Hơn 50% sinh viên nhiều trường tốt nghiệp trễ hạn
Theo thống kê của nhiều trường đại học (ĐH) tại TPHCM, hiện nay tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp trễ hạn ở nhiều trường chiếm hơn 50%. Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TPHCM có đến 59% sinh viên trễ hạn tốt nghiệp. Con số này ở Trường ĐH Công nghiệp TPHCM là khoảng 60%, ở Trường ĐH Sài Gòn là gần 53%, ở Trường ĐH Công nghệ TPHCM là khoảng 43%, ở Trường ĐH Công nghệ thông tin (ĐH Quốc gia TPHCM) là khoảng 42,4%... Cùng với đó, hàng năm số sinh viên bị cảnh báo học vụ ở nhiều trường là từ vài trăm đến cả hàng ngàn em.
![]()
Sinh viên Trường ĐH Công nghệ TPHCM đối thoại với phòng đào tạo về những vấn đề học vụ
Theo TS Nguyễn Quốc Chính, Giám đốc Trung tâm Khảo thí và Đánh giá chất lượng đào tạo (ĐH Quốc gia TPHCM), tỷ lệ tốt nghiệp đúng hạn còn thấp chủ yếu do sinh viên chưa tích lũy đủ tín chỉ theo quy định và chưa đáp ứng các chuẩn đầu ra ngoại ngữ. Bên cạnh đó, các yếu tố cá nhân như áp lực tâm lý, sức khỏe và khó khăn tài chính cũng ảnh hưởng đến tiến độ tốt nghiệp của sinh viên.
Theo đại diện của nhiều trường, ngoài nguyên nhân do chính bản thân của người học, vai trò của các cơ sở đào tạo là rất quan trọng. Nhiều trường chưa làm tốt công tác rà soát và chuẩn hóa toàn bộ hệ thống quản lý đào tạo; chưa thiết kế chuẩn đầu ra rõ ràng gắn với quy trình kiểm tra - đánh giá; chưa phát huy vai trò của giảng viên trong tư vấn, hỗ trợ sinh viên ngay từ đầu khóa. Việc ứng dụng tiện ích của chuyển đổi số, công nghệ trong quản lý đào tạo cũng chưa thật sự được quan tâm, đầu tư đúng mức.
Nỗ lực của các bên
TS Nguyễn Quốc Anh, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Công nghệ TPHCM, cho biết, đối với sinh viên tốt nghiệp trễ hạn, nhà trường sẽ không tạo thêm áp lực, mà tập trung hỗ trợ, giúp sinh viên hoàn thành chương trình đào tạo. Đồng thời triển khai nhiều giải pháp, như theo dõi sát tiến độ học tập thông qua cố vấn học tập, tư vấn lộ trình học phù hợp, tạo điều kiện cho sinh viên học lại, học cải thiện kết quả và linh hoạt trong tổ chức học tập... Với 9,06% số sinh viên thuộc diện cảnh báo học vụ, nhà trường triển khai ngay các biện pháp tư vấn học tập cá nhân hóa, tăng cường vai trò của cố vấn học tập, hỗ trợ sinh viên về phương pháp học tập, quản lý thời gian và ổn định tâm lý. Trong những trường hợp cần thiết, nhà trường phối hợp trao đổi với gia đình để đồng hành, hỗ trợ sinh viên vượt khó.
Nhiều trường cho rằng nên đẩy mạnh ứng dụng AI và Big Data trong quản lý đào tạo nhằm dự báo sớm nguy cơ sinh viên chậm tiến độ, tích hợp dữ liệu đa nguồn và nâng cấp các công cụ theo dõi quá trình học tập. Yếu tố tâm lý của sinh viên cũng cần được quan tâm đúng mức thông qua việc triển khai tầm soát các nguy cơ gây áp lực tinh thần, nâng cao năng lực đội ngũ tham vấn và tăng cường kết nối chuyên môn, qua đó hỗ trợ sinh viên một cách toàn diện hơn.
Đồng quan điểm, ThS Phạm Thái Sơn, Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh và Truyền thông, Trường ĐH Công thương TPHCM, chia sẻ, tỷ lệ sinh viên bị cảnh báo học vụ hàng năm chiếm gần 15% (khoảng 4.000 sinh viên). Nguyên nhân chủ yếu là kết quả học tập thấp. Theo quy chế của nhà trường, sinh viên có 3 lần cảnh báo học vụ sẽ bị buộc thôi học. Tuy nhiên, để không đẩy các em vào 'bước đường cùng', trường có nhiều biện pháp hạn chế thấp nhất việc buộc thôi học, như cố vấn học vụ sinh hoạt định kỳ với sinh viên, mỗi khóa học nhà trường có 3 lần sinh hoạt với sinh viên để cập nhật thông tin: sinh hoạt đầu khóa, sinh hoạt giữa khóa (khoảng học kỳ 5), sinh hoạt cuối khóa.
Theo GS-TS Nguyễn Thị Thanh Mai, Giám đốc ĐH Quốc gia TPHCM, tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp đúng hạn tại một số trường và đơn vị thành viên vẫn chưa đạt kỳ vọng, đặt ra yêu cầu phải nhìn nhận nghiêm túc và có các giải pháp phù hợp. Do đó, các đơn vị nên chủ động rà soát chương trình đào tạo, nâng cao hiệu quả quản lý và hỗ trợ sinh viên. Việc tăng cường phối hợp giữa các bộ phận chức năng và xây dựng kế hoạch, mục tiêu cụ thể cho giai đoạn 2026-2030 được xem là hướng đi cần thiết nhằm cải thiện tỷ lệ tốt nghiệp đúng hạn và nâng cao chất lượng đào tạo của toàn hệ thống. Đây là yêu cầu quan trọng, cũng là trách nhiệm của các cơ sở đào tạo trong việc bảo đảm tiến độ học tập cho người học.
- TS TRẦN ĐÌNH LÝ, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Nông lâm TPHCM:
Tình trạng sinh viên tốt nghiệp trễ tiến độ, bị cảnh báo học vụ hoặc đình chỉ học xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau: học tập chưa phù hợp, hoàn cảnh kinh tế gia đình, tâm lý, sức khỏe, phương pháp học, thậm chí là những biến cố ngoài mong muốn. Vì vậy, nên xử lý trên tinh thần thấu tình - đạt lý - nhân văn, nhưng vẫn bảo đảm kỷ cương và chất lượng đào tạo. Trước tiên, phân loại rõ sinh viên đang gặp vấn đề và xác định nguyên nhân, không áp dụng một cách cứng nhắc mà đánh giá từng trường hợp cụ thể để có giải pháp phù hợp...
Mục tiêu cuối cùng không phải là loại bỏ sinh viên, mà giúp các em nhận thức rõ trách nhiệm, thay đổi hành vi và có cơ hội tiếp tục học tập nếu đủ điều kiện. Cơ sở đào tạo nên lấy người học làm trung tâm, xử lý đúng quy định nhưng giàu tính nhân văn; đồng thời khuyến khích sinh viên tự chịu trách nhiệm, nỗ lực vươn lên và không tự đánh mất cơ hội học tập.
- TS LÊ THỊ THANH MAI, Nguyên Trưởng Ban Công tác sinh viên (ĐH Quốc gia TPHCM):
Các trường nên xây dựng hệ thống cảnh báo học vụ gửi đến người học và cố vấn học tập, thực hiện định kỳ theo học kỳ, năm học, đặc biệt đối với sinh viên năm cận cuối và năm cuối. Trên cơ sở những cảnh báo này, nhà trường phân tích nguyên nhân để kịp thời có giải pháp hỗ trợ. Đồng thời, giảng viên và nhà trường nghiên cứu cải thiện phương pháp giảng dạy phù hợp với từng nhóm đối tượng, nhất là những học phần có tỷ lệ rớt cao. Phát huy vai trò các đội, nhóm cùng tiến. Hàng năm, văn phòng tư vấn hỗ trợ sinh viên trong việc định vị bản thân, giải đáp các khó khăn, vướng mắc liên quan đến học tập, nghiên cứu khoa học và phát triển nghề nghiệp.
Ở chiều ngược lại, bản thân sinh viên nên nhận thức rõ việc học ĐH xuất phát từ mục tiêu nghề nghiệp của chính mình. Ngay từ năm nhất, sinh viên tuân thủ quy chế đào tạo, chủ động xây dựng kế hoạch học tập và phát triển nghề nghiệp. Khi gặp khó khăn, sinh viên cần kịp thời liên hệ với giáo vụ khoa hoặc bộ phận hỗ trợ người học. Sinh viên cũng cân nhắc, mạnh dạn rẽ hướng nếu bản thân không theo kịp ngành học hoặc trình độ đào tạo. Sinh viên phải luôn nỗ lực, cố gắng, bởi sẽ không ai có thể giúp nếu bản thân sinh viên thiếu ý chí phấn đấu.
- ThS NGUYỄN THỊ BÍCH NGỌC, Trưởng Ban Truyền thông, Trường ĐH Quốc tế (ĐH Quốc gia TPHCM):
Lý do đến từ nhiều phía, nhưng có trường hợp sinh viên chủ quan, không tập trung sức lực, trí lực để học tập, tích lũy đủ tín chỉ, chứng chỉ mà sa đà vào chơi game, nhậu nhẹt... Một số trường hợp khác thì sinh viên mải kiếm tiền, bỏ quên các điều kiện cần thiết để tốt nghiệp. Khi gặp sự cố về học tập, có sinh viên nỗ lực vượt qua, nhưng cũng có sinh viên không nỗ lực, thậm chí tệ hơn là phải dừng lại giữa chừng.
Từ thực tế đó, sinh viên nên nghiêm túc nhìn nhận, định vị lại bản thân để xác định rõ nguyên nhân và tìm giải pháp phù hợp, thay vì hoang mang và đưa ra những quyết định thiếu cân nhắc. Trong trường hợp không thể hoàn thành chương trình đào tạo chính quy, sinh viên có thể xem xét chuyển sang hình thức vừa học vừa làm tại các cơ sở đào tạo phù hợp. Thực tế cho thấy, nhiều sinh viên do hoàn cảnh mà không thể tốt nghiệp hệ chính quy, nhưng vẫn nỗ lực hoàn thành chương trình vừa học vừa làm, thậm chí tiếp tục học lên ở các bậc cao hơn.
Copy link
Quay lại
