'Lời hứa lúc bình minh' (La Promesse de l'aube) là một trong những tác phẩm nổi bật của nhà văn người Pháp Romain Gary, xuất bản lần đầu năm 1960. Cuốn tiểu thuyết này được xem là một tự truyện hư cấu, nơi tác giả kể lại hành trình cuộc đời mình từ thời thơ ấu đến khi trưởng thành, với tâm điểm là mối quan hệ đặc biệt giữa ông và người mẹ.
![]()
Tác phẩm 'Lời hứa líc bình minh'. Ảnh: Netabooks.
Romain Gary, tên khai sinh là Roman Kacew, sinh năm 1914 tại Vilnius, Litva, trong một gia đình Do Thái. Ông cùng mẹ di cư sang Pháp khi còn nhỏ và sau này trở thành một nhà văn, nhà ngoại giao nổi tiếng. Gary là người duy nhất hai lần nhận giải Goncourt – giải thưởng văn học danh giá của Pháp – với hai bút danh khác nhau: lần đầu năm 1956 với tiểu thuyết 'Cội rễ bầu trời' (Les Racines du ciel) và lần thứ hai năm 1975 với 'Cuộc sống trước mặt' (La Vie devant soi) dưới tên Émile Ajar. Chỉ sau khi ông qua đời, công chúng mới biết Gary và Ajar là một người.
'Lời hứa lúc bình minh' là câu chuyện về cuộc đời của Romain Gary, bắt đầu từ thời thơ ấu tại Vilnius, qua những năm tháng ở Nice và Paris, đến khi ông trở thành phi công trong Thế chiến II. Trọng tâm của câu chuyện là mối quan hệ sâu sắc giữa Gary và mẹ ông, Nina Borisovna, một người phụ nữ mạnh mẽ, kiên cường và đầy tham vọng. Bà luôn tin tưởng vào tài năng của con trai và không ngừng khích lệ, thậm chí đặt kỳ vọng lớn lao rằng ông sẽ trở thành một người vĩ đại.
Tình mẫu tử trong tác phẩm được khắc họa một cách sâu sắc và cảm động. Nina không chỉ là người mẹ mà còn là người thầy, người bạn đồng hành, luôn bảo vệ và hướng dẫn Gary trên con đường đời. Sự hy sinh và tình yêu vô điều kiện của bà đã trở thành động lực để ông vượt qua mọi thử thách, khẳng định bản thân trong xã hội.
Tình yêu vô điều kiện – Sự hy sinh không giới hạn
Nina Borisovna là một người mẹ đặc biệt. Bà không chỉ yêu thương con trai mình mà còn đặt toàn bộ hy vọng, ước mơ và cả cuộc đời vào con. Từ khi Gary còn nhỏ, bà đã không ngừng nhấn mạnh rằng ông là một người đặc biệt, sinh ra để làm nên những điều vĩ đại. Điều này xuất phát từ chính cuộc đời đầy khó khăn và khát vọng vươn lên của bà: một người phụ nữ Do Thái di cư, bị xã hội chèn ép nhưng luôn nuôi trong lòng khát vọng dành cho con trai một tương lai rạng rỡ.
Bà làm đủ mọi nghề để nuôi con, từ thợ may, chủ tiệm mũ cho đến quản lý khách sạn nhỏ. Bất kể hoàn cảnh khắc nghiệt ra sao, bà luôn đảm bảo rằng Gary có được nền giáo dục tốt nhất, không chỉ về kiến thức mà còn về phẩm giá và lòng tự tôn. Trong từng hành động, từng lời nói của bà, người ta thấy một tình yêu không giới hạn – một tình yêu khiến bà sẵn sàng hy sinh cả cuộc đời để con mình có thể vươn xa.
Bà thường xuyên viết thư cho con, động viên và khuyến khích ông ngay cả khi ông phải xa nhà để tham gia chiến tranh. Những bức thư của bà không chỉ là nguồn động viên mà còn là sợi dây tinh thần kết nối hai mẹ con, giúp Gary luôn nhớ về người mẹ đã dành cả đời cho ông.
Tình yêu bất tử – Sự hiện diện vĩnh viễn của người mẹ
Một trong những cảnh tượng xúc động nhất trong tác phẩm là khi Gary, sau khi trải qua vô số khó khăn, cuối cùng cũng đạt được thành công trong sự nghiệp. Nhưng lúc này, mẹ ông đã không còn nữa. Bà qua đời trước khi chứng kiến ngày ông trở thành một nhà văn nổi tiếng, một phi công anh hùng, một nhà ngoại giao xuất sắc. Sự mất mát ấy khiến Gary đau đớn, vì ông nhận ra rằng mọi thành công của mình, dù có vẻ vang đến đâu, cũng không còn ý nghĩa khi không còn mẹ để chia sẻ.
Dù Nina Borisovna đã qua đời, nhưng tình yêu của bà vẫn luôn tồn tại trong cuộc đời Gary. Ông không ngừng nghĩ về bà, về những lời động viên, về những hy vọng bà dành cho mình. Tình yêu ấy không chỉ là động lực mà còn là một vết thương, một nỗi trống trải không bao giờ lấp đầy được.
Bằng cách kể lại câu chuyện này trong Lời hứa lúc bình minh, Romain Gary không chỉ tri ân mẹ mình mà còn thể hiện một sự thật phổ quát: tình mẫu tử không bao giờ kết thúc. Nó có thể là nguồn sức mạnh, nhưng cũng có thể là một gánh nặng, một sự ràng buộc vô hình theo con người ta suốt cả cuộc đời.
Gary đã sống đúng với lời hứa trước bình minh – lời hứa với mẹ rằng ông sẽ trở thành một người vĩ đại. Nhưng sâu thẳm trong trái tim, ông vẫn là một đứa trẻ khao khát một điều duy nhất: có mẹ ở bên để chứng kiến những thành công của mình.
Gary đã kết hợp hài hòa giữa yếu tố tự truyện và hư cấu, tạo nên một câu chuyện vừa chân thực vừa lôi cuốn. Ông sử dụng kết cấu lắp ghép, phân mảnh, xáo trộn không gian và thời gian, giúp người đọc dễ dàng theo dõi và cảm nhận sâu sắc hơn về cuộc đời nhân vật. Giọng văn của Gary lúc trữ tình, sâu lắng, lúc hài hước, giễu cợt, tạo nên sự phong phú và đa dạng trong cảm xúc.
Việc xây dựng nhân vật 'tôi' – tức Gary – và người mẹ Nina được thực hiện một cách tinh tế, phản ánh sự phức tạp trong tâm lý và mối quan hệ giữa hai người. Không gian nghệ thuật trong tác phẩm cũng được tác giả chú trọng, từ những con phố ở Vilnius, bờ biển Nice đến bầu trời trong Thế chiến II, tất cả đều góp phần tạo nên bức tranh sống động về cuộc đời Gary.
'Lời hứa lúc bình minh' không chỉ là câu chuyện về tình mẫu tử mà còn là hành trình tìm kiếm và khẳng định bản thân. Tác phẩm tôn vinh tình yêu thương, sự hy sinh và niềm tin vào khả năng của con người. Qua đó, Gary truyền tải thông điệp về sức mạnh của tình yêu và sự kiên trì trong việc theo đuổi ước mơ.
Tác phẩm đã nhận được sự quan tâm đặc biệt của độc giả trên toàn thế giới và được chuyển thể thành phim bởi đạo diễn Jules Dassin, góp phần đưa tên tuổi Romain Gary trở nên nổi tiếng toàn cầu. Đến nay, 'Lời hứa lúc bình minh' vẫn được coi là một trong những tác phẩm kinh điển, mang lại nhiều bài học sâu sắc về cuộc sống và con người.
Copy link
Quay lại
