'Vùng lõm' công nghệ - thực tế còn nhức nhối tại nhiều địa phương
Cách đây ít tháng, vào tháng 8/2025, 12 đoàn công tác của Bộ KHCN đã làm việc tại 34 tỉnh, thành phố để đánh giá việc triển khai chính quyền địa phương hai cấp và thực hiện nhiệm vụ phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền trong lĩnh vực KHCN. Kết quả cho thấy, hạ tầng kỹ thuật chưa đồng bộ là vấn đề nổi cộm. Ở nhiều xã, phường mới sáp nhập, hệ thống công nghệ thông tin còn manh mún, thiết bị cũ, kết nối dữ liệu với Cổng dịch vụ công quốc gia thường xuyên gặp lỗi. Tình trạng lõm sóng, trắng sóng vẫn phổ biến tại vùng sâu, vùng xa, khiến việc triển khai chính quyền điện tử chưa đồng đều. Hệ thống cơ sở dữ liệu còn trục trặc khi liên thông, như VNeID, hộ tịch, hay phần mềm quản lý tần số vô tuyến điện. Nhiều địa phương, đặc biệt cấp xã, chưa có cán bộ phụ trách công nghệ thông tin và chuyển đổi số. Cán bộ được phân công xử lý các lĩnh vực đặc thù như sở hữu trí tuệ, đo lường, viễn thông còn thiếu kinh nghiệm, chưa được đào tạo chuyên sâu. Trước đó, thông tin từ Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) cho biết, tổng số thôn/bản còn lại chưa có sóng băng rộng di động đến tháng 3/2025 là 717 thôn/bản.
![]()
Tổ công nghệ số cộng đồng tại Thanh Hoá.
Tính đến tháng 9/2025, tại Thái Nguyên, vẫn còn 55 thôn chưa có sóng di động, chủ yếu tập trung ở các xã đặc biệt khó khăn phía Bắc của tỉnh. Ông Nguyễn Đức Lộc, Phó Giám đốc Sở KH&CN Thái Nguyên cho biết: Nguyên nhân chính của tình trạng 'lõm sóng',
'trắng sóng' là địa hình đồi núi chia cắt, trong khi đó nhiều điểm dân cư chỉ trên dưới 10 hộ dân, nhưng lại phân tán trên vài quả đồi. Tỉnh Lai Châu cũng còn 44 bản chưa có sóng di động băng rộng, hầu hết tập trung ở khu vực đặc biệt khó khăn, miền núi, vùng sâu, vùng xa và biên giới. Theo Sở KH&CN tỉnh Cao Bằng, địa phương này vẫn còn 138 thôn xóm, khu dân cư 'trắng sóng' hoặc 'lõm sóng' di động. Hiện nay, theo thống kê sơ bộ từ Sở KH&CN, Đồng Nai còn khoảng 25 thôn, ấp lõm sóng (trong đó, 18 thôn, ấp thuộc tỉnh Bình Phước cũ; 7 thôn, ấp thuộc tỉnh Đồng Nai cũ).
Tại Tuyên Quang vẫn còn 273 thôn trắng sóng, lõm sóng. Đa số bản 'trắng sóng', các khu vực 'lõm sóng' trên địa bàn tỉnh hiện đều là những nơi khó khăn, chưa có điện, địa hình phức tạp, điều kiện hạ tầng giao thông đi lại khó khăn, mật độ dân cư thấp; nhu cầu sử dụng các dịch vụ viễn thông, internet không lớn nên doanh thu tại các khu vực này rất thấp.
Việc không có sóng di động ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc sống của người dân bởi giờ đây gần như toàn bộ cuộc sống đã chuyển lên môi trường số. Đơn cử như tại xã A Vương - xã biên giới thành phố Đà Nẵng, chuyện cầm máy điện thoại chạy khắp nơi để dò sóng, chạy xe máy từ xã này sang xã kia chỉ để 'hứng sóng' di động… đã là thực tế chẳng còn lạ lẫm. Với những người dân vùng trắng sóng này, điện thoại thông minh nhiều khi cũng chỉ là chiếc đồng hồ báo giờ. 'Ứng dụng dịch vụ công (App) đã cài nhưng không có sóng di động thì cũng vô dụng, lẩn khuất như con sóc trong rừng'- một người dân địa phương chua chát tâm sự.
Lãnh đạo xã Tân Lĩnh (Lào Cai), từng cho biết, khó khăn lớn nhất trong công tác giảm nghèo thông tin của xã hiện nay là hạ tầng thông tin chưa đồng bộ, chất lượng mạng viễn thông internet còn yếu hoặc không ổn định. Một số thôn là 'vùng lõm' về sóng viễn thông và công nghệ số, người dân không có điện thoại thông minh, hoặc không kết nối mạng nên rất khó khăn để tiếp cận thông tin chính thống qua internet hoặc cổng dịch vụ công.
![]()
'Tổ công nghệ số cộng đồng'- giải pháp xoá 'vùng lõm' công nghệ
Nà Bủng là xã biên giới tỉnh Điện Biên, chủ yếu là đồng bào dân tộc Mông, dân cư thưa thớt sinh sống phân tán ở 16 bản, địa hình chia cắt, giao thông đi lại khó khăn… 'vùng lõm' công nghệ với Nà Bủng xảy đến là điều đương nhiên. Nhưng đến nay, tình hình đã đổi khác. Việc triển khai định danh tài khoản điện tử VneID tại xã đã đạt 98%, kích hoạt tài khoản định danh điện tử đạt 97,1%, thu nhận định danh điện tử đối với cơ quan, tổ chức trên địa bàn đạt hơn 90%. Những con số trước đây ngỡ là không tưởng với một xã biên giới như Nà Bủng giờ đã thành hiện thực. Tất cả là thành quả hoạt động không mệt mỏi của Tổ công nghệ số cộng đồng xã Nà Bủng. Với gần 20 thành viên, Tổ công nghệ số cộng đồng xã Nà Bủng đã triển khai nhiều hoạt động thiết thực, trở thành cầu nối của chính quyền địa phương trong công tác tuyên truyền, phổ biến chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, trực tiếp hỗ trợ, hướng dẫn người dân sử dụng các công nghệ thông minh, thương mại điện tử, dịch vụ công…
Theo Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Thanh Hóa, các Tổ công nghệ số cộng đồng tại các khu phố, thôn, bản đã được thành lập từ tháng 3 năm 2022. Đến nay, toàn tỉnh Thanh Hóa đã hình thành 4.357 Tổ công nghệ số cộng đồng với sự tham gia của 15.955 thành viên, đảm bảo mỗi thôn, bản đều có ít nhất một tổ hoạt động. Các tổ công nghệ số cộng đồng đã phát huy hiệu quả vai trò cầu nối, góp phần huy động sức mạnh toàn dân tham gia vào quá trình chuyển đổi số, thúc đẩy mạnh mẽ xây dựng chính quyền số, kinh tế số, xã hội số và công dân số ngay từ cấp cơ sở.
![]()
Tổ công nghệ số cộng đồng tại Lạng Sơn.
Không chỉ tại Nà Bủng, tại Thanh Hoá… cho tới nay, Tổ công nghệ số cộng đồng là mô hình được triển khai tại các thôn, tổ dân phố, khu dân cư nhằm huy động nguồn nhân lực cộng đồng tham gia hỗ trợ người dân, hộ kinh doanh, cơ sở sản xuất nhỏ tiếp cận, sử dụng công nghệ số, nền tảng số, dịch vụ số, dịch vụ công trực tuyến. Hoạt động của các tổ gồm thành lập tại mỗi khu dân cư, tuyển chọn thành viên tình nguyện hoặc bán chuyên trách có kỹ năng số, tổ chức tập huấn và hướng dẫn người dân cài đặt, sử dụng các ứng dụng và nền tảng số, từ định danh điện tử, bảo hiểm, sổ sức khỏe điện tử, thanh toán điện tử đến thương mại điện tử, đồng thời trực tiếp hỗ trợ tại chỗ. Tại nhiều tỉnh, thành phố, các Tổ công nghệ số cộng đồng đang đóng vai trò như cầu nối giữa chính quyền và người dân, giúp phổ biến kiến thức, hỗ trợ người dân sử dụng các dịch vụ công trực tuyến một cách hiệu quả.
Có thể khẳng định, tổ công nghệ số cộng đồng là lực lượng 'cánh tay nối dài' của chính quyền, hoạt động tại các tổ dân phố để hỗ trợ người dân tiếp cận, sử dụng công nghệ số và các nền tảng số, đặc biệt là giải pháp hiệu quả để xoá vùng lõm công nghệ nơi vùng khó, góp phần đẩy mạnh chuyển đổi số quốc gia, phát triển chính quyền số, kinh tế số và xã hội số, giảm nghèo bền vững.
Copy link
Quay lại
