Năng lực chẩn đoán trước sinh và sơ sinh ngày càng được nâng cao

Nhờ đẩy mạnh các kỹ thuật sàng lọc trước sinh và sơ sinh, Bệnh viện Sản-Nhi tỉnh Phú Thọ đã nâng cao rõ rệt tỷ lệ phát hiện sớm các bất thường thai kỳ và xử trí kịp thời, cho thấy hiệu quả ngày càng rõ nét của các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh và xét nghiệm di truyền.

31/12/2025 11:47

Lấy máu gót chân sàng lọc cho trẻ sơ sinh.

Tỷ lệ phát hiện sớm bất thường thai kỳ tăng cao

Thực hiện Quyết định số 1870/QĐ-BYT ngày 21/4/2020 của Bộ Y tế về việc ban hành Hướng dẫn về chuyên môn kỹ thuật trong sàng lọc, chẩn đoán, điều trị trước sinh và sơ sinh, Bệnh viện Sản-Nhi tỉnh Phú Thọ đã tổ chức tập huấn trong hệ phụ sản để thống nhất phương án, cách thức thực hiện.

Trao đổi với báo chí, bác sĩ chuyên khoa II Bùi Trọng Quỳnh, Phó Giám đốc bệnh viện cho biết, nhiều năm qua, bệnh viện đã triển khai một số kỹ thuật mới tại đơn vị nhằm đáp ứng yêu cầu trong sàng lọc trước sinh và sau sinh như: Sàng lọc sơ sinh 5 bệnh thông thường bằng lấy máu gót chân, sàng lọc thính lực sơ sinh....

Với một số xét nghiệm chưa thực hiện được như xét nghiệm gene, đơn vị chủ động tìm kiếm và ký hợp đồng cung cấp dịch vụ với cơ sở xét nghiệm khác ngoại viện để phục vụ công tác khám chữa bệnh của bệnh viện.

Tính đến hết ngày 30/11, thai phụ được thăm khám, siêu âm thai để phát hiện những bất thường về hình thái thai, quá trình phát triển của thai theo tuổi thai đạt tỷ lệ 100%. Tỷ lệ thai phụ được tư vấn và thực hiện các xét nghiệm gene trung bình đạt 6,6%.

Với người bệnh phát hiện bất thường trong quá trình sàng lọc trước sinh, tùy mức độ, cán bộ y tế sẽ giải thích, tư vấn để người bệnh, người nhà người bệnh thực hiện thêm các cận lâm sàng khác để chẩn đoán xác định nếu có hoặc biện pháp can thiệp khi cần.

Theo bác sĩ chuyên khoa II Bùi Trọng Quỳnh, dù lượng khám không tăng, nhưng số ca phát hiện và đình chỉ thai do dị tật (Q89.7) và thai lưu (P95) đều tăng. Điều này chứng tỏ năng lực chẩn đoán hình ảnh và di truyền đang phát huy hiệu quả cao trong việc phát hiện sớm các bất thường thai kỳ.

Cơ sở y tế này cũng đã triển khai được các kỹ thuật sàng lọc sơ sinh: Sàng lọc bằng kỹ thuật xét nghiệm trên mẫu máu khô cho 5 loại bệnh: Suy giáp trạng bẩm sinh, Tăng sản thượng thận bẩm sinh, thiếu men G6PD, Phenylketon niệu, Rối loạn chuyển hóa đường Galactose. Tỷ lệ trẻ sơ sinh sinh tại viện được thực hiện xét nghiệm này đạt 81,7%.

Ngoài ra, có 11,7% trẻ còn được tư vấn làm các xét nghiệm sàng lọc khác như sàng lọc 77 bệnh, thalassemia, ... Vì vậy, tổng số trẻ được xét nghiệm sàng lọc sau sinh đạt 93,4%.

Tỷ lệ trẻ sinh ra tại bệnh viện được sàng lọc bệnh lý tim bẩm sinh đạt 87%. 55,4% trẻ sinh ra tại bệnh viện được sàng lọc thính lực sơ sinh bằng kỹ thuật đo âm ốc tai.

Bên cạnh đó, với các trường hợp trẻ sơ sinh non tháng, bệnh viện còn tổ chức thực hiện khám sàng lọc thị lực để phát hiện sớm các bệnh lý về mắt cho trẻ.

Cần bảo hiểm y tế hỗ trợ sàng lọc trước sinh và sơ sinh

Hiện nay đã có những hướng dẫn thực hiện chăm sóc sức khỏe sinh sản, sàng lọc trước sinh và sơ sinh hay khám sức khỏe định kỳ cho trẻ. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, bác sĩ Quỳnh cho biết vẫn còn một số vướng mắc.

Về kinh phí thực hiện, trong công tác chăm sóc sức khỏe sinh sản, sàng lọc trước sinh và sơ sinh chưa có cơ chế cụ thể trong việc sử dụng nguồn kinh phí chi trả dịch vụ. Một số dịch vụ như siêu âm thai hay xét nghiệm máu cũng chỉ được quỹ Bảo hiểm y tế thanh toán một phần hoặc trong trường hợp bất thường. Quỹ Bảo hiểm y tế không chi trả các dịch vụ sàng lọc.

Để thực hiện được các kỹ thuật này cần có một lực lượng nhân lực có trình độ chuyên môn nhất định cùng với hệ thống trang thiết bị đáp ứng yêu cầu sàng lọc. Vì vậy, việc triển khai ở các vùng có hệ thống cơ sở y tế còn hạn chế sẽ rất khó triển khai.

Một bộ phận nhỏ người dân chưa có nhận thức chưa đầy đủ, chưa chủ động thăm khám thai kỳ định kỳ dẫn tới việc bỏ sót các giai đoạn quan trọng để sàng lọc trước sinh.

Bệnh viện được định hướng trở thành cơ sở chuyên sâu về sản và nhi của toàn khu vực Trung du và miền núi phía bắc, đóng vai trò quan trọng trong việc giảm tải cho các bệnh viện tuyến Trung ương. Mặc dù nhận thức được vai trò quản lý và hỗ trợ tuyến dưới, song đến nay bệnh viện chưa nhận được phân công nhiệm vụ cụ thể hay hướng dẫn triển khai rõ ràng từ tuyến trên.

Bác sĩ Bùi Trọng Quỳnh đề xuất, cần có những quy định cụ thể về quyền lợi của phụ nữ mang thai trong chăm sóc sức khỏe sinh sản; có lộ trình để Quỹ Bảo hiểm y tế hoặc nguồn ngân sách chi trả chi phí sàng lọc trước sinh và sơ sinh theo từng mức độ, tiến tới sàng lọc toàn diện nhằm góp phần bảo đảm sức khỏe sinh sản và nâng cao chất lượng dân số.

Đồng thời, cần có chính sách hỗ trợ chi phí đào tạo nguồn nhân lực tại các cơ sở y tế đặc biệt là y tế tuyến cơ sở; hỗ trợ đầu tư trang thiết bị đáp ứng yêu cầu chăm sóc sức khỏe bà mẹ trẻ em tại các địa phương.

Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Thị Thu Hiền, Phó Chi Cục trưởng Chi cục Dân số tỉnh Phú Thọ, trong giai đoạn tới, Chi cục sẽ phối hợp với bệnh viện để xây dựng và triển khai các kế hoạch liên quan trong công tác chỉ đạo tuyến trong lĩnh vực Sản-Nhi.

Để người dân có thể tiếp cận dịch vụ thuận lợi, bên cạnh tính sẵn có của dịch vụ thì giá dịch vụ đóng vai trò rất quan trọng. Bác sĩ Hiền mong muốn bệnh viện phát triển và nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực sàng lọc cho phụ nữ mang thai trên địa bàn tỉnh. Hiện nay, các đơn vị sàng lọc bên ngoài chủ yếu chỉ thực hiện một phần ban đầu, còn khi sinh nở người dân vẫn đến bệnh viện. Nếu bệnh viện triển khai được các xét nghiệm chuyên sâu, đa dạng dịch vụ sàng lọc thì đây sẽ là thế mạnh nổi bật của đơn vị.

Theo THIÊN LAM/Nhân dân