Phát hiện kịp thời u men xương hàm cho thiếu nữ 17 tuổi, tránh biến dạng mặt

Mặc dù là u lành nhưng u men xương hàm có thể phát triển nhanh, phá hủy xương hàm và trong một số trường hợp hiếm, có thể chuyển thành ác tính.

20/08/2025 11:22

Bảo tồn được khuôn mặt và răng nhờ phát hiện sớm

Bệnh nhân N.T.N, 17 tuổi (Bình Thanh, Hưng Yên) đến Bệnh viện Đa khoa Kiến Xương (Hưng Yên) khám trong tình trạng sưng đau vùng mặt bên trái. Sau khi thăm khám và dựa vào các kết quả cận lâm sàng, bệnh nhân được chẩn đoán: U men xương hàm dưới trái và có chỉ định và tiến hành phẫu thuật ngay sau đó.

Các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Kiến Xương cho biết, u men xương hàm, hay còn gọi là Ameloblastoma, là một loại khối u lành tính thường gặp ở xương hàm, phát triển từ các tế bào tạo men răng.

Mặc dù là u lành nhưng nó có thể phát triển nhanh, phá hủy xương hàm và trong một số trường hợp hiếm, có thể chuyển thành ác tính. Bệnh có nguy cơ cao để lại di chứng nếu không được điều trị kịp thời, đặc biệt ở lứa tuổi còn đang phát triển.

Khối u men răng trên phim chụp - Ảnh BVCC

TS.BS Nguyễn Quang Đức, Trung tâm Phẫu thuật sọ mặt và tạo hình, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 cho biết, u men răng không phải là loại bệnh hiếm gặp, chiếm 6% các loại u về răng hàm mặt, nhưng hầu như người dân không biết. Bệnh rất khó được phát hiện bởi khối u không gây đau nhức, tiến triển âm thầm, chỉ đến khi bị sưng, bị lệch mặt, răng lung lay... đi khám may chăng mới phát hiện được.

Phương pháp điều trị duy nhất là phẫu thuật. Nếu bệnh nhân phát hiện chữa trị sớm thì phẫu thuật đơn giản, tiên lượng tốt, bảo toàn được răng, còn khi đến trễ điều trị khó, thậm chí còn để lại nhiều di chứng như lép mặt, răng rụng hàng loạt cản trở các chức năng nhai, nuốt, nói...

Do đó, khi có bất kỳ các biểu hiện bất thường nào như: răng lung lay, biến dạng mặt, nhai cắn khó khăn hoặc chèn đẩy gây khó thở (u men xương hàm trên) thì nên đi chụp X-quang để kiểm tra, TS Đức khuyến cáo.

Khối u men răng được lấy bỏ ở cô gái 17 tuổi.

Cần cảnh giác với bệnh lý u men răng, tránh để u khổng lồ

TS.BS Phạm Như Hải, Phó hiệu trưởng Trường ĐH Y dược, Đại học quốc gia Hà Nội cho biết, u men răng là loại hay gặp nhất trong các u do răng. Đây là một u lành, xâm lấn tại chỗ vì vậy nếu phát hiện sớm thì điều trị rất dễ dàng.

U men có đặc điểm là phát triển âm thầm, đôi khi chỉ phát hiện tình cờ khi chụp phim. U mang đặc điểm của một u lành xương hàm: khi u phát triển to thì có thể gây sưng vùng cơ cắn, cành lên tăng độ dày theo chiều ngoài trong, bờ trước cành lên có thể bị đẩy về phía trước.

Các răng gần u bị xô lệch hoặc mọc không bình thường. Nhưng khít hàm thì ít gặp. Ở giai đoạn sau khi u phát triển lớn thì sẽ làm mỏng vỏ xương, phồng xương, qua niêm mạc có thể thấy màu xanh của dịch khối u, chọc dò thấy dịch.

U men răng khổng lồ ở thiếu nữ sinh 2009, dân tộc H'Mông - Ảnh BVTƯQĐ108 cung cấp

U men thường gặp ở nam giới lứa tuổi 40-50 nhưng cũng có thể gặp ở người già và trẻ em. Xương hàm dưới hay bị hơn xương hàm trên, chiếm 80%, trong đó vùng góc hàm lan lên cành cao chiếm 70%, vùng tiền hàm 20%, răng cửa 10%. Đối với hàm trên hay gặp ở vùng sàn hố mũi vùng răng hàm. Xquang không cho hình ảnh đặc hiệu, thường là hình đa nang cho phép ta nghĩ tới u men.

Hiện chưa rõ nguyên nhân gây bệnh nên rất khó có biện pháp phòng ngừa u men răng. Tuy nhiên, người ta nghi ngờ sâu răng, nhiễm trùng răng hoặc chấn thương răng dễ dẫn đến u răng. Vì vậy, cần tránh các tổn thương này.

Để phát hiện sớm u men răng, cần cho trẻ chậm mọc răng, hàm bị thiếu răng... đi kiểm tra xem răng nằm ở đâu, có u chèn vào răng hay không. Đặc biệt, khi có bất kỳ các biểu hiện bất thường nào như: răng lung lay, xương hàm lệch, có biểu hiện viêm xoang, viêm mũi (u phát triển vào xoang hàm gây viêm xoang, viêm mũi)... cũng cần đi chụp xquang để kiểm tra.

Để phòng ngừa u men phát triển âm thầm và những bệnh lý khác của răng hàm mặt, tốt nhất nên chụp Xquang răng định kỳ 6 tháng hoặc 1 năm.

U men là bệnh khá phổ biến. Tại Việt Nam chưa có số liệu thống kê cụ thể nhưng ở Mỹ số người mắc trong 1 năm là 400.000 ca.

Vì vậy, người dân cần phải cảnh giác với bệnh lý này để khám và điều trị sớm, tránh để u phát triển khổng lồ ảnh hưởng nghiêm trọng đến thẩm mỹ và chức năng của răng, mặt…

Theo Thúy Nga/Tri thức & Cuộc sống