Nam Trung bộ: Ngư dân náo nức vươn khơi

Dưới bầu trời quang đãng của những tháng cận tết, tại các tỉnh khai thác hải sản trọng điểm như Lâm Đồng, Khánh Hòa, không khí ở nhiều cảng cá trở nên nhộn nhịp và tràn đầy hy vọng. Đây là thời điểm 'vàng' của ngư dân, khi thời tiết thuận lợi, ngư trường phong phú tạo điều kiện tốt nhất cho vụ khai thác hải sản phục vụ Tết Nguyên đán 2026 - mùa đánh bắt quan trọng nhất trong năm.

29/12/2025 10:50

Vững vàng sau mưa lũ

Những ngày cuối tháng 12-2025, cảng cá Liên Hương (xã Liên Hương, tỉnh Lâm Đồng) rộn ràng trở lại. Trên bến, thùng đá, can dầu, gạo, mì gói... được khuân vội lên tàu; dưới thuyền, máy nổ thử từng nhịp, khói dầu quyện mùi muối biển mặn mòi.

Hàng loạt tàu thuyền tại cảng cá Hòn Rớ (tỉnh Khánh Hòa) sẵn sàng ra khơi khai thác vụ cá tết. Ảnh: HIẾU GIANG

Chỉ vài tuần trước, nơi đây còn hoang tàn sau đợt mưa lũ lịch sử đầu tháng 12-2025, khi nước thượng nguồn đổ về bất ngờ, cuốn trôi gần 60 tàu thuyền. Nhiều tàu vỏ gỗ, composite vỡ toang, nằm nghiêng trên cát; có chiếc mất tích, chỉ còn dây neo và câu chuyện xót xa trong tiếng thở dài. Đó là cú sốc lớn với làng biển quanh năm sống nhờ đại dương.

'Lúc đó tôi nghĩ coi như trắng tay. Tàu là cần câu cơm, chìm là hết tết, hết năm', ông Trần Văn Năm (ngụ xã Liên Hương) kể. Nhưng rồi, chính quyền, bộ đội biên phòng và người dân chung tay kéo tàu lên bờ; mạnh thường quân hỗ trợ một phần kinh phí sửa chữa. Gia đình ông Năm cùng nhiều hộ khác gom góp, vay mượn để đóng lại ván, đại tu máy, thay trục chân vịt. Từ đống gỗ nát, những con tàu hồi sinh, sẵn sàng ra khơi khai thác xuyên tết, không vào đất liền mà cập mạn bán cá cho tàu hậu cần rồi tiếp tục vươn khơi. Theo ông Nguyễn Trường Sa, Chủ tịch UBND xã Liên Hương, xã đã huy động lực lượng thống kê, hỗ trợ kéo tàu, báo cáo thiệt hại lên tỉnh để có chính sách dài hơi hơn. 'Thiệt hại lớn nhưng ý chí ngư dân còn lớn hơn', ông Nguyễn Trường Sa khẳng định.

Tại cảng cá Phan Thiết, nơi hàng ngàn tàu thuyền từng phải nằm bờ do mưa lũ, nay bóng tàu ken đặc, người lao động nườm nượp. Ngư dân thoăn thoắt chuyền sọt lưới, đá lạnh, dây câu, đèn pha, bộ đàm, máy dò ngang như một dây chuyền thuần thục. Tiếng máy tàu nổ giòn, búa gõ mạn thuyền kiểm tra thân vỏ, thương lái í ới đặt trước sản lượng… tạo thành bản giao hưởng mùa cá tết. 'Tết không có bánh chưng bên bếp, nhưng có cá tươi giữa biển. Chỉ cần trúng luồng cá, nhà tôi sẽ có tết ấm', lão ngư Ngô Văn Tuấn (ngụ phường Phan Thiết) chia sẻ. Nhiều thuyền trưởng nhận định, đợt này biển êm, dòng chảy ổn định, tín hiệu cá dày trên máy dò ngang. Đó là điều kiện lý tưởng cho vụ đánh bắt tết - vụ biển quan trọng nhất năm, quyết định mâm tết của hàng ngàn gia đình.

Xuôi về Khánh Hòa, cảng cá Hòn Rớ (phường Nam Nha Trang) có nhiều ngư dân tất bật gia cố tàu, bảo dưỡng máy, lắp thiết bị định vị, liên lạc hiện đại cho chuyến biển tết 2026. Dự kiến 16-20 tháng Chạp, hàng trăm tàu đồng loạt vươn khơi, mùng 5 tháng Giêng quay về cung ứng hải sản. Ông Cao Văn Thơ (chủ 4 tàu với 30 thuyền viên) cho biết đang kiểm tra kỹ các tàu để đảm bảo an toàn khai thác xa bờ. Từ tháng 11 đến tháng 3 âm lịch là cao điểm cá ngừ đại dương. 'Gió mùa Đông Bắc càng mạnh cá càng dày, sản lượng càng cao. Cuối năm ít bão, giá hải sản cao, ai cũng kỳ vọng chuyến biển trúng lớn để tết đủ đầy', ông Thơ nói.

Kỳ vọng bội thu

Giữa cao điểm khai thác hải sản phục vụ Tết Nguyên đán 2026, đội tàu ngư dân Lâm Đồng đang chuyển mạnh từ đánh bắt theo kinh nghiệm sang khai thác bằng dữ liệu, công nghệ.

Ngư dân tỉnh Lâm Đồng tất bật chuẩn bị ngư lưới cụ, thực phẩm tại cảng cá Phan Thiết cho chuyến ra khơi khai thác vụ tết. Ảnh: TIẾN THẮNG

Tại cảng cá Phan Thiết và đặc khu Phú Quý, trước giờ rời bến, các thuyền trưởng tập trung hiệu chỉnh máy dò ngang Sonar - 'mắt thần xuyên nước' có bán kính quét 100-2.000m, giúp phát hiện đàn cá, xác định độ sâu, mật độ và hướng di chuyển. Cùng với đó, radar và định vị tích hợp bản đồ số giúp tàu an toàn, tối ưu tuyến hành trình, tiết kiệm nhiên liệu. Tàu đánh bắt xuyên tết còn lắp máy lọc nước biển thành nước ngọt 100 lít/giờ, giảm tải hơn 100 can nước/chuyến để ưu tiên không gian cho đá lạnh, hầm bảo quản. Công nghệ đèn LED đang thay thế bóng cao áp giúp gom cá hiệu quả và tiết kiệm nhiên liệu. Theo Chi cục Thủy sản Lâm Đồng, hiện đại hóa tàu cá không chỉ nâng sản lượng mà còn là điều kiện quan trọng chống khai thác khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), minh bạch dữ liệu và truy xuất nguồn gốc - những yêu cầu ngày càng cao từ thị trường tết.

Tại Khánh Hòa, đội tàu cũng được đầu tư mạnh với tời thủy lực, thiết bị thu - thả câu, radar, định vị, điện thoại vệ tinh và AIS. Trước đó, nhiều chuyến biển trên 20 ngày đạt trung bình 40-50 tấn cá, có chuyến đến 100 tấn. Nhiều ngư dân kỳ vọng với sự đầu tư trên, chuyến ra khơi khai thác vụ tết sẽ bội thu hơn nữa. Ông Nguyễn Văn Ba, Trưởng Ban Quản lý cảng Hòn Rớ, cho biết, cảng duy trì trực 24/24 giờ để hỗ trợ tàu ra vào, tiếp nhiên liệu, đá lạnh và phối hợp biên phòng tuyên truyền chống IUU. Theo Sở NN-MT Khánh Hòa, toàn tỉnh có hơn 5.100 tàu cá, 100% đã đăng ký, cấp phép; toàn bộ tàu từ 15m trở lên được lắp giám sát hành trình. Cùng kế hoạch chuyển đổi nghề gắn với chống IUU, địa phương đang tạo môi trường sản xuất ổn định, giúp ngư dân yên tâm bám biển, nâng cao thu nhập và góp phần bảo vệ chủ quyền biển đảo.

Theo các thuyền trưởng, nhờ máy dò ngang Sonar, tàu có thể thả lưới chủ động cả ngày lẫn đêm, kể cả đêm trăng sáng - thời điểm trước đây ngư dân thường né tránh vì cá tản luồng. Khai thác đúng thời điểm khi tín hiệu cá hiện rõ trên màn hình giúp sản lượng tăng 1,5-2 lần, giảm thất thoát sau thu hoạch xuống 15%-20%, chất lượng hải sản trong hầm lạnh được giữ tốt hơn.

Theo TIẾN THẮNG - HIẾU GIANG/Sài Gòn Giải Phóng