Lớp học không vở giữa đại ngàn: Khi chuyển đổi số thắp sáng tri thức vùng cao (Kỳ 1)

Không bảng, không vở, nhưng lớp học vùng cao vẫn sáng đèn mỗi sáng nhờ công nghệ số và trái tim bền bỉ của những người thầy giữa đại ngàn.

09/05/2025 14:40

Cô giáo hướng dẫn học sinh dùng máy tính bảng (Ảnh minh hoạ)

Tháng 5 năm 2025, bản P. (Hòa Bình) vẫn mù sương vào mỗi sớm mai. Trong căn lớp học lợp tôn, vách tre, cô giáo H’Nhi - 27 tuổi - bắt đầu buổi dạy lúc 7h. Không bảng đen, không phấn trắng, cũng chẳng cuốn vở học trò. Chỉ có một máy chiếu cũ rọi lên vách nứa, một laptop được tài trợ, và ánh mắt học sinh dõi theo từng dòng chữ hiện lên.

'Ngày đầu đem máy chiếu lên bản, mình run lắm. Nhưng thấy tụi nhỏ mắt sáng lên, mình biết phải làm được', cô H’Nhi chia sẻ.

Khi AI trở thành 'trợ giảng không lương'

Ở Trường THCS H. (Sơn La), em Giàng A Dế tự tin khoe: 'Con dùng chatbot sửa bài văn, nó khen con viết tiến bộ hơn ạ!'.

Từ cuối 2024, nhiều điểm trường vùng cao đã đưa vào sử dụng ChatGPT, Google Gemini và một số phần mềm học tập Việt hoá. Trí tuệ nhân tạo giúp các em sửa lỗi chính tả, luyện đọc, luyện viết ngay tại lớp - điều tưởng như xa vời trước đây.

Theo Bộ GD&ĐT, tính đến tháng 3/2025, hơn 1.200 điểm trường vùng sâu, vùng xa đã có lớp học ứng dụng công nghệ - tăng gấp ba so với cùng kỳ năm ngoái.

'Chuyển đổi số không đơn thuần là có máy móc. Nó là hành trình mình phải học lại từ đầu', cô H’Nhi nói.

Cô tự học cách tạo slide, soạn bài online, sử dụng phần mềm dạy đọc, ghi hình tiết học - tất cả qua chiếc điện thoại 3G giữa rừng. Có đêm lạnh buốt, cô ngồi bấm máy đến 1h sáng chỉ để hoàn thiện một bài giảng.

Không riêng H’Nhi, tại Hà Giang, Lào Cai, Bắc Kạn…, hàng trăm giáo viên đang gùi thiết bị lên bản, gắn pin năng lượng mặt trời, cắt video bằng điện thoại cũ – âm thầm số hóa từng giờ học.

'Không để lớp học nào bị bỏ lại phía sau'

Chính phủ đặt mục tiêu đến 2026, 100% trường phổ thông sẽ có hạ tầng số cơ bản. Nhưng để đến được với từng lớp học như ở bản P., cần nhiều hơn: mạng ổn định, tài nguyên học tập số hoá, và đào tạo kỹ năng cho giáo viên.

Khi máy chiếu bật lên trong lớp học của cô H’Nhi, ánh sáng ấy soi lên màn hình - nhưng cũng soi vào khát vọng đi học, khát vọng đổi đời của những đứa trẻ vùng cao.

Có thể các em còn phải đi bộ hàng cây số, học dưới mái tôn xiêu vẹo. Nhưng khi wifi còn chạy, pin còn đầy, và người thầy còn đứng lớp - thì ánh sáng ấy vẫn tiếp tục thắp lên từng ngày.

Bởi tri thức, một khi đã bén rễ, không cần vở - chỉ cần niềm tin. Và công nghệ, khi đi cùng trái tim người thầy, có thể vượt qua cả những con dốc cheo leo nhất.

Theo San San/VTV News