Dính bẫy thao túng tâm lý online, 'tự nguyện' chuyển sạch tiền

Trong thời đại công nghệ số, tội phạm mạng ngày càng sử dụng nhiều chiêu thức thao túng tâm lý để lừa đảo. Việc nhận diện và cảnh giác với các thủ đoạn này vô cùng cần thiết để bảo vệ tài sản và thông tin cá nhân.

13/03/2025 10:39

Một trong những thủ đoạn tinh vi của tội phạm công nghệ cao là thao túng tâm lý của người đang cần tiền, khó khăn do nợ xấu hoặc không đủ điều kiện vay tại các tổ chức tài chính.

Thủ đoạn lừa đảo tinh vi

Bằng cách mạo danh ngân hàng/ công ty tài chính ở Việt Nam lập các website, tài khoản facebook giả, đăng quảng cáo hấp dẫn như cho vay với lãi suất thấp, nợ xấu vẫn vay được, không cần thế chấp, không cần thẩm định, kẻ lừa đảo yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân như họ tên, căn cước công dân, cài đặt ứng dụng cho vay…để làm hồ sơ vay. Sau đó thông báo khoản vay không được giải ngân do sai thông tin của người thụ hưởng, sai căn cước công dân, yêu cầu người vay nộp tiền để đảm bảo khoản vay hoặc khắc phục hệ thống và hứa sẽ hoàn trả. Tuy nhiên, sau khi nhận được tiền, kẻ lừa đảo sẽ chiếm đoạt và ngắt liên lạc.

Một thủ đoạn khác liên quan đến quảng cáo trực tuyến mời gọi rút tiền mặt từ thẻ tín dụng với mức phí thấp hoặc miễn phí, yêu cầu khách hàng dùng thông tin xác thực ngân hàng điền vào các biểu mẫu hoặc tải xuống các ứng dụng. Những kẻ lừa đảo sẽ thuyết phục khách hàng cung cấp OTP để thực hiện các giao dịch trái phép.

Kẻ lừa đảo cũng có thể liên hệ khách hàng với những chiêu trò khác như hoạt động giao dịch bất thường, nâng cấp dịch vụ, quay số trúng thưởng, chuyển tiền ra nước ngoài, quà tặng miễn phí, công an điều tra mà không có sự cố.

(Ảnh: Cục ATTT)

Gần đây, anh L.T.H, 45 tuổi (trú tại xã Thanh Cao, Thanh Oai, Hà Nội) có ý định vay tiền ngân hàng để nuôi 4 nghìn con gà. Tuy nhiên, khi làm thủ tục để vay lãi ngân hàng, anh H. gặp phải một số trục trặc, hơn nữa thời gian hoàn tất các thủ tục để được giải ngân lại lâu nên anh quyết định tìm cách khác. Đúng thời điểm đó, anh H. lướt mạng thấy rất nhiều quảng cáo cho vay lãi ngân hàng giải ngân nhanh, lãi suất thấp của các 'nhân viên ngân hàng' nên anh đã quyết định liên hệ với một số điện thoại.

Sau khi kết nối, anh H. được 'nhân viên ngân hàng' hứa hẹn muốn vay bao nhiêu cũng có. Anh H. quyết định sẽ vay 300 triệu. Tuy nhiên, để vay được số tiền này, 'nhân viên ngân hàng' yêu cầu anh phải chuyển cho họ 5 triệu đồng để lo các loại phí như: phí mở hồ sơ, phí thẩm định, phí giải ngân… Nghĩ đây là những loại phí cần phải làm nên anh H. không nghi ngờ mà chuyển tiền cho người này. Tuy nhiên, vài ngày sau khi anh H. liên hệ để hỏi xem khi nào được giải ngân thì số điện thoại đã trong tình trạng 'thuê bao không liên lạc được'.

Tại Hà Nội, chị T.D cho biết, mới đây chị nhận được một cuộc gọi tự xưng nhân viên Tổng đài 24/7 của ngân hàng VietinBank, thông báo tài khoản của chị đã bị khóa và yêu cầu làm theo hướng dẫn để mở lại tài khoản. Nghĩ là lừa đảo nên chị T.D tắt máy.

Tuy nhiên, khi cần giao dịch, mở app ngân hàng thì chị phát hiện đúng là tài khoản của mình bị khóa thật. Nghĩ cuộc gọi trước đúng là của nhân viên ngân hàng nên chị gọi lại số điện thoại đó để nghe hướng dẫn. Sau khi truy cập link và làm theo hướng dẫn của đối tượng, chị nhận được tin nhắn SMS của VietinBank, thông báo đổi mật khẩu. Sau đó đối tượng yêu cầu cung cấp số điện thoại và xác thực căn cước công dân.

Rất may, đến bước này chị T.D đã kịp thời dừng lại, do nhớ rằng trước đó đã đọc được thông tin ngân hàng cảnh báo không cung cấp mã OTP cho bất kỳ ai.

Tuyệt đối bảo mật thông tin cá nhân

Đề phòng ngừa các thủ đoạn trên, Trung tâm Ứng cứu khẩn cấp không gian mạng Việt Nam -VNCERT/CC thuộc Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) khuyến cáo người dân cảnh giác khi nhận được các cuộc gọi mời chào mở thẻ tín dụng, thẻ phi vật lý online, hay khi nhận được tin nhắn có đường dẫn yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân.

Cùng với việc không cung cấp mã xác thực OTP, Smart OTP cho bất kỳ ai, kể cả nhân viên ngân hàng, người dân còn cần cảnh giác trước tin nhắn, cuộc gọi, email yêu cầu quét mã QR hoặc truy cập đường link lạ.

Cục An toàn thông tin cũng khuyến cáo người dân thực hiện kiểm tra thông tin từ nguồn chính thống, chủ động liên hệ với ngân hàng qua số điện thoại chính thức hoặc ứng dụng ngân hàng điện tử để xác nhận tình hình. Thường xuyên thay đổi mật khẩu và bảo mật tài khoản bằng xác minh hai yếu tố (2FA). Trong trường hợp nghi ngờ bản thân bị lừa đảo, người dân cần ngay lập tức báo cáo cho ngân hàng hoặc cơ quan chức năng để được hỗ trợ, giải quyết và ngăn chặn kịp thời.

Người dân không nên cung cấp mã xác thực OTP, Smart OTP cho bất kỳ ai. (Ảnh: VNCERT/CC)

Bộ Công an khuyến cáo người dân cần chủ động nâng cao ý thức cảnh giác trước các thủ đoạn lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Khi có nhu cầu vay tiền, cần liên hệ trực tiếp với các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng để được tư vấn, hướng dẫn làm thủ tục vay vốn. Cảnh giác, tìm hiểu kỹ, xác thực chính xác công ty tài chính, tư vấn viên trước khi tiến hành các thủ tục vay tiền bằng cách: kiểm tra mã số thuế, địa chỉ, người đại diện công ty, gọi điện thoại đến các số đường dây nóng, chăm sóc khách hàng của các công ty, kiểm tra kỹ các đường link trang web trước khi truy cập.

Tuyệt đối không cung cấp thông tin tài khoản ngân hàng, mã OTP được gửi vào hòm thư, điện thoại di động cho các đối tượng. Không chuyển tiền vào tài khoản cá nhân mà các đối tượng lạ cung cấp, dụ dỗ. Nhanh chóng trình báo cơ quan Công an nơi gần nhất khi phát hiện thủ đoạn mạo danh, lừa đảo chiếm đoạt tài sản hoặc bị mạo danh, lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Trao đổi với PV Khoa học và Đời sống/Báo Tri thức và Cuộc sống, luật sư Nguyễn Ngọc Hùng - Trưởng Văn phòng luật sư Kết Nối (Đoàn luật sư TP Hà Nội) cho biết, trong thời gian gần đây, xuất hiện rất nhiều vụ việc gửi email hoặc tin nhắn SMS tự xưng là từ các công ty uy tín để lấy cắp thông tin bí mật về thẻ và tài khoản ngân hàng.

Một trong những thủ đoạn như các đối tượng gọi điện trực tiếp đến số điện thoại cá nhân, tự xưng cán bộ của các cơ quan để tạo niềm tin, sau đó yêu cầu người dân đến trụ sở gần nhất để giải quyết các thủ tục hành chính, phối hợp làm việc. Khi người dân cho biết không có thời gian, các đối tượng sẽ tiếp tục dụ dỗ làm việc qua điện thoại, yêu cầu tải ứng dụng, truy cập trang web giả mạo để đánh cắp thông tin. Sau khi thực hiện xong, đối tượng sẽ chặn liên lạc, sử dụng thông tin nạn nhân cung cấp để chiếm đoạt tài sản.

Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng - Trưởng Văn phòng luật sư Kết Nối (Đoàn luật sư TP Hà Nội).

Hành vi gửi email hoặc tin nhắn SMS tự xưng là từ các công ty uy tín để lấy cắp thông tin bí mật về thẻ và tài khoản ngân hàng, các đối tượng đã dùng các thủ đoạn công nghệ, kỹ thuật để lừa đảo đánh cắp, chiếm đoạt thông tin, tài sản của người khác. Theo khoản 1 Điều 3 Nghị định 25/2014/NĐ-CP, tội phạm có sử dụng công nghệ cao là hành vi nguy hiểm cho xã hội được quy định trong Bộ luật Hình sự có sử dụng công nghệ cao. Tội phạm công nghệ cao hiện nay được xếp vào nhóm các tội phạm trong lĩnh vực công nghệ thông tin, mạng viễn thông từ Điều 285 đến Điều 294 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017).

Cụ thể, tại Điều 290 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) quy định Tội sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản có thể bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 20 năm. Đồng thời, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.