'Chạy đua' đào đường, lát đá vỉa hè cuối năm: Cần một chiến lược hạ tầng đô thị dài hạn

Tình trạng ô nhiễm bụi mịn, ùn tắc giao thông và bất tiện cho đời sống cư dân khiến câu chuyện 'đào - lấp - làm lại' vỉa hè, đường phố dịp cuối năm trở thành vấn đề nóng tại Hà Nội mỗi dịp Tết đến xuân về.

11/12/2025 11:06

Ô nhiễm và ùn tắc gia tăng từ đào đường, lát đá vỉa hè cận Tết

Những ngày đầu tháng 12, không khí tại Hà Nội luôn trong tình trạng ngột ngạt, ô nhiễm nghiêm trọng. Điển hình chỉ số ô nhiễm không khí IQAir lúc 7h45 ngày 7/12, Hà Nội là thành phố ô nhiễm thứ 5 trên thế giới với chỉ số AQI đạt 196 - mức không lành mạnh cho sức khỏe.

Dù không khí ô nhiễm ở mức cao nhưng hoạt động cải tạo sửa chữa hạ tầng như đào đường, lát đá vỉa hè; sửa chữa đường điện, nước, viễn thông,... lại chủ yếu tập trung vào dịp cuối năm.

Không khó để bắt gặp hình ảnh trên các tuyến đường phố đông đúc như: Nguyễn Xiển, Khuất Duy Tiến, Lê Văn Lương, Giải Phóng,... vỉa hè bị đào bới, ngổn ngang đất cát để cải tạo, nâng cấp bằng việc thay đá vỉa hè.

Từng nhóm công nhân làm việc suốt ngày, xe chở vật liệu ra vào liên tục. Đang mùa hanh khô, mỗi đợt gió thổi qua lại cuốn bụi cát mù mịt cùng với đó là tiếng ồn của máy móc thi công.

Sinh sống tại phường Vĩnh Tuy (TP. Hà Nội), anh Khánh cho biết, cứ cuối năm tình trạng đào đường, lát đá vỉa hè lại xuất hiện khiến người dân ngao ngán.

'Việc mở cửa hàng, buôn bán hoặc sinh hoạt thường nhật trở nên khó khăn vì tiếng máy cắt đá, tiếng khoan và lượng bụi nhiều gấp nhiều lần ngày thường. Như quán kinh doanh nhỏ của mình trên phố Minh Khai khi đào đường là lượng khách ra vào giảm đi trông thấy.

Không chỉ ô nhiễm môi trường, giao thông vào giờ cao điểm cũng trở nên căng thẳng hơn. Một phần lòng đường hoặc vỉa hè bị rào chắn, dòng phương tiện bị dồn lại gây ùn ứ kéo dài', anh Khánh nói.

Điều khiến dư luận băn khoăn là tình trạng thi công manh mún, chắp vá, thiếu phối hợp giữa các đơn vị. Có tuyến đường mới được lát đá, trồng cây chưa lâu đã bị đào lên để lắp đặt đường điện, viễn thông hoặc hệ thống thoát nước, sau đó lát lại, tạo cảm giác lãng phí và thiếu đồng bộ.

Khi những công trình không có kế hoạch dài hạn, mỗi cuối năm lại tái diễn cảnh 'đào lên - lấp xuống', vừa gây tốn kém ngân sách vừa ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân.

Tình trạng đào đường, lát đá vỉa hè cuối năm tại Hà Nội đã bộc lộ nhiều bất cập, ảnh hưởng lớn đến cuộc sống sinh hoạt của người dân. Ảnh: TL

Cần một chiến lược hạ tầng đô thị dài hạn

Theo chuyên gia giao thông TS. Nguyễn Xuân Thủy - nguyên Giám đốc Nhà xuất bản Giao thông Vận tải, vỉa hè là một công trình giao thông đòi hỏi phải đảm bảo ổn định, bền chắc và đáp ứng tốt việc đi lại của người dân an toàn, không có vật cản trở.

Vỉa hè cũng phải thống nhất định kỳ được sửa chữa, bảo dưỡng nhất định. Mỗi lần sửa chữa, bảo dưỡng vỉa hè là một lần ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân.

Chính vì vậy, cơ quan có thẩm quyền cần thông báo trước để người dân có sự chuẩn bị, tránh ảnh hưởng đến cuộc sống. Cần có sự đồng bộ về thời gian, về vật liệu lát gạch vỉa hè và về cả không gian các tuyến phố.

Trao đổi với PV, một chuyên gia về đô thị cũng cho rằng, các cơ quan có thẩm quyền cần xây dựng kế hoạch thi công theo chu kỳ dài hạn, tránh dồn mọi hoạt động vào giai đoạn cuối năm.

Những công trình lớn hoặc liên quan đến hạ tầng kỹ thuật ngầm nên được triển khai vào mùa thấp điểm giao thông (tháng 3 - 9), hạn chế tối đa thi công ban ngày vào tháng cao điểm cuối năm.

Đặc biệt phải có cơ chế phối hợp bắt buộc giữa các đơn vị quản lý hạ tầng: điện lực, viễn thông, cấp thoát nước, cây xanh, chiếu sáng, giao thông… Tình trạng mỗi đơn vị 'một kế hoạch riêng' khiến tuyến đường liên tục bị đào xới phải được chấm dứt.

Hình ảnh vỉa hè Quốc lộ 32 qua địa bàn xã Hoài Đức được đào lên làm lại những ngày cuối năm. Ảnh: TL.

'Thành phố cần thiết lập một hệ thống dữ liệu dùng chung về bản đồ ngầm hạ tầng để mọi cơ quan biết chính xác cấu trúc kỹ thuật dưới mỗi tuyến phố trước khi thi công. Việc đào một lần, hoàn thiện tất cả các hạng mục rồi mới lát lại vỉa hè sẽ giúp tránh lãng phí lớn về ngân sách và nguồn lực.

Cùng với đó vật liệu lát đá phải được kiểm định chất lượng, quy trình thi công cần được chuẩn hóa để tránh tình trạng 'vỉa hè vài tháng lại hỏng'. Thành phố cần công khai thông tin nhà thầu, tiến độ và chất lượng nghiệm thu để người dân cùng giám sát', vị chuyên gia nhấn mạnh.

Hà Nội đang hướng tới hình ảnh một đô thị văn minh, hiện đại. Vì vậy cách tổ chức thi công hạ tầng cũng phải thay đổi theo hướng chuyên nghiệp, đồng bộ và tôn trọng cuộc sống cộng đồng.

Theo Thế Anh/Nhà báo và Công luận