Nguy cơ Chikunguny xâm nhập vào Việt Nam, bác sĩ mách cách phát hiện sớm

Chikungunya chưa có vắc-xin, thuốc điều trị đặc hiệu nên chủ động phòng ngừa và phát hiện sớm, tránh diễn biến nặng, thậm chí tử vong.

12/08/2025 20:02

Biểu hiện bệnh giống sốt xuất huyết và các virus khác

Bệnh Chikungunya là bệnh truyền nhiễm do vi rút Chikungunya (CHIKV) gây ra lây truyền qua trung gian là muỗi Aedes (cùng loại muỗi vằn truyền bệnh sốt xuất huyết). Bệnh đang bùng phát tại một số nước châu Á như: Trung Quốc, Singapore, Thái Lan...

Tại Việt Nam chưa ghi nhận ca bệnh, nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Bệnh chưa có vắc-xin, thuốc điều trị đặc hiệu, tuy nhiên các chuyên gia y tế cũng khuyến cáo người dân không nên quá hoang mang, chủ động phòng ngừa bằng việc diệt/loại bỏ muỗi.

PGS.TS Đỗ Duy Cường, Viện trưởng Viện Y học Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai nhận định, bệnh Chikungunya đã được đề cập trong y văn từ lâu, nên không phải là bệnh lạ. Xu hướng bùng phát và lan rộng hiện nay của bệnh có thể do yếu tố thay đổi môi trường, thời tiết làm muỗi phát triển.

Các biểu hiện lâm sàng của bệnh tương tự như sốt xuất huyết Dengue và một số bệnh do vi rút khác như sốt cao đột ngột (thường trên 39°C), đau khớp dữ dội, đau cơ, đau đầu, buồn nôn, phát ban và phù quanh khớp.

Nhóm bệnh nhân có nguy cơ mắc bệnh nặng hơn, bao gồm trẻ sơ sinh, người lớn có bệnh lý nền (tăng huyết áp, bệnh thận, tiểu đường,..). Nếu không được xử trí kịp thời bệnh có thể diễn biến nặng, thậm chí tử vong.

Ảnh BVCC

Cẩn thận đau khớp do bệnh Chikungunya

Bệnh Chikungunya được ghi nhận lần đầu tiên vào năm 1952 tại miền nam Tanzania, châu Phi. Tên gọi 'Chikungunya' có nguồn gốc từ ngôn ngữ địa phương, có nghĩa là 'người đi khom lưng' do triệu chứng đau khớp nghiêm trọng khiến người bệnh phải khom người khi di chuyển.

Bệnh lây truyền chủ yếu qua vết đốt của muỗi vằn (cùng loài truyền sốt xuất huyết) bao gồm muỗi Aedes aegypti và Aedes albopictus. Các triệu chứng của Chikungunya xuất hiện trung bình từ 4 - 12 ngày sau khi bị muỗi nhiễm bệnh đốt. Hầu hết các triệu chứng thường tự khỏi trong vòng từ 2 - 7 ngày. Thời kỳ lây truyền của bệnh là khoảng 1 ngày trước khi khởi phát sốt và trong khoảng 6 ngày đầu tiên của bệnh.

Các phương pháp chẩn đoán xác định bệnh Chikungunya bao gồm: Xét nghiệm ELISA để phát hiện kháng thể IgM/IgG hoặc kháng nguyên vi rút. Xét nghiệm PCR (Polymerase Chain Reaction) và realtime-PCR để phát hiện vật liệu di truyền của vi rút Chikungunya. Hiện nay một số cơ sở xét nghiệm như Bệnh viện Bạch Mai đã có xét nghiệm PCR để chẩn đoán.

Phun thuốc diệt muỗi, phòng ngừa dịch bệnh - Ảnh Internet

Dễ nhầm lẫn với sốt xuất huyết

'Chikungynya không gây sốc cô đặc máu và hạ tiểu cầu như sốt xuất huyết Dengue, bệnh tiên lượng khá tốt, hầu hết tự khỏi nên người dân không nên quá hoang mang.

Do chưa có vắc-xin nên việc phòng bệnh hiện nay chủ yếu tập trung phòng muỗi đốt, để giảm thiếu nguy cơ và bảo vệ tốt nhóm bệnh nhân cao tuổi, có bệnh lý nền.

Bên cạnh đó, Việt Nam đang có dịch sốt xuất huyết Dengue nên một số người có thể mắc triệu chứng dễ nhầm với bệnh Chikungunya', PGS.TS Đỗ Duy Cường chia sẻ.

Theo khuyến cáo mới nhất của Bộ Y tế, người về từ các quốc gia, khu vực đang có sự gia tăng dịch bệnh Chikungunya cần chủ động theo dõi sức khỏe trong vòng 12 ngày nếu có biểu hiện sốt, đau mỏi cơ khớp.

Người dân tại các hộ gia đình, khu dân cư thực hiện các biện pháp diệt lăng quăng/bọ gậy/muỗi, vệ sinh môi trường loại bỏ những nơi có thể trở thành chỗ cư trú, sinh sôi của muỗi.

Dùng màn khi ngủ, bôi thuốc đuổi muỗi. Người dân không nên tự ý chẩn đoán, điều trị tại nhà; khi có các dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh như sốt, đau khớp, nổi ban,… cần đến ngay cơ sở y tế nơi gần nhất để được tư vấn, khám, điều trị kịp thời.

Dịch bệnh Chikungunya tuy chưa 'gõ cửa' Việt Nam, nhưng nguy cơ xâm nhập và lan nhanh trong mùa cao điểm muỗi, mưa nóng ẩm đang hiện hữu. Người dân cần chủ động phòng tránh, đồng thời hệ thống y tế cần duy trì giám sát và phản ứng nhanh.

Hãy cùng chung tay để không tạo điều kiện cho Chikungunya bùng phát, bởi mỗi lăng quăng được loại bỏ, mỗi cá nhân ý thức bảo vệ mình và cộng đồng, chính là bảo vệ cuộc sống chung.

Theo Thúy Nga/Tri thức & Cuộc sống