3 gia vị tưởng vô hại nhưng là 'sát thủ thầm lặng' của mạch máu

Muối, đường, ớt là ba gia vị quen thuộc trong bếp nhưng nếu dùng quá tay, chúng có thể âm thầm gây tổn thương mạch máu và sức khỏe tổng thể.

30/07/2025 08:30

Từ căn bếp nhỏ của người độc thân đến những bữa cơm ấm cúng gia đình hay gian bếp của nhà hàng, có ba loại gia vị gần như không thể thiếu. Tuy nhiên, sự quen thuộc đôi khi khiến chúng ta dễ dàng lạm dụng mà không lường hết được những ảnh hưởng âm thầm nhưng nguy hiểm đến sức khỏe – đặc biệt là với hệ thống mạch máu.

Gia vị là linh hồn của món ăn, giúp món ăn trở nên đậm đà và hấp dẫn. Nhưng sử dụng không kiểm soát có thể khiến 'hệ thống giao thông' của cơ thể là mạch máu bị tổn thương nghiêm trọng. Dưới đây là 3 loại gia vị càng tiêu thụ ít, càng giúp giảm nguy cơ bệnh tật cho cả gia đình:

Muối – 'kẻ thù giấu mặt' của mạch máu

Muối là gia vị cơ bản và cần thiết cho cơ thể, song dùng quá nhiều muối lại chính là nguyên nhân khiến hàng triệu người mắc các bệnh lý tim mạch mỗi năm.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi người trưởng thành chỉ nên tiêu thụ tối đa 6g muối mỗi ngày – tương đương một thìa cà phê. Tuy nhiên, thực tế nhiều người tiêu thụ lượng gấp đôi vì thói quen nêm nếm đậm đà, ăn đồ khô mặn hoặc sử dụng thực phẩm chế biến sẵn.

Ảnh minh họa

Thừa muối khiến các cơ trơn trong thành mạch máu sưng phù, làm tăng áp lực và gây tổn thương nội mạc mạch. Về lâu dài, điều này có thể dẫn đến hình thành mảng xơ vữa, cục máu đông, tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ hoặc thuyên tắc phổi.

Giảm dần lượng muối khi nấu ăn, thay một phần muối bằng nước mắm nhạt, gia vị thảo mộc như hành, tỏi, húng, rau mùi hoặc dùng các loại gia vị ít natri.

Ớt và gia vị cay – 'gia vị đậm đà, hậu quả dữ dội'

Ớt, sa tế, ớt bột, tương ớt... có thể nâng tầm hương vị món ăn nhưng lại là 'thủ phạm' gây kích ứng đường tiêu hóa và tổn thương mạch máu nếu dùng thường xuyên.

Gia vị cay tác động mạnh đến niêm mạc dạ dày, dễ gây viêm loét, trào ngược axit, tiêu chảy và viêm đại tràng mạn tính. Về lâu dài, ăn quá cay có thể làm tăng nguy cơ ung thư dạ dày và thực quản.

Ảnh minh họa

Đối với mạch máu, vị cay khiến hệ thần kinh hưng phấn, tăng nhịp tim và tuần hoàn máu, gây áp lực lên thành mạch. Kết hợp với thực phẩm nhiều dầu mỡ, nguy cơ xơ vữa động mạch càng gia tăng.

Dù không có giới hạn cụ thể về lượng ớt, nhưng nên hạn chế tối đa – nhất là với người có bệnh nền. Có thể thay thế bằng vị cay nhẹ từ tiêu đen, gừng hoặc quế để điều hòa vị giác mà không ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tim mạch.

Đường – 'ngọt ngào' nhưng độc hại

Đường trắng, đường nâu hay đường phèn đều là gia vị phổ biến trong các món kho, xào chua ngọt, món tráng miệng. Nhưng nếu tiêu thụ quá nhiều đường, cơ thể sẽ phải gánh chịu những hệ quả nặng nề.

WHO khuyến cáo, mỗi người không nên dùng quá 25g đường tự do mỗi ngày (tương đương 6 thìa cà phê nhỏ). Tuy nhiên, đường ẩn trong các loại đồ uống, bánh ngọt, nước sốt… khiến chúng ta dễ vượt quá giới hạn này.

Ảnh minh họa

Đường dư thừa khiến máu đặc sánh, cản trở lưu thông, làm tăng nguy cơ xơ cứng động mạch và gây tổn thương đến tim, mắt, thận, não – đặc biệt nghiêm trọng với người mắc bệnh tiểu đường.

Lựa chọn tốt hơn: Hạn chế đường tinh luyện, ưu tiên vị ngọt tự nhiên từ trái cây, hoặc sử dụng các chất tạo ngọt có nguồn gốc thực vật như stevia – giúp giảm nguy cơ mà vẫn đảm bảo khẩu vị.

Một chế độ ăn lành mạnh không chỉ đến từ thực phẩm tươi sạch mà còn đến từ việc tiết chế những gia vị quen thuộc nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Giảm muối – cay – đường trong bữa ăn hàng ngày là hành động đơn giản nhưng mang lại lợi ích dài lâu cho sức khỏe của cả gia đình.

Hãy bắt đầu từ việc thay đổi hôm nay – vì một cơ thể khỏe mạnh, mạch máu 'sạch sẽ' và trái tim luôn được bảo vệ vững vàng.

Theo Vân Giang/Tri thức & Cuộc sống