất thường minh bạch từ giám sát chuyên môn, phân tích video đến đối thoại với đội bóng là yêu cầu không thể trì hoãn.

Quan trọng không kém là giáo dục liêm chính phải trở thành phần bắt buộc trong đào tạo trẻ. Cầu thủ cần được hiểu rõ rằng thi đấu trung thực không chỉ là yêu cầu đạo đức, mà còn là điều kiện sống còn của sự nghiệp. Một nền bóng đá muốn sạch phải tạo được 'phản xạ đạo đức' ngay từ lứa tuổi đào tạo, bằng kỷ luật, bằng văn hóa đội bóng và bằng sự nêu gương của người lớn.

Theo KHẢI HƯNG/baovanhoa.vn