Đặc sắc múa ngựa giấy của đồng bào người Nùng Dín

Giữa núi rừng Mường Khương (Lào Cai), múa ngựa giấy của người Nùng Dín không chỉ là một điệu múa dân gian, mà là nghi lễ thiêng liêng kết nối con người với thần linh và tổ tiên, là sợi dây gắn kết, lưu giữ hồn cốt văn hóa.

24/12/2025 15:18

Múa ngựa giấy là loại hình nghệ thuật dân gian mang đậm yếu tố tâm linh và tính cộng đồng của người Nùng Dín ở xã Mường Khương, tỉnh Lào Cai. Không đơn thuần là hoạt động trình diễn, điệu múa gắn liền với các nghi lễ quan trọng như cúng bản, cầu an, tạ ơn hay đám hiếu, phản ánh niềm tin sâu sắc của cộng đồng vào sự che chở của thần linh và tổ tiên.

Điệu múa trở thành sợi dây gắn kết cộng đồng, lưu giữ hồn cốt văn hóa qua nhiều thế hệ. Nghệ nhân Nghề Thái Chin (thôn Văng Leng, xã Mường Khương, tỉnh lào Cai) chia sẻ: 'Ngày xưa nuôi ngựa chủ yếu giúp sức lao động, phát triển kinh tế. Ngựa gắn liền với cuộc sống đồng bào dân tộc Nùng Dín, giờ đây chúng tôi dùng những vật dụng thân thuộc nhất để đưa ngựa giấy vào đời sống văn hóa của mình, đặc biệt là điệu múa ngựa giấy'.

Múa ngựa giấy của người Nùng Dín được thực hành trong các nghi lễ quan trọng như cúng bản, cầu an, tạ ơn tại xã Mường Khương, tỉnh Lào Cai.

Ngày nay, múa ngựa giấy không chỉ còn giới hạn trong nghi lễ của thầy mo. Phụ nữ và thanh thiếu niên trong bản cũng góp mặt, vừa tham gia thực hành, vừa học hỏi để gìn giữ di sản. Với người Nùng Dín ở Tung Chung Phố cũ (xã Mường Khương), múa ngựa giấy là nét văn hóa thiêng liêng, được trân trọng bảo tồn như một phần hồn cốt dân tộc giữa đời sống đương đại.

Việc bảo tồn và truyền dạy múa ngựa giấy cho thế hệ trẻ đang được cấp ủy chính quyền các cấp quan tâm, đây cũng là ước nguyện của các nghệ nhân có tâm huyết, khát khao bảo tồn văn hóa này.

Ông Phạm Xuân Thái (Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin Mường Khương) nói: 'Từ xưa, chỉ có những người trung niên và cao tuổi mới biết làm và múa ngựa giấy. Để phát triển những bản sắc văn hóa phi vật thể, hiện nay chúng tôi đã mời các nghệ nhân thực hiện truyền dạy lại cho các bạn thiếu niên để tiếp nối di sản văn hóa này'.

Để làm được ngựa giấy, cần chọn các vật liệu có sẵn trong tự nhiên, thuộc các loại cây họ tre.

Nghệ nhân Lù Phìn Hòa chia sẻ: 'Phải chọn cây không quá già hoặc quá non, chẻ đều tre mới đan được, như vậy ngựa mới tròn và đẹp'.

Đạo cụ quan trọng trong múa ngựa giấy là trùm nhạc ngựa, là những quả nhạc có đường kính 2-3cm, càng nhiều quả nhạc, âm thanh càng sống động, tạo nên âm thanh, nhịp điệu của điệu múa.

Ngựa giấy được tạo tác thủ công, trang trí sặc sỡ, mang ý nghĩa biểu trưng cho hành trình kết nối giữa con người và thế giới tâm linh.

Những động tác múa mô phỏng hành trình linh thiêng, hòa cùng nhịp trống, chiêng và lời khấn vang lên trong không gian nghi lễ.

Trong bầu không khí linh thiêng, người dân Nùng Dín quây quần xung quanh nghi lễ, thể hiện tính cộng đồng sâu sắc.

Phụ nữ và thanh thiếu niên ngày nay cũng tham gia múa ngựa giấy như một cách tiếp nối và gìn giữ di sản văn hóa.

Múa ngựa giấy không chỉ là nghệ thuật trình diễn, mà còn là nghi lễ mang ý nghĩa tâm linh trong đời sống người Nùng Dín.

Những giá trị văn hóa và niềm tin tâm linh ẩn chứa trong điệu múa luôn được người Nùng Dín ở Tung Chung Phố gìn giữ như phần hồn cốt dân tộc.

Trên đỉnh núi Đằng Khau, dư âm của điệu múa ngựa giấy vẫn còn vang vọng sau từng nhịp bước. Người Nùng Dín đời trước nối đời sau, trân trọng gìn giữ nền văn hóa mà cha ông đã trao truyền để kho tàng văn hóa độc đáo của dân tộc vẫn sẽ được nối dài nơi đất thép biên cương Mường Khương.