Hồ sơ đề xuất ngai vua triều Nguyễn là Bảo vật quốc gia có gì đáng chú ý?

Đầu rồng ở tay ngai vươn ra phía trước, nhiều chi tiết bị hư hại. Còn 2 con lân của ngai vua triều Nguyễn dùng tựa chân được tiết lộ là đang tu bổ.

27/05/2025 20:35

Trước những điểm khác lạ do 'dân mạng' chỉ ra đối với chiếc ngai vua triều Nguyễn, ngày 27-5, phóng viên Báo Người Lao Động đã tiếp cận được những hồ sơ liên quan đến Bảo vật quốc gia này. Các hồ sơ hiện đang lưu trữ tại Bảo tàng Cổ vật cung đình Huế, thuộc Trung tâm Bảo tồn Di tích cố đô Huế.

Trong đó, vào ngày 24-2-2005, Trung tâm Bảo tồn Di tích cố đô Huế lập phiếu đăng ký di vật, cổ vật Bảo vật quốc gia đối với ngai vua triều Nguyễn với sự tham gia của hội đồng giám định bao gồm 6 thành viên.

Hình ảnh ngai vua triều Nguyễn lấy từ phiếu đăng ký di vật, cổ vật Bảo vật quốc gia lập năm 2005

Trong miêu tả có ghi nhận tay ngai uốn thành 2 đầu rồng. Mặt ngai hình chữ nhật, các mặt và các góc chạm nổi mặt rồng ngang. Ngai đặt trên một đế gỗ hình chữ nhật nằm dọc, khung viền xung quanh được chạm nổi 6 hình rồng mây. Tình trạng chiếc ngai vào thời điểm này bị bạc sơn thếp, long mộng. Hai con lân để đặt chân đang tu bổ.

Hình ảnh ngai vua triều Nguyễn vào năm 2025, trước khi bị gãy tay ngai bên trái.

So sánh 2 hình ảnh đính kèm trong phiếu đăng ký này cũng cho thấy không có con lân, hình ảnh đầu rồng ở tay ngai có tư thế vươn về phía trước, giống với hình ảnh chiếc ngai vua triều Nguyễn vừa bị kẻ 'loạn thần' bẻ gãy.

Ngày 31-8-2015, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di tích cố đô Huế ký hồ sơ thuyết trình hiện vật ngai vua triều Nguyễn nhằm đề nghị công nhận Bảo vật quốc gia. Trước đó, từ ngày 26-5 đến 26-6-2015, tại Bảo tàng Cổ vật cung đình Huế và các điểm di tích, Hội đồng Khoa học Trung tâm Bảo tồn Di tích cố đô Huế đã thẩm định 4 hồ sơ hiện vật đề nghị bảo vật quốc gia, trong đó có ngai vua triều Nguyễn.

Tay ngai bên trái bị bẻ gãy thành 3 đoạn và đập vụn thành 10 mảnh. Cách đây 10 năm, theo hồ sơ thì đã bị nứt.

Theo bản thuyết trình, ngai vua triều Nguyễn là độc bản, có niên đại vào thế kỷ XIX. Hiện vật gồm ngai, đế ngai và bửu tán. Ngai bằng gỗ, sơn son thếp vàng. Thân ngai có 4 trụ nối đế với vòng lưng và tay ngai; lưng ngai trang trí chạm nổi đề tài 'long hàm thợ'. Tay ngai hình vòng cung; diềm tay ngai chạm lọng đề tài 'lá hóa dơi'. Hai đầu tay ngai chạm nổi hình đầu rồng ở tư thế vươn về phía trước.

Mặt trước ngai vua triều Nguyễn được chụp cách đây 20 năm

Mặt trước ngai vua triều Nguyễn chụp năm 2025.

Bửu tán có chất liệu gỗ thếp vàng, được làm vào năm 1923 để chuẩn bị cho lễ Tứ tuần đại khánh của vua Khải Định (1916-1925).

Theo hồ sơ thuyết minh, hiện trạng ngai vua triều Nguyễn vào thời điểm lập hồ sơ đề nghị công nhận Bảo vật quốc gia có một số hư hỏng. Cụ thể, các vị trí ghép mộng bị hở. Các ô kính tráng thủy trang trí phía dưới bệ ngai bị hư hỏng.

Hình ảnh 3D ngai vua triều Nguyễn do Trung tâm Bảo tồn Di tích cố đô Huế thực hiện.

Tay ngai bên phải bị gãy rời, đã được gia cố tạm bằng dây thép; tay ngai bên trái bị nứt, lớp sơn thếp bị bong tróc. Một số chi tiết trang trí ở lưng ngai không còn nguyên vẹn. Đế ngai bị bong lớp sơn son thếp vàng và có hiện tượng mục gỗ.

Vì vậy, Trung tâm Bảo tồn Di tích cố đô Huế vào thời điểm đó đề xuất giải pháp xử lý là bảo quản cấp thiết, trong đó vệ sinh toàn bộ ngai vàng; gia cố các mộng gỗ. Đồng thời tiến hành các biện pháp bảo quản phòng ngừa như bơm thuốc bảo quản vào các mộng gỗ và các phần gỗ đang có nguy cơ bị mục. Vệ sinh thường xuyên và kiểm tra định kỳ hiện vật.

Theo Quang Nhật/Người Lao Động (www.nld.com.vn)